در سالهای اخیر شرکتهای بزرگ فناوری آمریکا، از گوگل و متا گرفته تا اپل و آمازون، تحت فشار فزاینده نهادهای ضدانحصار این کشور قرار گرفتهاند. سلطه گسترده این شرکتها بر بازارهای دیجیتال و فناوریهای کلیدی، همواره نگرانیهایی درباره محدود شدن رقابت، افزایش قیمتها و کاهش نوآوری ایجاد کرده است. پروندههای حقوقی و تحقیقات در جریان علیه این شرکتها، تصویری از جنگ قانونی طولانیمدت میان غولهای فناوری و دولت آمریکا ارائه میدهد و آینده بازار دیجیتال را در این کشور به شکل قابل توجهی تحت تأثیر قرار میدهد.
گوگل
به گزارش برنا، شرکت گوگل بخش اصلی شرکت مادر خود آلفابت، با دو پرونده مهم ضدانحصار مواجه است. در پرونده نخست، قاضی در واشنگتن حکم داده است که گوگل باید دادههای جستجوی خود را با رقبا به اشتراک بگذارد تا رقابت در حوزه جستجوی آنلاین افزایش یابد و قراردادهای انحصاری که مانع پیشنصب محصولات رقبا روی دستگاهها میشوند، لغو شوند. این حکم، اگرچه شامل فروش مرورگر کروم یا سیستمعامل اندروید نمیشود، اما نشاندهنده نگرانی دولت از قدرت گسترده گوگل در بازار جستجوی اینترنتی است.
گوگل با استخدام یک مقام سابق دولت اوباما برای پیگیری فرایند تجدیدنظر، نشان داده است که قصد دارد این پرونده را تا حد امکان به تأخیر بیندازد. با وجود این، تغییراتی در بازار رخ داده است؛ گوگل قراردادهای خود با سازندگان دستگاه و شرکتهای مخابراتی را شل کرده و حتی اپل اعلام کرده قصد دارد گزینههای جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی را در اختیار کاربران قرار دهد.
در پرونده دوم، گوگل در سپتامبر سال جاری در دادگاهی در ویرجینیا محاکمه میشود تا مشخص شود آیا باید بخشی از فناوری تبلیغات آنلاین خود را واگذار کند. وزارت دادگستری اعلام کرده که گوگل دو انحصار غیرقانونی در این حوزه ایجاد کرده و مانع ورود رقبا به بازار شده است. گوگل نیز قصد دارد این حکم را به چالش بکشد و پرونده احتمالا سالها ادامه خواهد یافت.
متا
متا پلتفرمز، شرکت مادر فیسبوک، سال جاری با پروندهای از سوی کمیسیون تجارت فدرال (FTC) مواجه شد که هدف آن لغو خریدهای استراتژیک این شرکت از جمله اینستاگرام و واتساپ بود. کمیسیون تجارت فدرال مدعی است که متا بهصورت هدفمند اپلیکیشنهای نوظهور و پتانسیلدار را خریداری کرده تا رقبای آینده خود را از میدان به در کند.
یکی از نکات کلیدی پرونده، ایمیلی است که در سال ۲۰۰۸ از سوی مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، ارسال شده و در آن آمده است: «بهتر است بخریم تا رقابت کنیم». متا معتقد است نیات گذشته زاکربرگ برای پرونده اهمیتی ندارد و دادگاه نباید بازارهای ساخته شده اجتماعی را که رقبایی همچون تیکتاک و یوتیوب را نادیده میگیرد، مدنظر قرار دهد. پیشبینی میشود قاضی پرونده در واشنگتن قبل از اواخر ۲۰۲۵ حکمی صادر نکند، که این امر نشاندهنده طولانی بودن روند رسیدگی به پروندههای ضدانحصار در آمریکا است.
