به گزارش روز دوشنبه ایرنا، «مسعود پزشکیان» رئیس جمهوری ایران قرار است فردا (سه‌شنبه) جهت شرکت در هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان‌ملل عازم نیویورک شود تا فصل تازه‌ای از دیپلماسی ایران را در ایالات متحده آغاز کند و ضمن دفاع مجدد از منافع ملی، بی‌واسطه دیدگاه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در مورد تحریم‌ها و تجاوز چند ماه قبل رژیم صهیونیستی را در کنار ضرورت اقدام فوری در مقابل جنایات غزه به جهانیان منتقل کند.
در گزارش ذیل ابتدا به مهمترین موضوعات مطرح شده در نشست هفتادونهم مجمع عمومی در مهر ماه ۱۴۰۳ پرداخته می‌شود و در انتها خلاصه‌ای از سخنان و دیدارهای رئیس جمهوری ایران که برای نخستین بار در این نشست مهم بین‌المللی شرکت می‌کرد، آمده است.
مجمع عمومی هفتادونهم، سپتامبر سال گذشته در فضایی برگزار شد که جهان همزمان با چند بحران بزرگ همچون بحران انسانی در غزه، جنگ روسیه و اوکراین، درخواست‌های گسترده برای اصلاح ساختارهای سازمان ملل و تصویب «پیمان برای آینده» (Pact for the Future) و نیز بحث‌های داغ درباره تغییرات اقلیمی، حکمرانی فناوری از جمله هوش مصنوعی و چالش‌های منطقه‌ای (سودان، ساحل آفریقا و خاورمیانه) دست به گریبان بود.
در کنار اقدامات نهادی و اجرایی که صورت گرفت، بخش قابل‌توجهی از ظرفیت‌های مجمع عمومی علاوه بر سخرنانی اصلی به گفت‌وگوهای دو و چندجانبه، لابیگری‌ها و تعاملات علنی کشورها با یکدیگر اختصاص یافت.
آرشیو مباحثات مجمع عمومی سازمان ملل (UN Press) و رسانه‌های جهان مهمترین موضوعات مطرح شده در اجلاس سال گذشته را این گونه دسته‌بندی کردند.
بحران غزه و مباحث انسانی-حقوقی
مهمترین موضوع مطرح شده در بیشتر سخنرانی‌های سال قبل مقامات کشورهای جهان به بحران جنگ علیه غزه اختصاص داشت. بحران انسانی گسترده در نوار غزه، مرگ و آواره شدن گسترده غیرنظامیان، هشدار نسبت به بروز قحطی و درخواست ورود فوری کمک‌های بشردوستانه نامحدود، محور صدها سخنرانی و موضع‌گیری بود. به نوشه الجزیره، کشورهای مختلف خواستار آتش‌بس، باز کردن مسیرهای ثابت و تحت نظارت بین‌المللی برای ارسال کمک‌ها و پایان دادن سریع خشونت شدند. اما بسیاری از این درخواست‌ها مورد توجه قرار نگرفت و اوضاع غزه بدتر شد و حتی گرسنگی به ابزار جنگی رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها تبدیل شد.
با این حال به نوشته «پولیتیکو»، به تدریج فشار دیپلماتیک بر قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش یافت؛ در واکنش به این امر، تعدادی از کشورها (از جمله برخی اعضای غربی و اروپایی) مواضع مشخص‌تر میدانی و دیپلماتیک را نسبت به تشکیل یا به‌رسمیت‌شناسی کشور فلسطین اتخاذ کردند که به بحث و واکنش گسترده‌ای در جلسات منجر شد. به نظر می رسد این موضوع در نشست امسال بسیار جدی‌تر دنبال و اجرایی می‌شود.
جنگ روسیه علیه اوکراین
در نشست هفتادونهم مجمع عمومی، اوکراین و متحدانش جنگ و حمله روسیه را یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای نظم بین‌المللی عنوان کردند؛ رهبران اوکراین تهدیدات هسته‌ای، ویرانی‌های جنگ و نیاز به پشتیبانی نظامی، مالی و انسانی را برجسته می‌کردند. روسیه نیز به صورت رسمی اقدامات خود را توجیه و منتقدان غربی را به سرپوش گذاشتن بر مسئولیت‌هایشان متهم کرد.
«پیمان برای آینده» و تلاش‌های اصلاحی
ازجمله دستاوردهای نشست سال گذشته سازمان ملل سند بین‌المللی «پیمان برای آینده» بود که طبق گزارش «گاردین» باوجود مخالفت برخی کشورها در نهایت به تصویب رسید و شامل اقدامات هدف‌گذاری‌شده در زمینه تغییرات اقلیمی، اصلاحات ساختاری در سازمان ملل، نحوه مدیریت حکمرانی فناوری و تسریع در تحقق اهداف توسعه پایدار بود.
