خبرگزاری برنا لرستان گروه توسعه و اقتصاد ؛ صنایع تبدیلی کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین حوزه های صنعت و کارآفرینی در هر جامعه توسعه یافته یا در حال توسعه با تاکید بر توسعه پایدار محسوب می شود؛ قلمرویی مهم ، سبز و سرشار از تولید ثروت که خلأ آن در استانی چون لرستان با این همه پتانسیل و دارای قابلیت های تولید محصولات کشاورزی متنوع ، احساس می شود.
اساسا متخصصان مربوطه صنایع تبدیلی کشاورزی، را صنایعی تعریف می کنند که پس از تولید محصولات کشاورزی برای عرضه آن‌ها به کار گرفته می‌شوند . بنابراین فرآوری و تولید، درجه‌بندی و بسته‌بندی، ذخیره‌سازی و خدمات سه حوزه این بخش ازصنعت را در برمی گیرد.
اما جایگاه این بخش مهم در لرستان کجاست ؟ و تا چه حد توانسته بر بستر کارآفرینی به اشتغال زایی مردم این استان کمک کرده و برپایه توسعه سبز و پایدار ، تولید ثروت کند؟
در منظری نسبت به گذشته کشاورزی لرستان و تجربه زیسته کشاورزان لرستانی در برخی از مناطق چه به صورت خودجوش از ناحیه مردم و چه از طریق جهت دهی الگوی کشت از طریق مدیریت جهاد کشاورزی دراستان ، شاهد کشت و تولید محصولات متنوع کشاورزی در مناطق مختلف لرستان بوده ایم؛ آنچنانکه به خاطر تولید افزون و کیفیت چشمگیر آن محصولات و آن منطقه از استان به شکل یک قطب در کشور و حتی به صورت برند در آمده اند؛فی المثل انار سیاب در کوهدشت،گردو درکهمان الشتر، انجیر سیاه در پلدختر،معرفی دلفان به عنوان قطب تولید نخود ،شعزت بروجرد به عنوان قطب تولید چند محصول ،ازنا درتولید لوبیا، دورود به عنوان قطبی در تولید میوهایی مانند زردآلو ، تولید قابل توجه گیاهان دارویی در سطح استان و همچنین ظرفیت های دیگری از محصولات باغی و کشاورزی که وفور نعمت را در دشت ها،کوهپایه ها،کلا باغات و کشتزارهای سحرانگیز لرستان منعکس می کند؛ ولی متاسفانه با فاصله از بخشی مهم از صنعت یعنی صنایع تبدیلی کشاورزی که به جای تبدیل محصولات به فرآورده های مولد ثروت و اشتغال،تبدیل به یک حلقه مفقوده در اقتصاد این استان تشنه توسعه شده است.
اخیرا تعدادی از مقامات ارشد لرستان ازجمله استاندار به همراه دو تن از نمایندگان استان در مجلس ؛ سید حمیدرضا کاظمی نماینده پلدختر و معمولان و روح الله علی لک‌آبادی نماینده دورود و ازنا در مجلس شورای اسلامی ، نامدار صیادی رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با حضور در وزارت کار با احمد میدری وزیر کار تعاون و رفاه اجتماعی در خصوص بحث توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی در استان دیدار و گفتگو کرده اند.
استاندارلرستان در این نشست که چهارشنبه هفته گذشته ۲۶شهریور ماه با هدف توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی وابسته به ظرفیت های کشاورزی لرستان انجام شده بود با اشاره به وجود ۸۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی حاصلخیز و سهم ۱۲/۵ درصدی استان از منابع آب کشور، بر لزوم توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی تأکید کرد.
سید سعید شاهرخی گفت: وجود این منابع ظرفیت ارزشمندی برای توسعه تولیدات کشاورزی و صنایع غذایی دارد.
وی افزود: مجتمع کشت و صنعت دشت‌یافته لرستان با ۲۵ هکتار فعالیت، و سرمایه‌گذاری در حوزه کودهای شیمیایی و اسید فسفوریک، نمونه‌ای از اقدامات توسعه‌ای در استان است.
ـ وجود ۲۸۰۰ هکتار باغ انجیر در پلدختر و معمولان
وی با اشاره به اختصاص بیش از ۲۸۰۰ هکتار از اراضی شهرستان‌های پلدختر و معمولان به کشت انجیر،گفت: سالانه حدود ۵۴ هزار تن انجیر مرغوب از این اراضی برداشت می‌شود.
ـ ضرورت راه اندازی سردخانه های استاندارد
شاهرخی تأکید کرد: انتظار ما از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و فعالان صنایع غذایی، ایجاد صنایع تبدیلی، فرآوری محصول انجیر و راه‌اندازی سردخانه‌های استاندارد در این مناطق است.
وی گفت: همه ظرفیت‌ها برای حمایت از فعالان اقتصادی از واگذاری زمین‌های صنعتی تا تسهیل در دریافت تسهیلات بانکی، فراهم است.
