به گزارش خبرگزاری ایمنا، اسماعیل بقائی _شنبه هشتم شهریور_ در گفت‌وگویی با خبرگزاری شینهوای چین درباره نشست سران سازمان همکاری شانگهای در چین اظهار کرد: سازمان همکاری شانگهای (SCO) یک گروه‌بندی بین‌المللی نوظهور است و اگرچه نسبتاً جوان است، اما معتقدم بسیار تأثیرگذار و مؤثر است، زیرا می‌تواند منافع و دغدغه‌های جهان جنوب را نمایندگی کند.
وی افزود: این سازمان بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان و حدود ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را شامل می‌شود، بنابراین، این یک سازمان بین‌المللی بسیار مهم است که می‌تواند روابط بین‌الملل را به شکل مثبت تحت تأثیر قرار دهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه عنوان کرد: اگر توجه کرده باشید، آرمان‌های رهبران سازمان همکاری شانگهای بر حفظ حاکمیت قانون در سطح بین‌المللی و ارزش‌های مشترکی استوار است که همه کشورهای عضو آنها را قبول دارند و من فکر می‌کنم این بسیار مهم است، زیرا ما شاهد زوال حاکمیت قانون در سطح جهانی هستیم، ما شاهد افزایش تعرضات به سامانه هنجاری بین‌المللی هستیم که پس از جنگ جهانی دوم چارچوب اصلی روابط بین‌الدولی را تشکیل داده است.
بقایی اضافه کرد: معتقدم اجلاس آینده سران برای ما به‌عنوان جمهوری اسلامی ایران نیز بسیار مهم است، این اولین بار است که رئیس‌جمهور مابه چین سفر می‌کند، اگرچه ما در سه سال گذشته عضو کامل سازمان همکاری شانگهای بوده‌ایم، اما این اجلاس اهمیت زیادی دارد زیرا از این فرصت برای توسعه روابط دوجانبه با چین و همچنین دیدار با دیگر رهبران کشورهای شرکت‌کننده استفاده خواهیم کرد.
وی عنوان کرد: ایران از ژوئیه ۲۰۲۲ عضو کامل سازمان همکاری شانگهای شده است، مرحوم شهید ابراهیم رئیسی، اولین رئیس‌جمهور ایران بود که در این اجلاس مشارکت داشت، البته به‌صورت آنلاین و نوبت دوم معاون اول رئیس‌جمهور محمد مخبر، در اجلاس سران حضور یافت، بنابراین این سومین بار است که ایران به عنوان عضو کامل در نشست سران سازمان شانگهای شرکت و در عین حال اولین بار است که رئیس‌جمهور پزشکیان به پکن سفر می‌کند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره دیدار پزشکیان با شیء جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین و انتظارات از سفر پزشکیان به چین تصریح کرد: شما می‌دانید ما دارای شراکت راهبردی با چین هستیم، قرارداد ۲۵ ساله با چین در حال اجرا و پیشرفت و روابط دوجانبه ما بسیار خوب و رو به رشد است.
بقایی ادامه داد: ما ارزش زیادی برای رابطه‌مان با چین قائل هستیم و معتقدم این سفر نقطه عطفی در توسعه روابط دوجانبه و تثبیت جایگاه و موضع ما در سازمان همکاری شانگهای خواهد بود.
وی اضافه کرد: دو جنبه مهم در این سفر وجود دارد، یکی در سطح دوجانبه با چین و دیگری در سطح چندجانبه، یعنی مشارکت در سازمان شانگهای به مثابه یک ترتیبات چندجانبه و فرصت گفت‌وگو با دیگر رهبران و بسیار نویدبخش است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در ارزیابی از وضعیت روابط ایران و چین تصریح کرد: توافقات دوجانبه زیادی در حوزه‌های مختلف از جمله تجارت، اقتصاد، انرژی، کشاورزی و گردشگری داریم، نکته مهم این است که رهبران هر دو کشور مصمم هستند روابط دوجانبه را تقویت کنند.
بقایی اضافه کرد: توانسته‌ایم درک عمیقی بین دو کشور ایجاد کنیم که بر پایه پیوندهای دیرینه تاریخی، تمدنی و فرهنگی بنا نهاده شده است، روابط دوجانبه ایران و چین بر اعتماد متقابل و فهم مشترک استوار است که قرن‌ها بین دو ملت وجود داشته است و بر این اساس، پایه‌ها و مبانی روابط دوجانبه ما بسیار محکم است و هر دو ملت مصمم هستند این روابط عالی را برای تحقق منافع مشترک ادامه دهند.
