به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، احتمالاً هر روز از هوش مصنوعی استفاده می‌کنید، شاید بدون اینکه حتی متوجه شوید؛ مثلاً وقتی گوشی شما چهره‌تان را تشخیص می‌دهد یا یک اپلیکیشن بهترین مسیر را به شما پیشنهاد می‌کند. حالا تصور کنید همین فناوری هوشمند به کمک پزشکان بیاید تا با سخت‌ترین بیماری‌ها مبارزه کند. پرسش بزرگی که این روزها مطرح می‌شود این است: آیا این دستیارهای کامپیوتری پیشرفته می‌توانند به ما در پیدا کردن درمانی برای بیماری پیچیده‌ای مانند سرطان کمک کنند؟
پاسخ ساده این است: هوش مصنوعی به تنهایی یک درمان جادویی نیست، اما مانند یک دستیار فوق‌العاده باهوش برای پزشکان عمل می‌کند. این فناوری به پزشکان کمک می‌کند تا سریع‌تر، دقیق‌تر و هوشمندانه‌تر با سرطان بجنگند و امیدهای تازه‌ای را زنده کرده است.
هوش مصنوعی، دستیار جدید پزشکان
هوش مصنوعی در حال تغییر دادن چهره پزشکی است، نه با جایگزین کردن پزشکان، بلکه با دادن ابزارهای جدید و قدرتمند به آن‌ها. بیایید ببینیم این دستیار هوشمند چطور کار می‌کند:
۱. دیدن چیزهایی که با چشم دیده نمی‌شوند:
تصور کنید یک پزشک رادیولوژیست بتواند علاوه بر تجربه خودش، حافظه تصویری میلیون‌ها عکس رادیولوژی دیگر را هم در ذهن داشته باشد. هوش مصنوعی دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد. این سیستم‌ها با دیدن میلیون‌ها تصویر پزشکی (مانند عکس‌های ماموگرافی یا سی‌تی اسکن) یاد می‌گیرند که کوچک‌ترین و پنهان‌ترین نشانه‌های یک بیماری را تشخیص دهند؛ نشانه‌هایی که ممکن است چشم یک انسان، هرچقدر هم متخصص، آن‌ها را نبیند. این یعنی تشخیص بیماری در مراحل بسیار اولیه، یعنی زمانی که درمان آن بسیار آسان‌تر است.
۲. طراحی درمان مخصوص خود شما:
در گذشته، بسیاری از بیماران سرطانی درمان‌های مشابهی دریافت می‌کردند. اما امروز می‌دانیم که سرطان هر فرد، مانند اثر انگشت او، کاملاً منحصربه‌فرد است. هوش مصنوعی مانند یک کارآگاه زبردست عمل می‌کند؛ اطلاعات ژنتیکی، سوابق پزشکی و حتی سبک زندگی شما را بررسی کرده و تمام سرنخ‌ها را کنار هم می‌گذارد. سپس به پزشک کمک می‌کند تا بهترین و مؤثرترین دارو را دقیقاً برای شما انتخاب کند، نه یک درمان کلی برای همه.
۳. سرعت بخشیدن به ساخت داروهای جدید:
پیدا کردن یک داروی جدید مانند گشتن به دنبال یک کلید خاص در انباری پر از میلیون‌ها کلید است؛ فرآیندی بسیار طولانی و پرهزینه. هوش مصنوعی مانند یک آهنربای هوشمند عمل می‌کند که میتواند به سرعت تمام آن انبار را اسکن کرده و کلیدهایی را که بیشترین شباهت را به کلید مورد نظر دارند، پیدا کند. این کار به دانشمندان کمک می‌کند تا داروهای جدید را بسیار سریع‌تر از قبل تولید کرده و به دست بیماران برسانند.
