به گزارش خبرگزاری ایمنا، وقتی پای سلامتی در میان باشد، هیچ‌چیز مهم‌تر از پیشگیری نیست؛ از واکسن آنفولانزا برای فصل‌های سرد گرفته تا انتخاب بهترین واکسن برای کودکان و بزرگسالان، این واکسن سپری امن در برابر ابتلاء به مشکلات شدید ریوی و عفونی است، اما «واکسن آنفولانزا را از کجا تهیه کنیم؟»، «کدام واکسن آنفولانزا بهتر است؟»، «فرق واکسن آنفولانزا هلندی و فرانسوی چیست؟»، «تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری و شیردهی چگونه است؟» و «عوارض واکسن آنفولانزا» پرسش‌هایی است که به دغدغه بسیاری از افراد تبدیل شده است.
در این مطلب جامع، تمام نکات کاربردی و علمی درباره واکسن آنفولانزا، بهترین نوع واکسن، نحوه تزریق واکسن، مقایسه واکسن‌های ایرانی و خارجی، خرید، فروش و قیمت واکسن ۱۴۰۴ و توصیه‌های ویژه برای کودکان، نوزادان، زنان باردار و شیرده بررسی شده است.
واکسن آنفولانزا چیست و چرا تزریق آن اهمیت دارد؟
آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که به‌طور معمول معمولاً سیستم تنفسی را درگیر می‌کند. شدت بیماری از علائم خفیف مانند تب و سرفه تا عوارض شدید مانند ذات‌الریه، عفونت‌های قلبی و بستری در ICU متفاوت است. واکسن آنفولانزا با تحریک سیستم ایمنی بدن، محافظت در برابر سویه‌های مختلف ویروس را فراهم می‌کند.
انواع واکسن آنفولانزا
- تزریقی غیرفعال (Inactivated): رایج‌ترین نوع واکسن و مناسب برای همه گروه‌ها، از جمله مادران باردار و شیرده است.
- اسپری بینی (Live attenuated): حاوی ویروس زنده ضعیف شده، مناسب برای کودکان و بزرگسالان سالم است، اما در بارداری توصیه نمی‌شود.
- چهارگانه (Quadrivalent): پوشش بیشتری از سویه‌های آنفولانزا دارد و در سال‌های اخیر توصیه می‌شود.
تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری و شیردهی خطر دارد؟
ایمن بودن واکسن در هر سه‌ماهه بارداری
مرکز کنترل بیماری‌ها در آمریکا (CDC) اعلام کرده که تزریق واکسن آنفولانزا در هر سه‌ماهه بارداری ایمن است. همچنین واکسن از نوع تزریقی (inactivated flu shot) توصیه می‌شود، نه اسپری بینی (nasal spray) که برخی گونه‌ها فعال‌ترند.
کاهش خطر بستری شدن و عوارض مادری و نوزادی
زنانی که در بارداری به آنفلوانزا مبتلا می‌شوند، خطر بیشتری برای بستری شدن، مشکلات ریه همچنین عوارض روی جنین دارند که تزریق واکسن این خطرات را کمتر می‌کند.
مطالعه‌ای (Safety of Seasonal Influenza Vaccine in 2 Successive Pregnancies) نشان داد که زنانی که در دو بارداری متوالی واکسن آنفولانزا را دریافت کرده‌اند، هیچ افزایش معنی‌داری در خطرات زایمان زودرس، تولد نوزاد نارس، وزن کم تولد یا سایر عوارض مادرانه و نوزادی مشاهده نکرده‌اند.
تأثیر بر مدت زمان شیردهی
مطالعاتی در ایالات متحده نشان داده است زنانی که در دوران بارداری واکسن آنفولانزا داشته‌اند، احتمال اینکه حداقل سه ماه کودک‌شان را با شیر مادر تغذیه کنند، بیشتر است. یعنی نه‌تنها واکسن برای مادر و جنین مفید است، بلکه ممکن است رفتارهای بهداشتی مادرانه (مثل شیردهی طولانی‌تر) هم تحت تأثیر قرار گیرد.
مطالعه مروری بر ایمنی واکسن در بارداری
در یک مطالعه مروری (review) منتشرشده در BMJ Open در سال ۲۰۲۳، نتیجه گرفته شده است که واکسیناسیون فصلی آنفولانزا در بارداری با مشکلات ایمنی عمده همراه نیست و موارد نابجایی، تولد نوزاد نارس یا سایر عوارض قابل ملاحظه افزایش نیافته‌اند.