وی درباره بعد فرهنگی روابط گفت: این یک بعد بسیار مهم روابط است. شما می‌دانید، ایران بخشی از جاده ابریشم بوده است و اگرچه این موضوع به تاریخ مربوط می‌شود، اما میراث فرهنگی تمدنی به همراه ظرفیت‌های نوین، فرصت‌های زیادی برای توسعه روابط دوجانبه فراهم می‌کند؛ در همه ابعاد روابط دوجانبه، فرصت‌های زیادی وجود دارد که ما مصمم به شناسایی و بالفعل کردن آنها هستیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه در سال‌های اخیر تهدیدات امنیتی نامتقارن همچون تروریسم، جرایم سایبری و قاچاق مواد مخدر در سطح فراملی در منطقه سازمان همکاری شانگهای در حال توسعه بوده است و دولت‌های عضو چگونه می‌توانند برای افزایش امنیت منطقه‌ای با یکدیگر هماهنگ شوند، عنوان کرد: تروریسم تهدیدی است که برای همه اعضای سازمان همکاری شانگهای نگران‌کننده است.
بقایی اظهار کرد: تروریسم یک پدیده فرامرزی است، مشابه جرایم سازمان‌یافته فراملی همچون قاچاق مواد مخدر، بنابراین اگر بخواهیم این چالش‌ها و تهدیدهای قدیمی و نوظهور را حل کنیم، نیازمند همکاری هستیم.
وی خاطرنشان کرد: همان‌طور که می‌دانید، یکی از ستون‌های همکاری بین اعضای سازمان همکاری شانگهای مبارزه با تروریسم است، مبارزه با تروریسم نیازمند همکاری گسترده، همکاری اطلاعاتی، همکاری در حوزه اجرای قانون و همچنین همکاری در زمینه معاضدت قضائی و استرداد مجرمان است، بنابراین این یکی از حوزه‌هایی است که ایران و شرکای آن در سازمان همکاری شانگهای در حال فعالیت برای افزایش همکاری هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: من می‌توانم موارد دیگری مانند اطلاعات نادرست، اخبار جعلی و همکاری‌های رسانه‌ای را اضافه کنم، این‌ها همگی حوزه‌هایی هستند که فکر می‌کنم ایران، چین و دیگر کشورهای مشارکت کننده تمایل دارند در مورد آنها همکاری کنند.
بقایی درباره نقش سازمان همکاری شانگهای از آغاز تشکیل و اینکه سازمان باید چه قدم دیگری بردارد و به چه زمینه‌هایی اولویت بیشتری بدهد، عنوان کرد: فکر می‌کنم سازمان همکاری شانگهای می‌تواند چارچوب بسیار مؤثری برای همکاری بین کشورهای جنوب باشد، هم سازمان شانگهای و هم گروه بریکس، ساختارهایی هستند که می‌توانند فرصت‌های ذی‌قیمتی برای نقش‌آفرینی کشورهای در حال توسعه فراهم کنند تا برنامه‌های توسعه‌ای خود را پیش ببرند.
وی ادامه داد: در عین حال، سازمان همکاری شانگهای، بریکس و سازمان‌های مشابه می‌توانند تداوم‌دهنده و قوام بخش نظم بین‌المللی مبتنی بر چندجانبه‌گرایی، حاکمیت قانون و ساختارهای هنجاری که از منشور سازمان ملل منشأ می‌گیرد، باشند.
سخنگوی وزارت امور خارجه عنوان کرد: یکی از چالش‌های مشترک جهان، یکجانبه‌گرایی و قلدرمآبی است که برخی دولت‌های عربی به‌ویژه ایالات متحده علیه کشورهای در حال توسعه اعمال می‌کنند، چیزی که در معرض خطر است، حاکمیت قانون، اصول منشور سازمان ملل، حق تعیین سرنوشت و اصل همکاری بین اعضای سازمان است.
