بالاخره بعد از فراز و فرودهای بسیار ایران و آژانس در قاهره توافق کردند که به سمت همکاری دوجانبه پیش بروند؛ با این وجود تحلیل ها و تفسیرها از این توافق متنوع و بعضا متضاد است. در داخل کشور کسانی که نیمه پر لیوان را می بینند، معتقدند این اقدام مانع بزرگی بر سر راه فعالسازی اسنپ بک گذاشت؛ در مقابل مخالفان این توافق را دستاورد نمی دانند بلکه بر این باورند توافق قاهره نه آرامش را به معادلات داخل ایران بر می گرداند و نه اروپا را از فعالسازی ماشه منصرف می کند.

امیرعلی ابوالفتح در گفتگو با نامه نیوز درباره ارزیابی توافق قاهره گفت: خیلی بعید می دانم که توافق قاهره مانع بازگشت تحریم های سازمان ملل شود. اروپایی ها برای انصراف از اسنپ بک 3 شرط داشتند که 2 شرطش مربوط به همکاری ایران با آژانس بود. هرچند این دو شرط با توافق قاهره بر روی کاغذ محقق شدند اما هنوز عملیاتی نشدند؛ از این رو تروئیکای اروپایی بیانیه دادند و بر بازرسی سریع آژانس از تأسیسات هسته ای ایران تأکید کردند.

وی افزود: شرط سوم اروپا مذاکره نتیجه بخش ایران با آمریکا است یعنی این طور نباشد که دو طرف در مقسط نشست بگذارند و هیچ نتیجه ای از آن نشست بیرون نیاید بنابراین شرط سوم اروپایی ها که اساسا محقق نشده است، نحوه اجرای دو شرط نخست نیز فقط روی کاغذ آمد و به مرحله اجرا نرسید. در مجموع توافق قاهره مانع محکمی برسر راه اسنپ بک محسوب نمی شود.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه توافق قاهره قدم اول برای منصرف کردن اروپایی ها از فعالسازی اسنپ بک بود اما این قدم به تنهایی کافی نیست، اظهار کرد: شخصا هم با بخشی از صحبت منتقدان و هم با بخشی از دیدگاه موافقان همنظر هستم. به این معنا که توافق قاهره کافی نسیت اما در عین حال بالاخره یک گام رو به جلویی براساس تصمیم شورای عالی امنیت ملی برداشته شد.

وی درباره انتظار متقابل ایران و اروپا از همدیگر برای برداشتن گام بعدی بیان کرد: اروپا می گوید ایران باید گام دوم و سوم را هم بردارد یعنی حتی اگر ایران مجوز داد و بازرسان آژانس هم بیایند و از همه نقاط مدنظرشان بازدید کنند، کار به اینجا ختم نمی شود. تازه اگر شرط سوم یعنی توافق بین ایران و آمریکا نیز محقق شود، اروپایی ها از خیر مکانیزم ماشه نمی گذرند و فشار می آورند تا این اهرم فشار در توافق بین ایران و آمریکا حتما لحاظ شود.

ابوالفتح گفت: آمریکا براساس قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی خود اصلا احتیاجی به مکانیزم ماشه ندارد چون هر کشوری را بخواهد تحریم یا با استفاده از قدرت سخت تنبیه می کند اما اروپایی ها تنها ابزار فشارشان بر ایران همین مکانیزم ماشه است، آنها می دانند که روسیه و چین دیگر به قطعنامه های ضدایرانی رأی مثبت نمی دهند بنابراین می خواهند هر طور شده ابزار مکانیزم ماشه را نزد خود نگه دارند. از این رو ایران شاید به این نتیجه برسد که از خواسته اروپا تمکین نکند.

وی افزود: بازگشت قطعنامه های سازمان ملل عامل فروپاشی اقتصاد کشور نمی شود، در عین حال عدم بازگشت این قطعنامه ها نیز مانع جنگ نمی شود، اگر این طور بود که جنگ 12 روزه اتفاق نمی افتاد. وقتی اروپایی ها این تصویر را برای ایران ایجاد می کنند که با توافق و بی توافق، اسنپ بک پابرجا می ماند، شاید ایران به این نتیجه برسد که مرگ یک بار، شیون یک بار هر چه می خواهد اتفاق بیفتد تا دیگر چنین ابزاری دست اروپا باقی نماند که دائم بخواهد ما را تهدید کند.