واکسن آنفولانزا در بارداری
اگر باردار هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید و واکسن آنفولانزا را دریافت کنید مزایای آن نسبت به خطرات بسیار بیشتر است. واکسن را می‌توان در سه‌ماهه اول، دوم یا سوم تزریق کرد و تأخیر در تزریق ممکن است فرصت برای انتقال آنتی‌بادی به جنین در ماه‌های پایانی بارداری را کاهش دهد.
اهمیت تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری
زنان باردار به دلیل تغییرات سیستم ایمنی، قلبی و ریوی، بیشتر در معرض ابتلاء به آنفولانزا و عوارض شدید آن هستند. ابتلاء به آنفولانزا در دوران بارداری می‌تواند موجب زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم و بستری شدن مادر یا نوزاد شود.
ایمنی واکسن آنفولانزا در بارداری
واکسن‌های تزریقی غیرفعال کاملاً بی‌خطر هستند و خطری برای جنین ندارند. تنها واکسن اسپری بینی (ویروس زنده ضعیف شده) در بارداری توصیه نمی‌شود.
بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری
- سه‌ماهه دوم و سوم: انتقال آنتی‌بادی به جنین و تقویت ایمنی مادر
- سه‌ماهه اول: در صورت نیاز فوری بلامانع است.
فواید واکسن برای مادر و جنین
- کاهش خطر ابتلای مادر به آنفولانزای شدید
- محافظت از جنین و کاهش بستری شدن نوزاد
- انتقال آنتی‌بادی از طریق جفت و ایجاد ایمنی تا شش ماه اول زندگی نوزاد
عوارض واکسن آنفولانزا در بارداری
- درد و تورم محل تزریق
- تب خفیف و خستگی کوتاه‌مدت
- هیچ شواهدی مبنی بر سقط جنین، تولد زودرس یا نقص مادرزادی وجود ندارد.
واکسن آنفولانزا در شیردهی
اگر در دوران شیردهی هستید به‌ویژه اگر بیماری زمینه‌ای دارید و واکسن را در بارداری دریافت نکرده‌اید، هنوز هم می‌توانید واکسن دریافت کنید. بعد از واکسن، عوارض کوتاه‌مدتی مانند درد محل تزریق، خستگی یا تب خفیف طبیعی‌اند و معمولاً طی ۱ تا ۲ روز رفع می‌شوند.
ایمنی واکسن آنفولانزا در شیردهی
تزریق واکسن آنفولانزا در دوران شیردهی کاملاً ایمن است و نه تنها به مادر آسیب نمی‌رساند، بلکه ایمنی نوزاد را نیز افزایش می‌دهد.
فواید تزریق واکسن آنفولانزا در دوران شیردهی برای مادر و نوزاد
- کاهش احتمال بیمار شدن مادر
- انتقال آنتی‌بادی‌ها از طریق شیر
- محافظت غیرمستقیم نوزاد
نکات کلیدی برای تزریق واکسن آنفلوانزا در شیردهی
- در دوران شیردهی واکسن تزریقی ترجیح داده شود.
- تزریق واکسن پس از زایمان بلامانع است.
- مادران با بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، آسم، قلبی) بیشتر نیازمند واکسن هستند.
واکسن آنفولانزا برای کودکان و نوزادان
- کودکان بالای ۶ ماه می‌توانند واکسن دریافت کنند.
- نوزادان زیر ۶ ماه از طریق ایمنی مادر محافظت می‌شوند.
- کودکان ۶ ماه تا ۸ سال که اولین بار واکسن می‌زنند، دو دوز با فاصله چهار هفته لازم دارند.
بهترین واکسن آنفولانزا کدام است؟
در بازار ایران چند نوع واکسن آنفولانزا موجود است:
واکسن آنفولانزای هلندی
- ساخت کشور هلند
- کیفیت بالا و استانداردهای جهانی
- پرطرفدار در داروخانه‌ها
- معمولاً قیمت بالاتر از واکسن ایرانی
واکسن آنفولانزای فرانسوی
- ساخت فرانسه با تکنولوژی پیشرفته
- کیفیت مشابه واکسن هلندی
- از نظر اثربخشی تفاوت زیادی با نوع هلندی ندارد.
