به گزارش ایرنا از قوه قضاییه، محمد کاظمی فرد روز دوشنبه با اعلام این که قوه قضاییه برای اولین بار در میان نهادهای حاکمیتی اقدام به انتشار ۱۰ میلیون داده کرده است، اظهار کرد: این داده‌ها در اختیار بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان کشور قرار گرفته تا برای آموزش الگوریتم‌های هوش مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد.

وی ادامه داد: داده‌های منتشر شده شامل دادنامه‌های قوه قضاییه است که پس از گمنام‌سازی و پاک‌سازی با کمک فناوری هوش مصنوعی آماده شده‌اند و محرمانگی و حریم خصوصی کاربران کاملاً رعایت شده است.

کاظمی فرد افزود: هدف از این اقدام، توسعه محصولاتی است که به عنوان دستیار هوشمند به مردم خدمات مشاوره‌ای ارائه دهند. این سامانه‌ها می‌توانند قبل از اقدام قضایی، راهنمایی‌های لازم را ارائه کنند، مسیر حقوقی را روشن سازند، متن‌های حقوقی مناسب را تولید کنند و از ورود پرونده‌هایی که از نظر شکلی مشکل دارند جلوگیری کنند. به این ترتیب، افراد بهتر می‌توانند از حقوق خود مطلع شوند و اقدامات لازم را به صورت دقیق انجام دهند.

رئیس مرکز آمار و فناوری قوه قضاییه تأکید کرد: توسعه هوش مصنوعی در کشور وابسته به داده است و قوه قضاییه با انتشار این ۱۰ میلیون داده، گام مهمی در این مسیر برداشته است. پیش‌تر مجموعه‌ای ۵۰ هزار داده‌ای منتشر شده بود و یک میلیون داده در اختیار برخی شرکت‌ها قرار گرفت. امروز مجموعه داده‌های گمنام‌سازی شده، حاصل از ۱۱۵ میلیون داده موجود در قوه قضاییه، برای تولید دستیار هوشمند اولیه آماده شده و در آینده نیز مجموعه‌های جدیدتری از داده‌ها منتشر خواهد شد.

کاظمی فرد ادامه داد: این داده‌ها شامل لایحه‌ها، دادخواست‌ها، استعلامات، مکاتبات و سایر متون حقوقی است و با مدل‌های گمنام‌سازی برای آموزش هوش مصنوعی آماده شده‌اند. هدف ما تولید دستیار هوشمند حرفه‌ای برای قضات و سامانه‌های مدیریت پرونده قضایی است که به زودی در قالب محصولاتی کاربردی معرفی خواهد شد.

رئیس مرکز آمار و فناوری قوه قضاییه توضیح داد: سامانه داده‌باز قوه قضاییه به زودی راه‌اندازی می‌شود. در این سامانه، علاوه بر ۱۰ میلیون داده اولیه، سایر داده‌های قابل انتشار مانند آرای وحدت رویه، نظریات مشورتی و داده‌های دیوان عدالت اداری نیز قرار خواهد گرفت و هر فرد یا مجموعه‌ای که به این داده‌ها نیاز دارد، می‌تواند به سامانه مراجعه کند.

وی تأکید کرد: هدف اصلی ما شفافیت، تسهیل دسترسی شرکت‌ها و توسعه دستیارهای هوشمند برای مردم، وکلا و کارشناسان است. هر چه داده‌های بیشتری در اختیار قرار گیرد، محصولات هوشمند دقیق‌تر و کارآمدتر خواهند بود و در نهایت می‌توانند به کاهش پرونده‌ها، پیشگیری از اختلافات و ارائه خدمات بهتر به مردم کمک کنند.

شرکت‌های دانش‌بنیان در کاهش دعاوی نقش مؤثر ایفا کنند

در ادامه، معاون راهبردی قوه قضاییه با اشاره به اهمیت در اختیار گذاشتن داده‌ها برای ارتقا کارآمدی نظام قضایی کشور، تأکید کرد: موضوع استفاده از داده‌ها و هوش مصنوعی، در بسیاری از کشورها طی سال‌های گذشته مورد توجه بوده و قوه قضاییه نیز در این مسیر زحمات قابل توجهی کشیده است. اکنون با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاهی، می‌توانیم داده‌ها و اطلاعات را به الگوریتم‌ها و سامانه‌های هوش مصنوعی منتقل کنیم تا بر اساس آنها یادگیری انجام شود و نسخه‌ها و پیشنهادهای اصولی ارائه گردد.