بقائی اضافه کرد: سازمان همکاری شانگهای می‌تواند نقش بسیار مهمی در حفظ چندجانبه‌گرایی ایفا کند که خود می‌تواند منافع کشورهای در حال توسعه و اعضای آن را تضمین کند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نقش این سازمان را چگونه ارزیابی و آیا فکر می‌کنید نقش برجسته و خوبی ایفا می‌کند، عنوان کرد: سازمان همکاری شانگهای اکنون به عنوان یک نهاد بین‌المللی معتبر و تثبیت شده شناخته می‌شود که اراده کشورهای عضو خود را محترم می‌دارد و بر اصول ترویج حاکمیت قانون و چندجانبه‌گرایی استوار است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: گستره عضویت این سازمان که از چند کشور معدود شروع شده بود، اکنون به ۱۰ کشور رسیده است و این ۱۰ کشور همگی بازیگران مهم در سیاست جهانی هستند.
بقایی افزود: در این سازمان، دو عضو دائم شورای امنیت حضور دارند و کشورهای مهم اوراسیا نیز در آن مشارکت می‌کنند، کشورهای دیگری هم هستند که تمایل به پیوستن به این سازمان دارند، همچنین «شانگهای پلاس» که ۱۰ کشور دیگر را شامل می‌شود و بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی مهم مانند سازمان ملل هم در این اجلاس شرکت خواهند کرد.
وی تاکید کرد: این نشان می‌دهد که جامعه بین‌المللی به ویژه کشورهای در حال توسعه، اهمیت سازمان همکاری شانگهای را درک کرده‌اند و در آینده نیز تعداد نامزدهای بیشتری برای عضویت یا برقراری شراکت با این سازمان افزایش خواهند یافت.
سخنگوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: یکی از حوزه‌های مهم همکاری، گسترش همکاری‌های اقتصادی و اتصالات تجاری و ترانزیتی است، چین نقش رهبری در جنوب جهانی و ظرفیت‌های زیادی در حوزه‌های جغرافیایی و مسیرهای ترانزیتی بین اعضا وجود دارد.
بقایی تاکید کرد: اگرچه تاکنون پیشرفت‌ها آن‌طور که انتظار می‌رفت نبوده، اما حرکت به سمت افزایش ارتباطات بسیار نویدبخش است، باید در نظر داشت که این سازمان بسیار جوان است و سال ۱۹۹۶ تأسیس شده است بنابراین مسیر طولانی در پیش داریم، اما تاکنون اقدامات انجام شده بسیار مؤثر و امیدوارکننده بوده است.
وی اظهار کرد: سازمان همکاری شانگهای باید تلاش کند اعتماد و اطمینان بین اعضای خود را ارتقا دهد، این گام کلیدی در راستای افزایش نفوذ و نقش در سیاست جهانی است، ما شاهد افزایش تعرفه‌ها و تحریم‌هایی هستیم که ایالات متحده و برخی از هم‌پیمانانش علیه کشورهای در حال توسعه اعمال می‌کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: این موضوعات باید مورد توجه سازمان همکاری شانگهای قرار گیرد، زیرا تحریم‌های تحمیل شده همراه با تعرفه‌های ناعادلانه، تأثیر منفی بر حاکمیت قانون و آزادی تجارت در سطح جهانی دارند؛ اعضا باید سازوکارهایی برای مقابله با این وضعیت ایجاد و منافع جمعی خود را در مقابل تحریم‌های یک‌جانبه، قلدرمآبی و تعرفه‌های ناعادلانه حفظ کنند.
بقایی در پاسخ به سؤالی درباره مکانیسم ماشه و موضع ایران تصریح کرد: آنچه (۳ کشور) انجام دادند، نقض تعهدات آنها وفق برجام (JCPOA) و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است، سه کشور اروپایی از سال ۲۰۱۸ که ایالات متحده به صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد، به تعهدات خود عمل نکرده‌اند، بنابراین نمی‌توانند ادعا کنند که طبق برجام، حق قانونی برای توسل به ساز و کار حل اختلافی که در برجام تعیین شده است، دارند.
وی ادامه داد: دیدگاه ما این است که اروپایی‌ها، سه کشور اروپایی تنها بر اساس دستورالعمل ابلاغی ایالات متحده عمل کرده‌اند، آنها در واقع به شدت به دیپلماسی آسیب زده‌اند و این کار فاقد حسن نیت بوده و ناقض نص و روح برجام است.
سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار کرد: آنها با این کار اعتبار خودشان را به‌عنوان طرف‌های مذاکراتی زیر سوال برده‌اند، سه کشور اروپایی به جای تلاش برای احیای قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت علیه ایران، باید حملات غیرقانونی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم می‌کردند، نه اینکه در کنار متجاوزان قرار گرفته و تلاش کنند فشار ناعادلانه‌ای بر ایران وارد کنند.