واکسن آنفولانزای ایرانی
- تولید داخل و قیمت مناسب‌تر
- مورد تأیید وزارت بهداشت ایران
- ایمنی و اثربخشی مشابه واکسن‌های خارجی
تفاوت واکسن هلندی و فرانسوی
از نظر علمی و اثربخشی تفاوت قابل توجهی ندارند. انتخاب بین این دو بیشتر به موجودی داروخانه‌ها و ترجیح پزشک بستگی دارد.
مقایسه و تفاوت‌های انواع واکسن آنفولانزا
بر اساس اطلاعات سال ۱۴۰۴ و در لحظه نگارش این مطلب، قیمت واکسن‌های آنفولانزا در ایران به شرح زیر است:
- واکسن آنفولانزای فرانسوی (Vaxigrip Tetra): حدود ۱٬۰۵۰٬۰۰۰ تومان
- واکسن آنفولانزای هلندی (Influvac Tetra): حدود ۸۰۵٬۰۰۰ تومان
- واکسن ایرانی فلوگارد (Fluguard): حدود ۵۹۸٬۰۰۰ تومان
نکته قابل توجه این است که در بعضی محموله‌های جدید وارداتی، قیمت نمونه‌های هلندی و فرانسوی به دلیل خرید با ارز آزاد حتی تا ۹۱۷٬۰۰۰ تومان و برای بعضی سری‌ها بالای یک میلیون و چهل هزار تومان هم گزارش شده است. این اختلاف قیمت بیشتر به نوسانات دلار و هزینه نگهداری و حمل‌ونقل مربوط می‌شود.
| نوع واکسن | کشور تولیدکننده | ویژگی‌ها | قیمت تقریبی | مناسب برای کدام گروه |
| ایرانی | ایران | استاندارد وزارت بهداشت | مناسب | همه گروه‌ها |
| هلندی | هلند | استاندارد جهانی، کیفیت بالا، پرطرفدار | بالا | بزرگسالان، مادران باردار، کودکان |
| فرانسوی | فرانسه | استاندارد جهانی، کیفیت بالا | بالاتر | بزرگسالان، مادران باردار، کودکان |
کدام واکسن آنفولانزا بهتر است؟
انتخاب بین واکسن ایرانی، هلندی یا فرانسوی بیشتر به موجودی، قیمت و ترجیح پزشک بستگی دارد.
- تفاوت واکسن هلندی و فرانسوی بیشتر در برند و قیمت است.
- واکسن ایرانی با استاندارد وزارت بهداشت و کیفیت مناسب، گزینه قابل قبول است.
خرید و قیمت واکسن آنفولانزا
مراکز تهیه واکسن آنفولانزا
- داروخانه‌های معتبر
- مراکز بهداشت و درمان و دانشگاه‌های علوم پزشکی
- داروخانه‌های شبانه‌روزی در تهران، اصفهان، کرج و دیگر شهرهای بزرگ
قیمت واکسن آنفولانزا
قیمت واکسن آنفولانزا بسته به نوع واکسن (ایرانی، هلندی، فرانسوی) متفاوت است و واکسن‌های وارداتی به‌طور معمول گران‌تر هستند.
از خرید واکسن از بازار سیاه خودداری کنید.
روش تزریق واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا از طریق تزریق عضلانی در بازو برای بزرگسالان و تزریق در ران برای کودکان کوچک صورت می‌گیرد.
پس از تزریق ممکن است ۱ تا ۲ روز درد، تورم و خستگی مشاهده شود.
طریقه نگهداری واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود و از یخ‌زدگی واکسن خودداری شود.
عوارض واکسن آنفولانزا
- درد و تورم محل تزریق
- تب خفیف، سردرد و بدن‌درد
این علائم به‌طور معمول طی ۱ تا ۲ روز رفع می‌شود. تزریق واکسن تزریقی موجب ابتلاء به آنفولانزا نمی‌شود.
واکسن آنفولانزا و سرماخوردگی | آیا با تزریق واکسن آنفولانزا مریض می‌شویم؟
واکسن آنفولانزا مانع سرماخوردگی معمولی نمی‌شود، اما خطر ابتلاء به آنفولانزا و عوارض آن را به شدت کاهش می‌دهد.
واکسن آنفولانزا بهترین راه پیشگیری از بیماری و عوارض آن است. تزریق سالانه برای زنان باردار، شیرده، کودکان، سالمندان و بیماران زمینه‌ای توصیه می‌شود. مهم‌ترین نکته، تزریق به‌موقع و سالانه واکسن است تا ایمنی کافی ایجاد شود.