محمد صاحبکار خراسانی با بیان اهمیت این داده‌ها افزود: در این مرحله، 10 میلیون رأی گمنام‌سازی شده با رعایت کامل حریم خصوصی مردم در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گرفته تا بتوانند با استفاده از این داده‌ها محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی توسعه دهند، خدمات مشاوره‌ای ارائه کنند و مردم فرآیندهای قضایی را بهتر درک کنند و درگیر آنها شوند. این اقدام به عدالت و رضایت مردم کمک شایانی می‌کند و قوه قضاییه به عنوان اولین نهاد حاکمیتی حاضر شده چنین داده‌ای را با حجم وسیع در اختیار قرار دهد.

معاون راهبردی قوه قضاییه تصریح کرد: دستگاه قضایی در سال‌های گذشته در برخی زمینه‌ها پیشتاز بوده و تا کنون مجموعه‌ای که داده‌ها را آماده‌سازی کند و در اختیار شرکت‌ها قرار دهد، وجود نداشت. این اقدام بخشی از برنامه تحول و تعالی قوه قضاییه است و در مراحل بعدی توسعه بیشتری خواهد یافت. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با بهره‌گیری از این داده‌ها در پیشگیری از اختلافات، ارائه خدمات بهتر و کاهش دعاوی نقش مؤثری ایفا کنند.

وی تأکید کرد: هوش مصنوعی می‌تواند به مردم کمک کند تا قراردادها و معاملات خود را به صورت دقیق و بدون ابهام تنظیم کنند، از بروز اختلافات جلوگیری شود و پرونده‌های جدید کمتر به دستگاه قضایی ارجاع شود. این اقدام نقش مهمی در پیشگیری از درگیری‌ها و حفظ حقوق مردم دارد.

انتشار داده‌ها گامی بزرگ در مسیر نوآوری و شفافیت در قوه قضاییه محسوب می‌شود

رئیس مرکز پیگیری اجرای سند تحول قضایی گفت: آینده حکمرانی دستگاه قضایی و اجرای تحول در قوه قضاییه، قطعاً وابسته به دو محور اصلی است: یکی داده‌ها و مدیریت آنها و دیگری شفاف‌سازی اطلاعات و فرآیندهای دستگاه قضایی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن ابراهیمی اظهار کرد: در سند تحول قضایی نیز به شدت بر اهمیت داده‌ها به عنوان ارزشمندترین دارایی قوه قضاییه در حکمرانی تأکید شده است و بدون توجه به آنها، عملاً امکان پیشرفت و تحول وجود ندارد. خوشبختانه طراحان و مدیران زیست‌بوم نوآوری، پیشرو در این حوزه هستند و با باز شدن مسیر انتشار آرای قضایی، شرکت‌ها، پژوهشکده‌ها و اندیشکده‌ها توانسته‌اند مشارکت کنند.

رئیس مرکز پیگیری اجرای سند تحول قضایی افزود: این اقدام نه تنها در کشور ما بلکه در سطح بین‌المللی و میان کشورهای توسعه‌یافته نیز قابل بررسی و الگوبرداری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها هنوز در دسترسی آزاد به داده‌های قضایی محدودیت‌های جدی دارند، در حالی که این داده‌ها در دهه آینده به دارایی‌ای فوق‌العاده ارزشمند و کلیدی تبدیل خواهند شد.

ابراهیمی گفت: نظام قضایی ما به دلیل مبانی حقوقی و فقهی با چالش‌هایی مواجه است، اما اکنون با مدیریت درست، بخش قابل توجهی از داده‌ها در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان قرار گرفته است. سند تحول قضایی، فناوری اطلاعات را به عنوان رکن اصلی تحول معرفی کرده است و انتشار داده‌ها گامی بزرگ در مسیر نوآوری و شفافیت در قوه قضاییه محسوب می‌شود.

وی افزود: با طراحی دستیار هوشمند قضایی امکان پیش‌بینی فرآیندها فراهم می‌شود و شفاف شدن فرایندها باعث می‌شود مردم بتوانند خدمات سریع‌تر و مؤثرتری دریافت کنند. این اقدامات هم در فرآیندهای قضایی و هم در عملکرد دستگاه قضا، نقش پیشرو دارد و در مدل‌های پیشرفته‌تر، هوش مصنوعی به صورت گسترده ایفای نقش خواهد کرد.