به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، چهل و دو سال پیش در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۱ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خطبه نمازجمعه تهران برای اولین بار از طرحی به نام دانشگاه آزاد اسلامی سخن گفت. آذر ۱۳۶۱ اساسنامه دانشگاه نوشته شد و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. گفتنی است که دانشگاه آزاد اسلامی با سرمایه اولیه یک میلیون تومانی حضرت امام خمینی (ره) فعالیت خود را آغاز کرد.
دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان مولود انقلاب، مجموعه بینظیری است که با کمک پربرکت امام راحل، هدایت مدبرانه مقام معظم رهبری و تلاش دست‌اندرکارانش در جمهوری اسلامی ایران معنا پیدا کرد و امروز به قطب بزرگ علم و فناوری تبدیل گردیده و در حال حاضر نیمی از بار آموزش عالی کشور را برعهده دارد.
اولین واحد دانشگاهی، واحد تهران مرکزی با نام پیشین دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران با کد ۱۰۱ در ۱۰ مرداد ۱۳۶۱ تشکیل شد.
سال ۱۳۸۹، شورای عالی انقلاب فرهنگی با تغییر اساسنامه دانشگاه تعداد اعضای هیئت مؤسس را به ۹ نفر افزایش داد. مطابق با این مصوبه، آقایان دکتر حسن حبیبی، دکتر علی‌اکبر ولایتی، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قمی و دکتر حمید میرزاده به اعضای هیئت مؤسس افزوده شدند که پس از فوت آقای حسن حبیبی و تصویب هیئت مؤسس و شورای عالی انقلاب فرهنگی حجت الاسلام والمسلمین علی‌اکبر ناطق نوری جایگزین او شد. پس از فوت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در ۱۹ دی ۱۳۹۵ با حکم مقام معظم رهبری دکتر علی‌اکبر ولایتی به ریاست هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه منصوب شد.
دانشگاه آزاد اسلامی مانند دیگر مؤسسات آموزش عالی در ایران زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند. نوع مدرک اعطایی به فارغ‌التحصیلان این دانشگاه به صورت مستقل و با قید محل تحصیل اعطا میشود.
آمار دانشجویان در حال تحصیل در دانشگاه آزاد
دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن بیش از یک میلیون دانشجو یکی از موسسات آموزش عالی غیردولتی در کشور محسوب می شود و در واقع دارای بیشترین جمعیت دانشجویی کشور است.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده در سال ۱۴۰۲، دانشگاه آزاد اسلامی دارای بیش از یک میلیون و ۲۶۰ هزار دانشجو است که از این میان بالغ بر ۹۱۶ هزار نفر در مقطع کارشناسی، ۱۹۹ هزار نفر در مقطع تحصیلات تکمیلی و ۶۲ هزار نفر در مقطع دکتری در ۳۳ واحد دانشگاهی (۲ واحد مستقل و ۳۱ واحد استانی شامل ۴۰۰ پردیس دانشگاهی، مرکز پزشکی و مرکز تحقیقاتی) در ایران و ۵ واحد برون مرزی در انگلستان، امارات متحده عربی، لبنان، عراق و افغانستان مشغول به تحصیل هستند.
در حال حاضر ۷ هزار هکتار زمین، ۲۰ میلیون متر مربع ساختمان، ۲۴ هزار استاد تمام وقت، ۳۴ هزار کارمند، یک مجموعه عظیمی به عنوان دانشگاه آزاد را تشکیل داده‌اند که با پول مردم اداره میشود و این مجموعه ۳۸ درصد آموزش عالی را تشکیل داده است.
اینها فقط بخشی از آمار مجموعه گسترده دانشگاه آزاد است مجموعه آموزشی با این جمعیت دانشجویی و دانشجویان شهریه پرداز علاوه بر یک دانشگاه ، یک بنگاه اقتصادی بزرگ هم محسوب می شود که علاوه بر مدیریت آموزشی نیاز به مدیری اقتصاد دان دارد.
در خردادماه سال جاری و در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، شهید محمد مهدی، طهرانچی رئیس وقت دانشگاه آزاد به شهادت رسید و با گذشت نزدیک به سه ماه از شهادت این دانشمند هسته‌ای هنوز تکلیف ریاست این دانشگاه مشخص نشده است.
کاهش قدرت تصمیم‌گیری کلان: رئیس دانشگاه آزاد مسئول تعیین سیاست‌های کلان، توسعه استراتژیک و جذب منابع مالی است. نبود یک رئیس رسمی باعث کندی یا توقف در اتخاذ تصمیمات راهبردی میشود.
تأثیر بر برنامه‌های توسعه و سرمایه‌گذاری: پروژه‌های بزرگ، قراردادها و برنامه‌های توسعه‌ای نیازمند حمایت و امضای رئیس دانشگاه هستند. نبود رئیس رسمی باعث تعویق در اجرای طرح‌ها میشود.
عدم تعیین ریاست دانشگاه چه پیامدهایی دارد؟
کاهش قدرت تصمیم‌گیری کلان: رئیس دانشگاه آزاد مسئول تعیین سیاست‌های کلان، توسعه استراتژیک و جذب منابع مالی است. نبود یک رئیس رسمی باعث کندی یا توقف در اتخاذ تصمیمات راهبردی میشود.
تأثیر بر برنامه‌های توسعه و سرمایه‌گذاری: پروژه‌های بزرگ، قراردادها و برنامه‌های توسعه‌ای نیازمند حمایت و امضای رئیس دانشگاه هستند. نبود رئیس رسمی باعث تعویق در اجرای طرح‌ها میشود.
تأثیر بر اعتبار دانشگاه: دانشگاه آزاد به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه کشور، باید مدیریتی با ثبات و شفاف داشته باشد. فقدان رئیس رسمی ممکن است اعتماد دانشجویان، اساتید و نهادهای مرتبط را کاهش دهد.
کاهش انگیزه کارکنان و استادان: نبود رهبری مشخص و پاسخگو می‌تواند باعث کاهش انگیزه و دلسردی در میان اعضای هیئت علمی و کارکنان شود
چه کسی سکاندار دانشگاه آزاد میشود؟
در چند وقت اخیر گمانه زنی‌های زیادی برای تعیین ریاست دانشگاه آزاد صورت گرفته و افراد مختلفی برای ریاست این دانشگاه مطرح شده‌اند، اما هنوز هیات امنای دانشگاه آزاد هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده و این دانشگاه به سرپرستی رنجبر معاون سابق این دانشگاه اداره میشود.
ماجرای عجیب ارسال پیامک به کارکنان و اساتید و دانشجویان این دانشگاه در حمایت از شخص خاص برای انتخاب وی به عنوان رئیس دانشگاه نیز از مواردی است که در این گمانه زنی‌ها منتشر شده است.
با وجود چنین حاشیه سازی‌هایی برای تعیین ریاست دانشگاه آزاد باید دید علت تاخیر در انتخاب رئیس دانشگاه که متولی اصلی آن هم هیات امنای این دانشگاه است، چیست و چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی که به عنوان تایید کننده نهایی رئیس دانشگاه آزاد است تاکنون درخواستی مبنی بر انتخاب رئیس دانشگاه از هیات امنای آن نداشته است؟