یکی از محورهای مهم این پیمان و سخنان مقامات کشورها توجه بیشتر به تغییرات اقلیمی بود. کشورهای آسیب‌پذیر بار دیگر خواهان افزایش تامین مالی در مقابله با تغییرات اقلیمی، انتقال فناوری و اقدامات عاجل برای دستیابی به اهداف آب و هوایی و توسعه پایدار شدند. گزارش‌ها و تحلیل‌ها نشان دادند که سرعت تحقق اهداف توسعه پایدار کافی نیست و فقر، گرسنگی و نابرابری در بعضی مناطق تشدید شده است.
حکمرانی تکنولوژی و آینده هوش مصنوعی
در نشست سال گذشته به موضوعات تازه و نوظهور هم توجه شده بود. با پیشرفت‌های سریع در حوزه هوش مصنوعی، موضوعاتی مانند تنظیم بین‌المللی AI، تهدیدات امنیتی و حقوق بشری و ضرورت ایجاد چارچوب‌های مشترک برای قلمرو دیجیتال، به‌ویژه در کنار «پیمان برای آینده» و ... به‌طور برجسته‌ای مطرح شدند. نهادهای مدنی نیز خواهان تضمین شفافیت، حفظ حقوق و دسترسی عادلانه به زیرساخت‌های دیجیتال شدند.
سایر بحران‌های منطقه‌ای و حواشی اجلاس
سودان و تنش‌های داخلی: نمایندگان کشورها وضعیت امنیتی و انسانی در سودان را نگران‌کننده خواندند و ضرورت کمک‌های بشردوستانه و راه‌حل‌های سیاسی را تکرار کردند.
نزاع‌های منطقه‌ای بر سر کنترل منابع: مناقشات بر سر منابع آب (همچون تنش‌های آبی بر سر نیل)، درگیری‌های ساحل آفریقا و تهدید گروه‌های مسلح منطقه‌ای نیز مورد اشاره قرار گرفت و بر تقویت همکاری بین‌المللی جهت ثبات‌سازی تاکید شد.
حاشیه ها: ازجمله حواشی مهم هفتادونهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی های تند مقامات در مورد غزه و واکنش‌های متقابل آن بود. الجزیره نوشت، سخنرانی‌های بسیار تند برخی رهبران نسبت به یکدیگر (بخصوص در مورد اسرائیل و فلسطین) باعث اعتراضات، واکنش‌های رسانه‌ای و گاهی اوقات قطع جلسه یا خروج هیئت‌ها شد. این امر نشان‌دهنده شدت احساسات و قطب‌بندی شدید اعضا در این دوره بود.
همچنین سازمان‌های حقوق بشری و مدنی در حاشیه مجمع عمومی، کمپین‌ها و تجمع‌هایی را در اعتراض به وضعیت کمک رسانی به غزه، دسترسی جهانیان به آذوقه و منابع، محسط زیست، حقوق پناهندگان و حکمرانی دیجیتال برنامه ریزی و اجرا کردند.
ایران در نشست ۷۹
در هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل، ایران با ترکیبی از «رویکرد انتقادی و پیشنهادهای همکاری‌جویانه» حضور یافت. سخنرانی مسعود پزشکیان که نخستین حضور او به‌عنوان رئیس‌جمهور در این اجلاس بود، به نوعی بیانیه سیاست خارجی دولت جدید وی هم محسوب می‌شد.
پزشکیان در ابتدای سخنانش بر اصول منشور سازمان ملل، لزوم همکاری بین‌المللی برای صلح، توسعه پایدار و کرامت انسانی تأکید کرد و گفت که چالش‌های جهانی مانند جنگ، فقر، تغییرات اقلیمی و تحریم‌ها را نمی‌توان با رویکردهای دوگانه یا سیاسی حل کرد. وی از «همدلی ملی» به‌عنوان شعار داخلی خود یاد کرد و آن را الگویی برای تعاملات بین‌المللی معرفی نمود.
یکی از محورهای اصلی سخنان پزشکیان انتقاد از تحریم‌های یک‌جانبه بود و گفت که تحریم‌ها مانع جدی تحقق اهداف توسعه پایدار، رفاه و حقوق اساسی مردم در کشورهای هدف شده اند.
بخش دیگری از سخنان پزشکیان به مسائل امنیت منطقه‌ای و فلسطین اختصاص داشت که با اشاره به وضعیت بحرانی غزه، حملات رژیم صهیونیستی را «تروریسم دولتی کور» خواند و خواستار آتش‌بس فوری، ورود کمک‌های بشردوستانه و پایان حضور نیروهای بیگانه در منطقه غرب آسیا شد.
رئیس جمهور کشورمان سال گذشته تصریح کرد که امنیت منطقه باید بر پایه همکاری کشورهای منطقه شکل بگیرد نه دخالت خارجی.
پزشکیان در سفر سال گذشته خود به نیویورک در حاشیه نشست مجمع عمومی با سران و مقام‌های ارشد کشورهای سوئیس، پاکستان، بلغارستان، فرانسه، لبنان، نروژ، فنلاند، ترکیه و دبیرکل سازمان ملل متحد، وزیر خارجه چین و ... دیدار و گفت وگو کرد.