به گزارش خبرنگار جامعه آنا، علی جعفریان، مشاور عالی وزیر بهداشت، در نشست خبری صبح روز شنبه ۸ شهریور ۱۴۰۴ که به مناسبت هفته دولت در محل وزارت بهداشت برگزار شد، گفت: دولت ذاتاً خدمتگزار مردم است و باید بتواند نیازهای جامعه را پوشش دهد. در وزارت بهداشت نیز هدف و مسیر تعریف‌شده در همین راستا است و آنچه از اولویت‌بندی و طرز فکر وزیر بهداشت مشاهده می‌شود کاملاً در جهت منافع مردم است.
نقش وزارت بهداشت در مسائل فرابخشی
وی افزود: بخشی از موضوعات در حوزه اختیارات وزارت بهداشت است و بخشی دیگر نیازمند حمایت‌طلبی و پیگیری است؛ برای مثال آلودگی هوا مستقیماً مسئولیت وزارت بهداشت نیست، اما چون منجر به مرگ تعداد زیادی از هموطنان می‌شود، وزارت بهداشت وظیفه دارد نقش اجتماعی خود را در کنترل عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت ایفا کند. به همین دلیل موضوع انرژی پاک و استفاده بیشتر از انرژی خورشیدی در دولت مطرح و به عنوان راهکار جمع‌بندی شد.
اهمیت مسئله جمعیت
مشاور عالی وزیر بهداشت به مسئله جمعیت نیز اشاره کرد و گفت: جمعیت یک موضوع فوق‌العاده مهم است. هرچند ابزار‌های آن مستقیماً در اختیار وزارت بهداشت نیست، اما این وزارتخانه به عنوان متولی سلامت باید به آن بپردازد و در جا‌هایی که تکالیف مستقیماً برعهده وزارتخانه نیست، از سایر دستگاه‌ها حمایت‌طلبی کند.
حجم بالای خدمات درمانی در کشور
وی ادامه داد: وظیفه مستقیم وزارت بهداشت، ارائه خدمات بهداشتی درمانی از مراقبت‌های اولیه تا سطوح درمانی یک، دو و سه است. در کشور سالانه بیش از ۱۰ میلیون بستری ثبت می‌شود که اکنون این عدد از ۱۱ میلیون نیز فراتر رفته است. این نشان‌دهنده حجم بسیار بالای خدماتی است که نظام سلامت به مردم ارائه می‌دهد. در مراجعات سرپایی و اورژانس نیز آمار‌ها بسیار گسترده‌تر است؛ به طوری که در سال ۱۴۰۲ بیش از ۷۷ میلیون مراجعه اورژانسی ثبت شد.
چالش فرسودگی تخت‌های بیمارستانی
جعفریان گفت: این حجم عظیم خدمت‌رسانی با وجود محدودیت‌ها کار ساده‌ای نیست و اگر مردم رضایت نسبی از خدمات داشته باشند، برای ما موفقیت محسوب می‌شود. در کشور حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تخت بیمارستانی وجود دارد که بخش زیادی از آنها فرسوده است. طبیعی است که بیمارانی که در چنین بیمارستان‌هایی بستری می‌شوند رضایت کامل نداشته باشند. نوسازی و بازسازی این تخت‌ها فرآیندی زمان‌بر است و حتی با کل بودجه کشور نیز به سادگی حل نمی‌شود. با این حال بخشی از این پروژه‌ها با کمک خیرین سلامت در حال انجام است.
فرسودگی بیمارستان‌ها؛ چالش زیرساختی نظام سلامت
مشاور عالی وزیر بهداشت، در پاسخ به سوال خبرنگار آنا درخصوص مسئله فرسودگی بیمارستان‌ها گفت: یکی از مشکلات جدی ما، وضعیت زیرساختی بیمارستان‌هاست. فرسودگی بیمارستان‌ها به‌ویژه در تهران بسیار بیشتر از سایر شهرهاست و همین امر موجب شده فشار زیادی بر نظام سلامت وارد شود. بعضی از ساختمان‌های بیمارستانی ما متعلق به دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۴۰ است که هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبیعی است که چنین ساختمان‌هایی از نظر استانداردهای مهندسی و ایمنی پاسخگوی نیازهای امروز نیستند.
ناتوانی ساختمان‌های قدیمی در ارائه خدمات مدرن
وی افزود: امروز بیمارستان به معنایی تعریف می‌شود که سال‌ها پیش وجود نداشت؛ هم از نظر تجهیزات، هم از نظر فضای فیزیکی و هم از نظر ارائه خدمت. اما در بسیاری از استان‌ها همچنان همان ساختمان‌های قدیمی در حال خدمت‌رسانی هستند و توانسته‌اند سال‌ها با همین شرایط بار سنگین نظام سلامت کشور را تحمل کنند. با این حال نوسازی و مقاوم‌سازی این بیمارستان‌ها نیازمند منابع مالی کلان است.
پروژه‌های بازسازی و ساخت بیمارستان جدید در تهران
مشاور عالی وزیر بهداشت با بیان اینکه تنها در تهران حجم زیادی از پروژه‌های بازسازی و ساخت بیمارستان جدید آغاز شده، گفت: در مرکز طبی کودکان و سایر بیمارستان‌های بزرگ تهران پروژه‌های جدیدی در حال انجام است، اما این کافی نیست. در سطح کشور نیز تلاش شده با استفاده از ظرفیت خیرین سلامت و منابع دولتی، بخشی از کمبودها جبران شود.