نبرد هوشمندانه با سرطان
وقتی نوبت به مبارزه با بیماری سرسختی مانند سرطان می‌رسد، هوش مصنوعی در خط مقدم به کمک پزشکان می‌آید:
تشخیص زودهنگام فقط با یک آزمایش خون:
یکی از شگفت‌انگیزترین کاربردهای هوش مصنوعی، در روشی به نام "آزمایش خون هوشمند" یا "بیوپسی مایع" است. تصور کنید بتوانید از روی آب یک رودخانه بفهمید که در سرچشمه آن چه خبر است. هوش مصنوعی میتواند با تحلیل یک نمونه خون ساده، ردپاهای بسیار کوچکی از یک تومور را در بدن پیدا کند. این یعنی تشخیص سرطان ماه‌ها یا حتی سال‌ها قبل از اینکه بیمار علائمی داشته باشد. این روش میتواند به ویژه برای سرطان‌های خاموش و خطرناک مانند سرطان لوزالمعده، یک انقلاب علمی واقعی باشد.
انتخاب بهترین سلاح برای جنگ:
یکی از جدیدترین و مؤثرترین روش‌های درمانی، "ایمونوتراپی" است که در آن، سیستم ایمنی خود بیمار برای جنگیدن با سلول‌های سرطانی تقویت می‌شود. اما این درمان برای همه جواب نمی‌دهد.
هوش مصنوعی میتواند با بررسی محیط اطراف تومور، پیش‌بینی کند که آیا سربازان سیستم ایمنی بدن شما در موقعیت خوبی برای حمله قرار دارند یا نه. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا این سلاح قدرتمند را فقط برای بیمارانی به کار گیرد که بیشترین شانس پیروزی را دارند.
یک قدم جلوتر از بیماری ماندن:
سرطان بیماری فریبکاری است؛ میتواند در طول زمان تغییر شکل دهد و در برابر داروها مقاوم شود. هوش مصنوعی مانند یک استاد بزرگ شطرنج، حرکت بعدی سرطان را پیش‌بینی می‌کند. این به پزشکان اجازه می‌دهد تا استراتژی درمانی را به موقع تغییر دهند و همیشه یک قدم از بیماری جلوتر باشند تا جلوی قوی‌تر شدن آن را بگیرند.
چالش‌های درمان با هوش مصنوعی
با تمام این ویژگی‌های هیجان‌انگیز، باید واقع‌بین باشیم. هوش مصنوعی یک عصای جادویی نیست و چالش‌هایی هم در مسیر آن وجود دارد:
اهمیت اطلاعات خوب:
یک سیستم هوش مصنوعی به همان اندازه‌ای باهوش است که اطلاعاتی که به آن می‌دهیم خوب باشد. اگر اطلاعات ناقص یا اشتباه به آن بدهیم (مثلاً اطلاعاتی که فقط از یک گروه خاص از مردم جمع‌آوری شده)، توصیه‌های آن ممکن است برای همه مفید نباشد. پس اولین قدم، دسترسی به داده‌های باکیفیت و جامع است.
فهمیدن دلیل تصمیم‌ها:
گاهی وقت‌ها هوش مصنوعی بهترین پاسخ را می‌دهد، اما پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که چطور به آن نتیجه رسیده است. به این حالت "جعبه سیاه" می‌گویند. در دنیای پزشکی که پای جان انسان در میان است، پزشک باید بتواند دلیل یک تصمیم درمانی را کاملاً درک کند. دانشمندان در تلاشند تا این جعبه‌های سیاه را شفاف‌تر کنند.
کار تیمی انسان و ماشین:
هوش مصنوعی قرار نیست جای پزشکان را بگیرد. این فناوری مانند یک خلبان خودکار بسیار پیشرفته برای یک هواپیما است. خلبان (پزشک) همیشه فرمان را در دست دارد، اما از این ابزار هوشمند برای هدایت بهتر و امن‌تر هواپیما (روند درمان) استفاده می‌کند. آینده پزشکی، در همکاری نزدیک پزشکان باتجربه و دستیاران هوش مصنوعی آن‌هاست.
پس آیا کامپیوترها می‌توانند سرطان را درمان کنند؟
به تنهایی خیر. اما آن‌ها با کمک به بهترین پزشکان و دانشمندان ما، راه‌های کاملاً جدیدی برای پیدا کردن زودهنگام سرطان، درمان مؤثرتر آن و طراحی داروهای هوشمند پیش پای ما می‌گذارند. هوش مصنوعی به ما کمک می‌کند تا به جهانی نزدیک‌تر شویم که در آن، سرطان دیگر یک بیماری ترسناک و شکست‌ناپذیر نیست.