استاندار لرستان گفت: بر اساس نامگذاری سال توسط مقام معظم رهبری، اولویت استان سرمایه‌گذاری برای تولید است و لرستان با ظرفیت‌های متنوع کشاورزی، بستر مناسبی برای ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی دارد.
شاهرخی بیان کرد: باتوجه به کیفیت ممتاز انجیر شهرستان های پلدختر و معمولان و ویژگی های مهمی همچون زودرس بودن و بازارپسندی این محصول، سرمایه گذاری در این بخش بسیار سودآور و موثر است.
ـ دوالگوی سرمایه‌گذاری در صنایع غذایی
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این نشست با اشاره به ظرفیت‌های تولیدات باغی و کشاورزی استان،بیان کرد: در کشور دو الگوی تسهیلات وجود دارد؛یکی اعطای تسهیلات مرسوم و دیگری اشتراک در سرمایه‌گذاری که مدیریت پروژه برعهده بخش خصوصی و بخشی از مالکیت متعلق به بخش عمومی است.
احمد میدری افزود: در حوزه محصولات انجیر، سیب و گیاهان دارویی به دنبال اجرای همین الگو هستیم تا صنایع تبدیلی در لرستان و شهرستان پلدختر راه‌اندازی شود.
ـ حضور برندهای مطرح صنایع غذایی
در این نشست، شرکت‌های بزرگ صنایع غذایی از جمله دلپذیر، یک و یک، زرماکارون و رژین تاک حضور داشتند و برعلاقه‌مندی خود برای سرمایه‌گذاری در لرستان تأکید کردند.
نمایندگان لرستان در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست بر ضرورت عملی شدن موضوع توسعه صنایع تبدیلی و حمایت از سرمایه‌گذاران تأکید کردند تا ظرفیت‌های کشاورزی استان به نتیجه ملموس برسد.
- سفر مهمترین سرمایه‌گذاران صنایع تبدیلی کشور به پلدختر و معمولان
نماینده مردم پلدختر ، معمولان و سراب حمام در مجلس شورای اسلامی نیز در حاشیه این نشست با اشاره به سرمایه‌گذاری ملی در صنایع تبدیلی انجیر پلدختر و معمولان ، گفت: موضوع اصلی این نشست، سرمایه‌گذاری کلان در صنایع تبدیلی انجیر در شهرستان‌های پلدختر و معمولان بود؛ محصولی استراتژیک و پرظرفیت که سال‌هاست باغداران این منطقه با زحمت و عشق تولید می‌کنند اما به دلیل نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی، ارزش واقعی آن در بازارهای داخلی و خارجی دیده نشده است.
سید حمید رضا کاظمی افزود: بنا بر تصمیمات این نشست، مهمترین سرمایه‌گذاران صنایع تبدیلی کشور نیمه اول مهرماه برای بازدید میدانی به پلدختر و معمولان سفر خواهند کرد تا پس از بررسی ظرفیت‌ها، تصمیمات نهایی برای آغاز سرمایه‌گذاری عملیاتی اتخاذ شود.
ـ اهمیت این خبر برای باغداران انجیر در لرستان
وی خاطرنشان کرد: ایجاد صنایع تبدیلی باعث خواهد شد محصول انجیر از خام‌فروشی خارج شود و با فرآوری، بسته‌بندی و صادرات ارزش افزوده چند برابری نصیب کشاورزان گردد.
کاظمی با بیان اینکه اشتغال پایدار برای جوانان منطقه فراهم خواهد شد و چرخه اقتصادی پلدختر و معمولان رونق چشمگیری خواهد گرفت، تصریح کرد:با ورود صنایع تبدیلی، بازار فروش مطمئن و پایدار برای انجیرکاران ایجاد می‌شود و دغدغه فروش محصول در فصل برداشت از بین خواهد رفت.
به گفته وی این سرمایه‌گذاری، زمینه را برای ورود به بازارهای بین‌المللی فراهم می‌کند و انجیر پلدختر و معمولان را به برندی ملی و حتی جهانی تبدیل خواهد کرد.
نماینده مردم پلدختر معمولان و سراب حمام در مجلس شورای اسلامی این اقدام را نقطه عطفی در تاریخ کشاورزی لرستان دانست که می تواند راهگشای توسعه‌ای بزرگ برای منطقه باشد.
ـ سود حاصل از انجیر باید به جیب کشاورز برسد نه دلالان
کاظمی بیان کرد: در شهرستان پلدختر و معمولان حدود دو هزار و ۸۰۰ هکتار باغ انجیر وجود دارد که سالانه نزدیک به ۵۴ هزار تن محصول تولید می‌کنند. علاوه بر آن، این شهرستان به‌دلیل شرایط گرمسیری، مرکز تولید صیفی‌جات و سبزیجات استان نیز به شمار می‌رود.
