به گزارش ایرنا، پاتاوه شهری کوچک اما با تاریخی پرشکوه و سرشار از گنجینهها و یادمانهای ارزشمند، نقشی پر رنگ و پر معنا از سدهها و گذشتههای دور در پیوند میان مناطق مختلف داشته است و بر اساس پژوهشهای علمی ،کانون اصلی تبادلات تجاری و بازرگانی در دورههای تاریخ ایران باستان بوده است.
آن گونه که یافتههای باستانشناسی و پژوهشی نشان میدهد، یکی از دلایل دیرینگی و قدمت این منطقه، وجود مجموعه پلهای تاریخی است که بر فراز رودخانه همیشه جاری و خروشان بشار رخت افکنده است.
برخی از یافتههای باستانشناسی نشان میدهد یکی از پلهای مشهور با قدمت بیش از ۱۶ قرن از مجموعه پلهای تاریخی پاتاوه که تا حدودی زخمهای زمانه و کهنگی بر رخسارش نشسته است و با نامهای دیگری همچون «تخت شاه نشین» و «پایه پل» نیز شهرت دارد، مربوط به دوره ساسانیان است.
قدیمیترین بخش از مجموعه پلهای تاریخی «پاتاوه» که همچنان با وجود ویرانیها و زخمها و بی مهریهای فراوان، آثار و بخشهایی از آن باقی مانده است ، پل تخت شاهنشین مربوط به دوره ساسانی است.
البته همچنان در مورد پیشینه و دیرینگی پل تاریخی پاتاوه نظرهای مختلفی میان مورخان و پژوهشگران وجود دارد؛ برخی از کارشناسان پل پاتاوه را بازماندهای از دوره ساسانی میدانند و برخی یافتههای باستانشناسی نیز حاکی از آن است که این یادمان ارزشمند برجای مانده از دوره حاکمیت هخامنشیان است.
این پل به صورت ۶ ضلعی ساخته شده و نمای آن از سنگ سفید تراشیده شده است که علامت سنگتراشان بر روی آن مشاهده میشود و قابل مقایسه با علامت حجاریهای تخت جمشید در فارس است.
پلهای تاریخی پاتاوه در فاصله ۱۵ کیلومتری کوه دنا قرار گرفتهاند. این ناحیه به دلیل ویژگیهای اقلیمی و جغرافیایی، یکی از راههای اصلی تیسفون، استخر و شوش، بهبهان و اصفهان بود که کاروانیان از آن عبور میکردند. بر این اساس، پلهای بسیار زیادی در این منطقه بنا شده است.
بیشترین مصالحی که در ساخت این پل کهن بهکار رفته است سنگهای کف رودخانه است که از ملات خاک، گچ سنتی و ساروج نیز استفاده کردهاند تا چنین سازهای برپا شود.
طراحی آن به گونهای است که با محیط زیست اطرافش هماهنگ باشد و در عین حال استحکام بالایی داشته باشد. ۲. ابعاد و ساختار: این پل دارای چندین قوس است که به زیبایی و استحکام آن افزوده است.
قوسها به گونهای طراحی شدهاند که فشار آب را به خوبی تحمل کنند.
از دیگر مشخصات ویژه این پل همچنین به وجود علائم و نشانههای سنگتراشی بر روی سنگهای تزئینی این پل است.
این اثر باستانی در ۱۹ دی ۱۳۵۶ به شماره ۱۵۷۱ به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسیده است.
اما پل تاریخی پاتاوه را نمیتوان تنها به سازه و معماری هنرمندانه و شکوهمندانه آن در یک دوره تاریخی محدود و محصور کرد، رد و نشانی از هویت، تاریخ این کهن دیار را در خود جای داده است، بلکه بازخوانی از یک زندگی و زیستبوم مردمان این سرزمین است و آن گونه که مورخان و باستانشناسنان گفتهاند شاهراه اصلی مبادلات اقتصادی و تجاری بازرگانان و تجار ایران باستان بود.
به نظر میرسد پلهای دیگری به دلیل روند فرسایشی، کهنگی و سالخوردگی این پل مشهور، در دورههای بعدی از جمله دوران صفویه ساخته شده که نشان میدهد این مجموعه پلهای تاریخی همواره نقش و کاربرد و ضرورتی غیرقابل انکار در تسهیل حمل و نقل و اتصال به مناطق مختلف و توسعه منطقه داشتهاند.
