به گزارش خبرگزاری ایمنا از همدان، غلامحسین مجذوبی امروز _چهارشنبه دوازدهم شهریور_ در نود و نهمین اجلاس سراسری رؤسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری که با حضور مسئولان عالی‌رتبه آموزش عالی کشور که در سالن همایش‌های شهید رئیسی دانشگاه بوعلی سینا برگزار شد، با مروری بر دستاوردهای نظام آموزش عالی کشور در دهه‌های پس از انقلاب اسلامی، اظهار کرد: گزارش‌های علمی از قواعد قبیله مقاله و کتاب و جایگاه علمی کشور که آخرین آن رتبه پانزدهم جهانی است، خود مؤید این ادعا است.
وی با اشاره به اینکه اگر امروز ما پیشرفت‌های شگرفی در حوزه‌های مختلف علمی به دست آورده‌ایم، افزود: همه مرهون تلاش دانشمندانی است که در دانشگاه‌ها رشد و پرورش یافته‌اند، توسعه پارک‌های علم و فناوری و گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان را نیز از دیگر مصادیق بارز رشد و بلوغ آموزش عالی در زمینه علم و فناوری در کشور برشمرد.
رئیس دانشگاه بوعلی سینا با تأکید بر اینکه نظام آموزش عالی در دوران پس از انقلاب اسلامی، نقش خود را در توسعه کشور به خوبی ایفا کرده است، نسبت به سرعت بسیار سرسام‌آور رشد علم و فناوری، به ویژه در حوزه هوش مصنوعی، هشدار داد.
مجذوبی تاکید کرد: دانشگاه‌ها و جامعه علمی کشور باید خود را با این شرایط نوین وقف داده و برای مواجهه با آینده‌ای که متحول از هوش مصنوعی خواهد بود، آماده سازند. هوش مصنوعی، پدیده‌ای تحول‌آفرین به شمار می‌رود که در ابعاد تأثیرگذاری خود، با اختراعات بنیادینی چون گوشی موبایل، اینترنت و کامپیوتر قابل مقایسه می‌توان کرد.
وی تصریح کرد: با پیشرفت روزافزون این علم، دانشگاه‌ها و همه مفاهیم مربوط به آن مثل مقاطع تحصیلی، رشته‌ها، درس‌ها، مدارک و غیره دستخوش تحول عظیمی خواهد شد؛ ما اگر نتوانیم این تحولات را به خوبی پیش‌بینی کنیم، در آینده نه چندان دور با معضلات بزرگی روبرو خواهیم شد.
رئیس دانشگاه بوعلی سینا با اشاره به تجربه شخصی خود از سفری اخیر به یکی از کشورهای غربی و مشاهده عینی و ملموس تجلی هوش مصنوعی در شئون مختلف زندگی روزمره مردم، عنوان کرد: دانشگاه‌های کشور باید با رویکردی فعالانه و آینده‌نگر، به تأسیس رشته‌های تخصصی، دانشکده‌ها و یا پژوهشکده‌های متمرکز بر هوش مصنوعی اقدام کنند تا بتوانند همگام با روند توسعه جهانی این علم حرکت کنند.
مجذوبی ادامه داد: این اقدام نه تنها ضرورت انطباق با پیشرفت‌های جهانی را نشان می‌دهد، بلکه گامی مهم در جهت آماده‌سازی نیروی انسانی متخصص برای پاسخگویی به نیازهای آینده خواهد بود.
چالش‌های پیش روی آموزش عالی و لزوم همکاری فرابخشی
وی با بیان اینکه نظام آموزش عالی کشور با وجود پیشرفت‌های ۴۰ سال گذشته همچنان با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند تاکید کرد: ریشه بسیاری از این چالش‌ها، نه در داخل دانشگاه‌ها، بلکه در خارج از محیط آکادمیک قرار دارد و حل و فصل آن‌ها، نیازمند همت همه‌جانبه نهادها و ارگان‌ها و مسئولین عالی‌رتبه نظام است.
رئیس دانشگاه بوعلی سینا این چالش‌های عمیق را تابعی از مجموعه‌ای از متغیرهای تأثیرگذار از جمله امنیت ملی، تحریم‌ها، ثبات اقتصادی، ناترازی‌های انرژی و حتی کشمکش‌های سیاسی و اجتماعی دانست و ادامه داد: وضعیت نه جنگ نه صلح می‌تواند خسارت جبران‌ناپذیری به کشور، به ویژه آموزش عالی وارد نماید؛ این گزاره، اهمیت ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در محیط کلان کشور را برای سلامت و پویایی نهادهای علمی برجسته می‌ساخت.