بقایی گفت: این یک نقطه عطف بسیار مهم است، ما در تماس با روسیه و چین هستیم که هر دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند.
وی ادامه داد: کل توطئه‌ای که از سال ۲۰۰۶ به بهانه موضوع هسته‌ای علیه ایران آغاز شد با تصویب قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در بازه زمانی ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ واقعاً غیرقانونی، نامشروع و بی‌پایه بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: امیدواریم که چین، روسیه و دیگر بازیگران مسئول در شورای امنیت، مواضع مناسبی در مقابل این حرکت‌های غیرقانونی و بی‌پایه سه کشور اروپایی اتخاذ کنند، که همان‌طور که گفتم، واقعاً برخلاف روح و متن برجام (JCPOA) است.
بقائی در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کنید این حرکت اروپایی‌ها از سوی اعضای شورای همکاری شانگهای در اجلاس محکوم شود، اظهار کرد: هر سازمان بین‌المللی و هر ترتیبات چندجانبه‌ای، برای اینکه معتبر، مؤثر و کارآمد تلقی شود باید در وضعیت‌هایی که اعضایشان با چالشی روبه‌رو می‌شوند از آنها حمایت و حفاظت کند.
وی عنوان کرد: همان‌طور که از بریکس و سازمان شانگهای انتظار محکوم کردن حمله‌های غیرقانونی اسرائیل و ایالات متحده به ایران وجود داشت، الان هم انتظار می‌رود که در این رویداد پیش رو، سازمان شانگهای با صدای واحد مخالفت خود را با سوءاستفاده از قدرت توسط سه کشور اروپایی ابراز کند زیرا به نظر من این موضوع برای همه، از جمله اعضای سازمان شانگهای، شامل روسیه و چین، کاملاً واضح است که سه کشور اروپایی صرفاً درصدد وارد کردن فشار غیرقانونی و ناموجه علیه ایران هستند.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: اگر نگاهی به تحولات سه چهار ماه گذشته بیندازید، می‌بینید که ما فرایند دیپلماتیک با ایالات متحده را با حسن نیت شروع کردیم و ادامه دادیم، ما به این روندد دیپلماتیک متعهد ماندیم، اما دو روز قبل از ششمین دور مذاکرات، متحد اصلی آمریکا یعنی رژیم اسرائیل، به ایران حمله کرد.
بقایی ادامه داد: این حمله تنها زیرساخت‌های ما را هدف قرار نداد، بلکه یک حمله غیرقانونی همه‌جانبه و تجاوز نظامی هماهنگ، شامل اقدامات تروریستی و ترور شهروندان ما بود، سپس ایالات متحده با حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ما، با اسرائیل همکاری کرد.
وی اضافه کرد: ایران در حین یک فرایند مذاکراتی مورد تعرض قرار گرفت؛ آمریکا با استفاده غیرقانونی از نیروی نظامی به دیپلماسی خیانت کرد و واضح است که این یک اقدام تجاوزکارانه ناموجه بود که با هدف نابود کردن دیپلماسی طراحی شده بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: هر کشوری که برای حاکمیت قانون و اصول سازمان ملل ارزش قائل است، باید خواستار پاسخگویی ناقضان حقوق بین‌الملل شود؛ چین، روسیه و دیگر اعضای شورای امنیت و سازمان ملل نباید اجازه دهند که بدعت‌های بدی در شورا شکل بگیرد.
بقایی در پاسخ به این سوال که شما ۳۰ روز پیش‌رو تا پایان مهلت اجرایی شدن قطعنامه‌های سازمان ملل متحد مبتنی بر مکانیسم ماشه را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: اعتبار اعضای شورای امنیت سازمان ملل در معرض یک آزمون خطیر است.
وی افزود: ایران هرگز تسلیم خواسته‌های غیرقانونی آن کشورهای خواهان این مکانیسم نخواهد شد، ما نشان داده‌ایم که یک ملت با مواضع اصولی و عضو معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) هستیم و تا زمانی که عضو این معاهده باشیم، باید بتوانیم از حقوق خود، از جمله حقوق مندرج در ماده ۴ معاهده بهره‌مند شویم.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: بنابراین همه اعضای سازمان ملل باید در مقابل چنین رفتاری که برخلاف اصول سازمان ملل، حاکمیت قانون و غایت آن است، ایستادگی کند و از حقوق غیرقابل سلب کشوری که عضو معاهده متع اشاعه است دفاع کند.
منبع: فارس