درست است که ویرانیها و زخمهای طبیعی و بیمهریها و ناملایمات زمانه تا حدودی ذوق نگریستن و تعمق و لذت بردن از پل تاریخی پاتاوه را از گردشگران میگیرد اما به عنوان گنجینهای ارزشمند و پربار در میان صفحات و لابلای برگهای تاریخی و سرزمینی این سامان باقی مانده است.
اگر چه ویرانیهای پل تا حدودی ، سنجش و ارزیابی آن را دشوار کرده است اما از همان بخشهای به جای مانده بر اساس یافتههای تاریخی و پژوهشهای باستانشناسی میتوان تاریخ ساخت نخستین پل این مجموعه را به دوره ساسانیان مرتبط دانست.
به دلیل اهمیت و ضرورت شاهراه حیاتی بودن و نقش آن در مبادلات تجاری و ایران باستان و در طول بیش از ۱۶ قرن آثار این بنا و سازه ایران کهن در دل این دیار خودنمایی میکند.
با وجود آسیبها و زخمهایی که در طول زمان به پل وارد شده، تلاشهایی برای مرمت و حفاظت از آن در حال انجام است.
پل های پاتاوه در سال ۱۳۹۹ تاکنون سه بار مرمت شده است که آخرین دوره مرمت آن امسال بوده است.
اداره کل میراث فرهنگی: پل چهار بار مرمت شده است
مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد در این زمینه میگوید که تاکنون چهار بار عملیات بازسازی، مرمت و احیای پل تاریخی پاتاوه انجام شده است.
علی اکبر پاک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این پل تاریخی و بنای ارشمند بارها بر اثر وقوع سیلاب شدید، دخالت و تازیانههای طبیعت و انسان دچار تخریب شده است و آخرین بار در زلزله ۵.۶ ریشتری اسفند سال ۱۳۹۹ سیسخت ۲ دهانه این بنا دچار آسیب و تخریب شد.
مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد افزود: بشترین حجم بازسازی و مرمت این پل تاریخی نیز در سال ۱۴۰۲ و با اعتباری افزون بر ۲۰ میلیارد ریال انجام شد.
پاک تصریح کرد: در سال گذشته نیز مبلغ ۱۰ میلیارد ریال دیگر برای ادامه روند بازسازی این پل اختصاص یافت که همچنان کار بازسازی آن در حال انجام است.
به گفته وی، با وجود چندین بار مرمت و استحکام بخشی پل تاریخی «پاتاوه» اما این یادگار و یادمان تاریخی با توجه به آسیبهای عوامل طبیعی همچنان نیازمند توجه جدی است.
پاک یادآور شد: پل تاریخی پاتاوه یکی از رزشمندترین آثار تاریخی استان زرخیز و کهن دیار کهگیلویه و بویراحمد است که با وجود مناظر بکر و طبیعی و رودخانه خروشان بشار و همچنین قرار گرفتن در مسیر «غار دهشیخ» با قدمت و پیشینهای بالا، میتواند مقصد مناسبی برای گردشگران و موقعیت خوبی برای سرمایهگذاران در حوزه گردشگری تاریخی مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، پلهای تاریخی کهگیلویه و بویراحمد یادگاری از گذشتگان این دیار هستند که با وجود گذشت قرنها، همچنان پابرجا ماندهاند.
این پلها نمادی از دانش و مهارت مهندسان و سازندگان ایرانی در طول تاریخ هستند و میتوانند به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری این استان مطرح شوند.
بخش پاتاوه از توابع شهرستان دنا در استان کهگیلویه وبویراحمد قرار دارد و فاصله آن با یاسوج حدود ۴۰ کیلومتر است؛ جمعیت این بخش هماکنون بالای ۳۵ هزار نفر گزارش شده است که یکی از مطالبات جدی مردم منطقه نیز ارتقای آن به شهرستان است.
این شهر مهم و تاریخی در استان کهگیلویه و بویراحمد با وجود ظرفیتهای سرشار و قابلیتهای فراوان در حوزههای مختلف از جمله گردشگری، آب، کشاورزی و منابع معدنی و طبیعی است اما با این وجوداین منطقه هنوز محروم و از قافله توسعه استان تا حدود زیادی عقب افتاده است.