مجذوبی تصریح کرد: نبود ثبات در برنامه‌ریزی چالشی است که به صورت مکرر در سال‌های اخیر مشاهده شده است، از طریق مجازی و حضوری شدن ناگهانی دانشجویان و امتحانات، و همچنین تعطیلی‌های پی در پی دانشگاه‌ها، برنامه‌ریزی‌های آموزشی و پژوهشی را مختل کرده و باعث سردرگمی در سطوح مختلف شده است، این ناپایداری، کیفیت آموزش را تحت تأثیر قرار داده و فرصت‌های یادگیری مؤثر را محدود می‌سازد.
وی با اشاره به وضعیت پرداختی به اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه گفت: این موضوع علاوه بر کاهش انگیزه و روحیه اساتید، می‌تواند منجر به مهاجرت نخبگان و کاهش کیفیت تدریس و پژوهش شود؛ پرداخت‌های ناکافی، در بلندمدت، سرمایه‌های انسانی دانشگاه‌ها را تهدید می‌کند.
رئیس دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد: خوابگاه و تغذیه دانشجویی، موضوعی که مقرر بود برون‌سپاری شده و به صندوق‌های دانشجویی واگذار گردد، متأسفانه آنگونه که باید، پیگیری نشده و رها شده است. این وضعیت، به ویژه برای دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها، مشکلات عدیده‌ای را در زمینه تأمین معیشت و رفاه ایجاد می‌کند و بر تمرکز آن‌ها بر تحصیل تأثیر منفی می‌گذارد.
مجذوبی گفت: بودجه دانشگاه‌ها به ویژه بندی که مربوط به هزینه‌های نگهداری، تعمیر و تجهیزات دانشگاه‌ها است، چالش‌های بزرگی را برای دانشگاه‌ها ایجاد کرده است. فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی و عدم تخصیص بودجه کافی برای نوسازی و به‌روزرسانی آن‌ها، مستقیماً بر کیفیت پژوهش و توانمندی دانشگاه‌ها در انجام تحقیقات پیشرفته تأثیر می‌گذارد.
وی تصریح کرد: شرکت‌های سرمایه‌گذاری و توسعه دانشگاه‌ها امری ضروری است. این حوزه، به عنوان یکی از ارکان مهم در توسعه پایدار دانشگاه‌ها و ایجاد منابع درآمدی جدید، با پیشرفت کندی مواجه است. عدم وجود سازوکارهای حمایتی کافی و موانع اداری، مانع از شکوفایی کامل ظرفیت‌های اقتصادی دانشگاه‌ها می‌شود.
رئیس دانشگاه بوعلی سینا عنوان کرد: تجهیزات آزمایشگاهی و وضعیت نامناسب تجهیزات آزمایشگاهی، که اکثر آن‌ها معیوب و خراب شده‌اند، تأثیر منفی قابل توجهی بر بروندادهای پژوهشی دانشگاه‌ها دارد. عدم دسترسی به تجهیزات مدرن و کارآمد، توانایی پژوهشگران را در انجام تحقیقات پیچیده و روزآمد محدود می‌کند.
مجذوبی با ابراز تأسف، رشد آمار خودکشی در میان دانشجویان را مورد تأکید قرار داد و به دو مورد خودکشی موفق در چهار ماه گذشته در خود دانشگاه بوعلی سینا اشاره کرد و گفت: این واقعیت تلخ، لزوم توجه جدی به سلامت روان دانشجویان و ارائه خدمات حمایتی و مشاوره مؤثر را بیش از پیش ضروری می‌کند.
پررنگ کردن نقش اساتید در مدیریت دانشگاه‌ها
وی با اشاره به یک تجربه موفق و الهام‌بخش در دانشگاه بوعلی سینا اشاره و اضافه کرد: ما در دانشگاه بوعلی سینا کلیه رؤسای دانشکده‌ها را از طریق انتخابات تعیین کردیم، ۹۴ درصد اساتید در انتخابات شرکت کردند و همه رؤسا از افراد موجه و با رأی بالای ۵۰ درصد انتخاب شدند.
رئیس دانشگاه بوعلی سینا نتیجه این رویکرد را بسیار موفقیت‌آمیز دانست و گفت: خرد جمعی اشتباه نمی‌کند؛ این تجربه نشان‌دهنده این است که سپردن امور مدیریتی به افراد منتخب با رأی مستقیم و مشارکت فعال بدنه علمی دانشگاه، می‌تواند به انتخاب مدیران شایسته‌تر، افزایش مشروعیت و رضایت درونی در جامعه دانشگاهی و در نهایت ارتقای کیفیت اداره امور دانشگاه منجر شود.
مجذوبی ادامه داد: این رویکرد، گامی مهم در راستای مکانیزه کردن فرایندهای مدیریتی در دانشگاه‌ها و فعال‌سازی ظرفیت‌های بالقوه اساتید محسوب می‌شود.