سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - نیلوفر شهسواریان: کتاب‌های او خلاقانه و با نگاه تازه‌ای همراه است. تازه‌ترین اثرش مجموعه ۵ جلدی «قصه‌های کرم‌دار» از انتشارات محراب قلم است. همچنین از پروین پناهی کتاب‌های «پدی پت‌پت» از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و «شازده شیرپلو» از انتشارات بازی و اندیشه به‌تازگی منتشر شده است. تحصیلات پناهی کارشناسی‌ارشد ادبیات فارسی است. او نویسنده‌ای‌ست که مخاطبان کودک و نوجوان را جدی می‌گیرد.
چه شد که به فکر نوشتن «قصه‌های کرم‌دار» افتادید؟
یک روز به‌طور اتفاقی سر به سر یک کودک گذاشتم و از او پرسیدم: دندانت چه شده؟ نکند دندانت را کرم خورده؟ تا او جواب بدهد یک لحظه دچار تردید شدم و با خودم گفتم: راستی دندان کرم خورده درست بود یا موش خورده؟
همان‌جا ذهنم دچار چالش شد و ایده این کار شکل گرفت. سپس تصمیم گرفتم قصه‌ی کرمی را بنویسم که دندان خودش مشکل‌ساز شده. حتی یک جا سر اینکه بالاخره «کرم‌خوردگی» درست است یا «موش‌خوردگی» با دندان‌پزشکش که یک موش است، به اختلاف می‌افتند!
شخصیت‌های این مجموعه را چگونه انتخاب کردید و چطور سعی کردید کودکان با آنها ارتباط برقرار کنند؟
سعی‌ام بر آن بوده از عناصری استفاده کنم که برای کودک آشناست مانند حشرات و حیواناتی که در مزرعه باشند یا نزدیک به فضاهای شهری پیدا می‌شوند. ارتباط گرفتن با این مجموعه را بر عهده‌ی طنز قصه و بازی‌های کلامی گذاشته‌ام، مثلاً کرم در مسیر پر پیچ و خمش هم زنبور می‌بیند، هم زنِ بور!
نظرتان درباره تصویرگری‌های «قصه‌های کرم‌دار» چیست؟ آیا به ذهنیت شما نزدیک بود؟ چطور با تصویرگر به نتیجه رسیدید؟
تصویرگری‌های خانم قربان را دوست دارم؛ اما متاسفانه بسیاری از ناشران در حال حاضر از هماهنگی و معرفی تصویرگر به نویسنده سر باز می‌زنند. تقریباً هنگامی که کار تصویرگر به پایان رسیده یاد نویسنده می‌افتند و این حرکت پسندیده‌ای نیست. در مورد این کار هم وقتی تمامی فریم‌ها به پایان رسیده بود ماکت نهایی را دیدم. اما از ابتدا اصرار داشتم که برش‌های کتاب از نوع جلد سخت و به شکل سیب یا دندان باشند که خوشبختانه به خوبی اجرا شد.
در کتاب «پدی پت‌پت» شما شخصیتی دارید که اضطراب و لکنت زبان دارد. این شخصیت را چطور ساختید؟
راستش من عاشق این کتاب و شخصیت خاصش هستم. پدی شاید روح تنهای من است. برای وقت‌هایی که نمی‌تواند با آدم‌ها حرف بزند و ارتباط برقرار کند؛ از این رو هر روز ساکت‌تر و تنهاتر می‌شود. لکنت زبان باعث می‌شود این شخصیت بیشتر فکر کند و کمتر حرف بزند! در مورد ساخت ویژگی‌های شخصیت مضطرب و دارای لکنت زبان نیز مطالعه کردم.
لطفاً در مورد رویکرد اساطیری در کتاب «پدی پت‌پت» بفرمایید. چه شد که به سراغ سیرنگ رفتید؟
همیشه دلم می‌خواست برای وصل کردن نوجوان مدرن امروزی، به اساطیر جادویی ایران کاری بکنم. این احساس نیاز باعث شد به کمک عنصر خواب و خیال وارد ذهن قهرمان داستان بشوم و از سیرنگ که مرغی اساطیری در شاهنامه است سخن بگویم؛ و از همه مهم‌تر پر سوم سیمرغ را به دستان نوجوان امروز بسپارم.
تصویرگری این کتاب چقدر به ذهنیت‌تان نزدیک بود؟
شاید جالب باشد که بگویم تصاویر این کتاب را هم بعد از چاپ دیدم! اما بدون اغراق از دیدنش شگفت زده شدم! یکی از زیباترین و البته نزدیک‌ترین تصاویر به ذهن من بود. صمیمانه از خانم اورنگ و هنر دستش تشکر می‌کنم.
ایده‌ی نوشتن «شازده شیرپلو» چطور به ذهنتان رسید؟
برای نوشتن این کتاب به لوس‌ترین و ننرترین و تنبل‌ترین و پرتوقع‌ترین بچه‌های دنیا فکر کردم! سر آخر با یک دید طنز به شازده‌ها رسیدم که هنری ندارند و فقط بلدند دستور بدهند. اما به طور کلی تاکید من بیشتر روی عنصر بدغذایی و ایرادگیری کودک بود. معتقدم اگر کودک خودش در پخت و تهیه‌ی خوراک شریک شود کمتر ایراد می‌گیرد. انرژی‌اش تخلیه می‌شود، همکاری را یاد می‌گیرد و حاصل زحمات خودش را می‌خورد.
آیا «شازده شیرپلو» بر اساس افسانه‌ها نوشته شده یا همه‌ی شخصیت‌ها و اتفاقات را خودتان خلق کردید؟
خیر. این داستان به طور کامل ساخته و پرداخته‌ی ذهن خودم بوده است و از هیچ داستان کهنی وام نگرفته‌ام. اما برای اجرای بهتر و ایجاد حس بیشتر «شاهزادگی» از زبان کهن بهره گرفتم.
در مورد تصویرگری این کتاب هم بفرمایید.
این کتاب، دومین تجربه‌ی موفق من با پدرام کازرونی، تصویرگر اثر است. پس از جوایز خوبی که «شاه و ماه» گرفت و در مدت کوتاهی به چاپ دوم رسید؛ تصمیم گرفتیم یک کتاب دیگر را هم با همکاری یکدیگر به ثمر برسانیم که اتفاق خوبی بود.
آیا در مورد کتاب‌هایی که صحبت کردیم، بیشتر هدف‌تان سرگرم کردن مخاطب بود، یا می‌خواستید پیامی را منتقل کنید و از ابتدا مفهومی در ذهن داشتید که لازم می‌دانستید خواننده با آن آشنا شود؟
به نظر من اگر چه سرگرم کردن کودکان و عنصر لذت‌بخشی بسیار مهم است اما به شخصه هیچ‌کدام از کتاب‌هایم را به جهت سرگرم‌کنندگی صرف ننوشته‌ام. سعی داشتم حتماً هدفی را دنبال کنم. مثلاً در مجموعه‌ی «قصه‌های کرم‌دار» که ساده‌ترین کتاب از میان کتاب‌های مورد نظر در سوالات شماست، بحث هویت، شناخت محیط، چیستی هستی و تکامل دنبال می‌شود.
∎