آمازون
آمازون نیز با پروندههای ضدانحصار در ایالت واشنگتن مواجه است. کمیسیون تجارت فدرال ادعا میکند که این شرکت با استفاده از الگوریتمهای پیچیده قیمتگذاری، قیمتهایی را که خانوارهای آمریکایی پرداخت میکنند، بیش از یک میلیارد دلار افزایش داده است. آمازون اعلام کرده که این برنامه را در سال ۲۰۱۹ متوقف کرده است. در سال گذشته، قاضی بیشتر تلاشهای آمازون برای رد پرونده را رد کرد و دادگاه اصلی برای فوریه ۲۰۲۷ برنامهریزی شده است. این پرونده نمونهای از تأثیر مستقیم الگوریتمها بر اقتصاد دیجیتال و زندگی روزمره کاربران است و میتواند زمینهساز تغییرات گسترده در شیوه عملکرد فروشگاههای آنلاین باشد.
اپل
اپل، سازنده محبوبترین گوشیهای هوشمند جهان، از سوی وزارت دادگستری و گروهی از ایالتها متهم به محدود کردن رقابت در بازار اپلیکیشنها و دستگاههای جانبی شده است. این محدودیتها شامل محدود کردن اپلیکیشنها، ساعتهای هوشمند و کیف پول دیجیتال است و باعث میشود کاربران آیفون در اکوسیستم اپل گرفتار شوند. درخواست اپل برای رد پرونده در ژوئن رد شد و روند تبادل اطلاعات تا اوایل ۲۰۲۷ ادامه خواهد داشت، در حالی که هنوز تاریخی برای دادگاه تعیین نشده است.
مایکروسافت و انویدیا
مایکروسافت در سال ۲۰۲۴ تحت بررسی کمیسیون تجارت فدرال قرار گرفت تا مشخص شود آیا با اعمال شرایط مجوزدهی سنگین، مانع از انتقال دادهها به پلتفرمهای رقیب شده است یا خیر. با این حال، شکایتی تاکنون ثبت نشده است.
انویدیا، شرکت تولیدکننده چیپهای پردازش هوش مصنوعی، نیز تحت تحقیق وزارت دادگستری قرار گرفته است. این شرکت اولین شرکت جهان است که ارزش بازار آن به ۴ تریلیون دلار رسید. هنوز شکایتی علیه انویدیا ثبت نشده است، اما این تحقیق نشان میدهد حتی شرکتهای فعال در حوزه سختافزار و نیمههادی نیز تحت نظارت دولت هستند.
پیامدهای اقتصادی و فرهنگی
این پروندهها نه تنها بر عملکرد شرکتها و بازارهای دیجیتال تأثیر میگذارند، بلکه پیامدهای فرهنگی و اقتصادی گستردهای نیز دارند. محدود کردن قدرت غولهای فناوری میتواند فرصتهای بیشتری برای ورود استارتاپها ایجاد کند و نوآوری را در بازار افزایش دهد. از سوی دیگر، طولانی شدن پروندهها و روندهای پیچیده قانونی ممکن است رقبا و سرمایهگذاران را دچار تردید کند و سرعت نوآوری را کاهش دهد.
پروندههای ضدانحصار علیه غولهای فناوری نمونهای از تلاش دولت آمریکا برای حفظ رقابت سالم در اقتصاد دیجیتال است. این پروندهها نشان میدهند که حتی قدرتمندترین شرکتهای فناوری نیز نمیتوانند از قوانین ضدانحصار فرار کنند و بازار فناوری به سرعت در حال تغییر است.
با ادامه تحقیقات و پروندههای ضدانحصار، آینده غولهای فناوری در آمریکا همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد. گوگل، متا، آمازون، اپل، مایکروسافت و انویدیا باید خود را برای سالها مبارزه حقوقی آماده کنند. پیامدهای این پروندهها فراتر از مسائل قانونی است و میتواند نحوه دسترسی کاربران به فناوری، رقابت در بازار و نوآوری دیجیتال را برای دههها تعیین کند. دولت آمریکا از طریق این پروندهها نشان داده است که سلطه مطلق در بازار فناوری را تحمل نخواهد کرد و تلاش دارد فضایی عادلانهتر برای رقبا و مصرفکنندگان ایجاد کند.
انتهای پیام/