نماینده پلدختر و معمولان در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از فاصله چشمگیر قیمت انجیر از مزرعه تا بازار مصرف، سه راهکار مشخص برای حمایت از باغداران این شهرستان برای رسیدن مستقیم سود این محصول به کشاورزان مطرح کرد.
وی با بیان اینکه اختلاف قیمت محصول از سرِ زمین تا بازار بسیار بالاست، خاطر نشان کرد: انجیر را از کشاورز کیلویی ۲۰ هزار تومان خریداری می‌کنند، اما همان محصول در بازار تهران به کیلویی ۱۲۰ هزار تومان می‌رسد. یک کشاورز یک سال زحمت می‌کشد اما سود اصلی نصیب دلالان می‌شود. این روند ناعادلانه باید متوقف شود.
- حمایت از اجرای طرح اتصال بنگاه‌های اقتصادی خرد و کلان وزارت کار در لرستان
«روح‌الله لک علی‌آبادی» نماینده مردم دورود و ازنا در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست بر ظرفیت‌های گسترده شهرستان پلدختر و حمایت کامل نمایندگان و استاندار لرستان از طرح اتصال بنگاه های اقتصادی خرد و کلان «طاها» که در وزارت کار دنبال می‌شود تأکید کرد و گفت: سرمایه‌گذاری در این منطقه با کمترین دغدغه و بیشترین تسهیلات ممکن است.
این نماینده مجلس افزود: دکتر "سید سعید شاهرخی" استاندار لرستان، با تجربه، برنامه‌محوری و دقت زیاد در کمتر از یک سال حضور خود، توانسته سرمایه‌گذاران پیشین لرستانی را به استان بازگرداند.
وی به عنوان نمونه از سرمایه‌گذاری موفق ۲۲ میلیون یورویی در حوزه انرژی شهرستان دورود نام برد.
ـ حمایت جهاد کشاورزی لرستان از توسعه صنایع تبدیلی در سطح استان
همچنین نامدار صیادی رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان که در این نشست حضور داشت ، گفت: لرستان ظرفیت‌های بسیار بالایی در حوزه کشاورزی و باغبانی دارد و در محصول انجیر خوشبختانه میانگین عملکرد در واحد سطح تفاوت معناداری نسبت به سایر مناطق دارد از طرفی سازمان جهاد کشاورزی آماده است با همکاری بخش خصوصی و حمایت دستگاه‌های دولتی، زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی را فراهم کند.
وی تاکید کرد: این اقدامات شامل راه‌اندازی کارخانه‌های بسته‌بندی و فرآوری، سردخانه‌های استاندارد و ایجاد زنجیره کامل ارزش افزوده است.
بنا به شواهد موجود صنایع تبدیلی حلقه مفقوده توسعه کشاورزی استان است و در این نشست اگرچه به درستی بر توسعه صنایع تبدیلی در حوزه تولید محصول مهم انجیر در ۲۸۰۰ هکتار انجیرستان در مناطق جنوب لرستان تاکید شده است ، اما بسیاری ازمناطق و محصولات دیگر لرستان نیز از موهبت صنایع تبدیلی و البته برندسازی محرومند و حتی آن محصولات به نام و کام دیگر استانها معرفی می شوند و برند کشاورزی مناطقی خارج از استان شده اند.
این نشست اگر اهداف آن عملیاتی شود امیدوار کننده است ، زیرا با توجه به ظرفیت های منحصر به فرد لرستان در کشاورزی می تواند با بهره گیری از شیوه های نوین به رشد و توسعه استان برای چیره شدن بر غول بیکاری و ازبین بردن شاخص فلاکت در استانی محروم با فقر مزمن کمک کند و هم اینکه بخشی از مردم لرستان که با دغدغه های محیط زیستی ذهنیت خاصی به توسعه استان داشته و به توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست ایمان دارند ؛ تاکید می کنند که سرمایه گذاری در برخی از صنایع در حوزه های مانند نفت و معدن مخرب طبیعت کوهستانی بکر لرستان بوده و هست؛ لذا براین باورند که استانی چون لرستان با ظرفیت های طبیعی زیبا نیازمند آن قسمتی از رشد صنعت است که برپایه آمایش سرزمینی و در جهت حفظ طبیعت چهارفصل این استان باشد و بدون شک صنایع تبدیلی کشاورزی بهتر می تواند در این راستا کمک کرده و در کنار اشتغال زایی و چیرگی بر خلا بیکاری عرصه های طبیعی و محیط زیست لرستان را نیز حفظ کند.
به هر روی ؛ بیان مطالباتی از این دست باید به صورت علمی ،فنی و تحقیقی ، تداوم یابد تا با اجرای این طرح‌ها شاهد توسعه ای پایدار و موسوم به صنعت سبز در این استان تاریخی و چهارفصل باشیم.
گزارش : رضا جودکی نژاد