به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از نیچر؛ تصور کنید یک شب بارانی در حومه سیدنی، گروهی دانشجو و پژوهشگر با چراغ‌پیشانی در حال شکار قورباغه‌های سبز و طلایی باشند. مقصد این موجودات کوچک نه آزمایشگاه‌های پرزرق‌وبرق، بلکه یک «گلخانه آجری» ساده است؛ جایی که شبیه یک سونا عمل می‌کند. ایده‌ای که در نگاه اول بیشتر شبیه یک شوخی اینترنتی است تا یک پروژه علمی، امروز در خط مقدم نبرد با قارچ کشنده کیتراید قرار دارد.
تهدیدی جهانی برای دوزیستان
قارچ کیتراید در دو دهه گذشته به کابوس زیست‌شناسان تبدیل شده است. این قارچ با آلوده‌کردن پوست قورباغه‌ها تنفس و تبادل یونی آنها را مختل می‌کند و در نهایت به مرگ منجر می‌شود. بر اساس آمارهای بین‌المللی، بیش از ۵۰۰ گونه قورباغه کاهش شدید جمعیت داشته‌اند و دست‌کم ۹۰ گونه به‌طور کامل منقرض شده‌اند.
این بحران زیست‌محیطی نه فقط یک فاجعه اکولوژیک، بلکه زنگ خطری برای کل زنجیره غذایی در اکوسیستم‌های طبیعی محسوب می‌شود.
گرما؛ پادزهر طبیعی قارچ
پژوهش‌های میدانی نشان داد که در مناطقی با سنگ‌های بزرگ و داغ، قورباغه‌ها شانس بیشتری برای بقا دارند. دلیل روشن بود: قارچ در دمای بالاتر از ۲۸ درجه سانتی‌گراد توانایی رشد ندارد. همین کشف ساده، الهام‌بخش آنتونی وادل شد تا «پناهگاه حرارتی مصنوعی» بسازد؛ چیزی که او و تیمش امروز با نام سوناهای آجری قورباغه معرفی کرده‌اند.
طراحی ساده، کارکرد شگفت‌انگیز
سونا از چند آجر سوراخ‌دار و یک پوشش پلاستیکی شفاف تشکیل شده است. قورباغه‌ها به‌طور طبیعی به درون این حفره‌ها می‌خزند و ساعت‌ها در دمای گرم می‌مانند. آزمایش‌ها نشان داده‌اند که تنها چند ساعت در روز، به مدت یک هفته کافی است تا قارچ از بدن قورباغه پاک شود.
به زبان ساده: یک سفر درمانی کوتاه در سونا می‌تواند هزاران جان قورباغه را نجات دهد. (چه کسی فکرش را می‌کرد درمان یک بیماری مرگبار، همان چیزی باشد که انسان‌ها بعد از باشگاه می‌روند تا «استرس‌شان باز شود»؟ قورباغه‌ها و آدم‌ها، هر دو عاشق سونا!)
از ایده بومی تا جنبش جهانی
ودل تنها یک پژوهشگر نیست؛ او به نوعی کارآفرین محیط‌زیستی است. با وجود کمبود بودجه، او به جامعه محلی تکیه کرد، داوطلبان را آموزش داد و حتی ویدئوهای آموزشی «چگونه یک سونا برای قورباغه بسازیم» منتشر کرد.
امروز در حومه سیدنی بیش از ۷۰ سونا فعال وجود دارد و قرار است تعداد آنها در زمستان آینده به سه سایت دیگر گسترش یابد. حتی فروشندگان گلخانه این طرح را به‌عنوان محصول جانبی تبلیغ می‌کنند؛ هم برای گیاهان و هم برای قورباغه‌ها.
پیوند علم و شهروندان
یکی از ستون‌های موفقیت این پروژه، اپلیکیشن FrogID است؛ نرم‌افزاری که شهروندان می‌توانند با آن صدای قورباغه‌ها را ضبط و همراه با موقعیت مکانی بارگذاری کنند. این داده‌ها تاکنون منجر به ثبت بیش از ۱.۳ میلیون رکورد و کشف ۱۳ گونه جدید شده است. حالا کاربران اپلیکیشن اطلاعات سوناها را هم پیگیری می‌کنند تا اثر آنها بر جمعیت قورباغه‌ها سنجیده شود.
چالش‌های راه پیش رو
با وجود موفقیت رسانه‌ای، وادل و تیمش هنوز با مشکلات ساختاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند: کمبود بودجه پایدار، بی‌میلی نهادهای بزرگ علمی برای پذیرش روش‌های غیرمتعارف، و نیاز به حمایت قانونی برای گسترش این راهکار.
با این حال او تاکید می‌کند: «نجات حتی یک قورباغه ماده می‌تواند سرنوشت کل جمعیت را تغییر دهد.» جمله‌ای که یادآور این است که گاهی کوچک‌ترین ابتکار، بزرگ‌ترین تأثیر را بر آینده طبیعت می‌گذارد. (حسابدارها کسی را از انقراض نجات نمی‌دهند، اما قورباغه‌ها بدون این سونا شاید دیگر قورقور نکنند. حالا انتخاب با شماست: مالیات یا حیات!)
پروژه «سوناهای قورباغه» نماد یک انقلاب کوچک در حفاظت از تنوع زیستی است؛ ترکیبی از علم ساده، خلاقیت مردمی و اراده برای نجات گونه‌های در خطر. اگرچه این روش هنوز در آغاز راه است، اما پیام آن جهانی است: برای مقابله با بحران‌های بزرگ زیست‌محیطی همیشه نیازی به فناوری‌های پیچیده نیست؛ گاهی چند آجر و کمی گرما کافی است تا آینده‌ای سبزتر بسازیم.