سحر فروزان‌پور، متخصص حفاظت و مرمت آثار تاریخی، مدرس دانشگاه و رئیس انجمن صنفی کارفرمایی مرمتگران استان فارس در یادداشتی برای میراث‌آریا برای کنسرت ارکستر ملی فیلارمونیک ارمنستان در تخت جمشید نوشت: برگزاری کنسرت ارکستر ملی فیلارمونیک ارمنستان در مجموعه جهانی تخت جمشید، رویدادی نمادین و چندبعدی است که از منظر روابط بین‌الملل، مدیریت میراث‌فرهنگی و دیپلماسی عمومی اهمیت ویژه‌ای دارد.
تخت جمشید، به‌عنوان میراث جهانی ثبت شده در فهرست یونسکو، صرفاً یک محوطه باستانی نیست، بلکه نمادی از هویت تاریخی ایران و بخشی از حافظه مشترک بشری است. به همین دلیل، هر نوع فعالیت فرهنگی در این مکان، حامل بار سیاسی، فرهنگی و نمادین است. این نوشتار تلاش دارد ضمن بررسی نمونه‌های جهانی مشابه، ابعاد دیپلماسی فرهنگی و مذهبی چنین رویدادی را تحلیل کند و در عین حال به نقدها و ملاحظات آن نیز بپردازد.
۱- نمونه‌های جهانی از کنسرت در اماکن تاریخی
استفاده از اماکن تاریخی به‌عنوان صحنه‌های فرهنگی، سابقه‌ای طولانی در جهان دارد. این رویدادها علاوه بر کارکرد هنری، حامل پیام‌های دیپلماتیک و اجتماعی‌اند:
- پرسپولیس، ایران (۱۹۷۱): جشن‌های ۲۵۰۰ ساله
- پالمیرا، سوریه (2016)
- کارناک و لوکسور، مصر
- کنسرت یانی در آکروپولیس (یونان، ۱۹۹۳)
۲- دیپلماسی فرهنگی و اثرات آن
دیپلماسی فرهنگی، یکی از اشکال مهم قدرت نرم است. موسیقی به‌عنوان زبانی جهانی، ظرفیت بالایی در کاهش فاصله‌های فرهنگی و ایجاد تجربه مشترک میان ملت‌ها دارد.
۳- پیوند با گردشگری فرهنگی
گزارش مشترک(UNESCO-UNWTO) در سال 2018 تاکید می‌کند که گردشگری فرهنگی یکی از محرک‌های اصلی سفرهای بین‌المللی است.
۴- دیپلماسی مذهبی و همزیستی فرهنگی
دعوت از جامعه ارمنی ایران، به‌ویژه در استان فارس و اصفهان، به این کنسرت، بعدی تازه به دیپلماسی فرهنگی ایران می‌افزاید.
۵- نقدها و ملاحظات
با وجود ظرفیت‌های بالا، این کنسرت دو چالش عمده دارد:
1- حفاظت از میراث‌فرهنگی: تاکنون ارزیابی علمی از اثرات صوتی، لرزشی و جمعیتی منتشر نشده است. دستورالعملهای ICOMOS و یونسکو بر لزوم Heritage Impact Assessment تأکید دارند.
2- محدودیت مخاطب.
۶- حفاظت از محوطه‌های میراث جهانی و ضرورت کارشناسی دقیق
برگزاری کنسرت در محوطه‌ای مانند تخت جمشید علاوه بر کارکرد نمادین، الزام‌های حفاظتی روشنی دارد. تجربه جهانی تأکید می‌کند هر فعالیت فرهنگی در سایت‌های ثبت شده یونسکو باید پس از انجام Heritage Impact Assessment و با نظارت کارشناسان حفاظت، لرزه‌نگاری و آکوستیک انجام شود. اصوات و ارتعاشات ناشی از موسیقی می‌توانند به تدریج باعث خستگی مصالح، ترک‌های ریز و تشدید آسیبهای موجود شوند. بنابراین انجام موارد زیر لازم است:
- انجام پایش لرزه‌ای و صوتی پیش، حین و پس از اجرا
- تعیین حدود ایمن فشار صوت و ارتعاش
- محدودسازی منابع صوتی و فاصله‌گذاری ایمن
- تعیین محدودیت در تعداد اجراها برای جلوگیری از اثرات تجمعی
- مشارکت فعال انجمن صنفی مرمتگران استان فارس و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی
این اقدامات باعث خواهد شد که رویدادهای فرهنگی مهم بدون تهدید ارزش‌های میراثی و با پشتوانه کارشناسی برگزار شوند.
۷- جمع‌بندی و پیشنهادها
کنسرت ارکستر سمفونیک ارمنستان در تخت‌جمشید فرصتی استراتژیک برای نمایش جایگاه فرهنگی ایران است. پیشنهادها:
- ارزیابی علمی میراثی پیش و پس از رویداد
-دسترس‌پذیری عمومی (پخش زنده یا حضور کنترل شده مردم)
- ادغام در بسته‌های گردشگری فرهنگی
- تقویت دیپلماسی مذهبی با حضور اقلیت‌ها
انتهای پیام/