هزینه بالای ساخت هر تخت بیمارستانی
وی ادامه داد: هزینه ساخت یک تخت بیمارستانی امروز بسیار بالا رفته و به طور متوسط هر تخت حدود ۱۰ میلیارد تومان تمام می‌شود. بنابراین نمی‌توان با منابع محدود دولتی انتظار داشت که همه تخت‌های فرسوده جایگزین شوند. به همین دلیل استفاده از کمک خیرین سلامت یک نعمت بزرگ است که توانسته بخشی از این عقب‌ماندگی را جبران کند.
زیرساخت بیمارستانی؛ مسئله‌ای ملی و استراتژیک
جعفریان تأکید کرد: مسئله زیرساخت بیمارستانی تنها در حد تعمیر و نگهداری ساختمان‌ها نیست، بلکه یک موضوع ملی و استراتژیک است. بخش زیادی از مشکلات ما ریشه در تأخیر پرداخت‌ها و کمبود منابع دارد. وقتی بیمه‌ها مانند بیمه سلامت یا تأمین اجتماعی پرداخت‌های خود را با تأخیر انجام می‌دهند، عملاً دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها با مشکل نقدینگی مواجه می‌شوند. گاهی این فاصله پرداخت‌ها به ۱۲ ماه هم می‌رسد.
نیاز به منابع قابل توجه و حمایت همه‌جانبه
وی گفت: واقعیت این است که اگرچه سازمان‌های بیمه‌گر کمک‌های ارزشمندی انجام می‌دهند، اما تأخیرها و ناهماهنگی‌ها باعث می‌شود وضعیت بیمارستان‌ها از نظر مالی و تجهیزاتی بحرانی شود. ما همچنان در جبران عقب‌ماندگی‌ها دچار مشکل هستیم و برای عبور از این شرایط نیازمند منابع قابل توجه و حمایت همه‌جانبه هستیم.
نقش خیرین در توسعه زیرساخت‌ها
وی افزود: در تهران نمونه‌هایی از این اقدامات به چشم می‌خورد؛ مانند مجتمع امام خمینی که شامل بیمارستان مهدی کلینیک با زیربنای ۱۱۰ هزار متر مربع است. این پروژه‌ها عمدتاً با حمایت خیرین ساخته شده و کیفیت بالایی دارند. همچنین تا پایان امسال حدود ۶۰۰۰ تخت دیگر آماده افتتاح خواهد شد.
تلاش کادر درمان و چالش‌ها
مشاور عالی وزیر بهداشت با تأکید بر تلاش کادر درمان گفت: حدود ۵۰۰ هزار نفر در زیرمجموعه وزارت بهداشت مشغول فعالیت هستند که در ۴۸ ساعت گذشته نیز مانند همیشه خدمات درمانی را با حداکثر توان ارائه دادند. با وجود تلاش‌های بسیار، چالش‌ها و نقایص همچنان وجود دارد که باید برای رفع آنها اقدام شود.
خشونت علیه کادر درمان
وی در بخش دیگری از سخنان خود به مسئله خشونت علیه کادر درمان اشاره کرد و گفت: متأسفانه در ماه‌های اخیر مواردی از خشونت علیه کادر درمان رخ داده است. این در حالی است که فردی که در مرکز درمانی مشغول خدمت‌رسانی است نباید نگران خشونت فیزیکی یا حتی کلامی باشد. برای رفع این مشکل نیازمند اصلاحات قانونی و برخورد جدی‌تر با چنین رفتار‌هایی هستیم تا محیط درمانی به عنوان محیطی امن برای ارائه خدمت شناخته شود.
جعفریان از رسانه‌هایی که منصفانه به موضوعات حوزه سلامت می‌پردازند و نقاط مثبت و منفی را در کنار هم مطرح می‌کنند قدردانی کرد و گفت: چنین رویکردی حتماً به بهبود خدمات وزارت بهداشت کمک خواهد کرد.
کمبود نیروی تخصصی در رشته‌های پزشکی
مشاور عالی وزیر بهداشت در ادامه سخنان خود به مسئله کمبود نیروی تخصصی در برخی رشته‌های پزشکی اشاره کرد و گفت: در بعضی از رشته‌ها دچار کمبود‌های جدی هستیم که بیشتر از همه در چهار رشته طب اورژانس، بیهوشی، اطفال و عفونی به چشم می‌خورد. این کمبود ناشی از نبود ظرفیت آموزشی نیست بلکه به دلیل عدم استقبال داوطلبان از این دوره‌هاست.
کاهش استقبال از رشته‌های دستیاری
جعفریان افزود: برای مثال در رشته اطفال در یکی از دوره‌های دستیاری ۶۴۰ ظرفیت داشتیم، اما تنها حدود ۴۰۰ نفر انتخاب کردند و این مسئله تکرارشونده است و محدود به یک سال خاص نیست. علت این مسئله روشن است؛ اقبال به رشته دستیاری به طور کلی کاهش یافته و در مقابل میل به مهاجرت افزایش پیدا کرده است. در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ آمار مهاجرت شیب صعودی داشت، در سال ۱۴۰۳ این شیب کمی متوقف شد و حتی آماری مبنی بر حدود ۱۸ درصد کاهش مهاجرت در پزشکی مطرح شد، اما این آمار مقطعی بوده و نمی‌تواند نشان‌دهنده حل شدن مشکل باشد.
تعرفه‌های غیرمنطقی و کاهش انگیزه
وی ادامه داد: دلیل اصلی عدم استقبال از برخی رشته‌های دستیاری به شرایط کاری و تعرفه‌ها برمی‌گردد. برای نمونه یک پزشک اطفال پس از هفت سال پزشکی عمومی، باید چهار سال تخصص اطفال بخواند، طرح برود و سپس یکی از فوق تخصص‌های اطفال را بگیرد. این فرآیند نزدیک به ۲۰ سال طول می‌کشد و در این مدت درآمد قابل توجهی هم ندارد. وقتی تعرفه‌ها منطقی نباشد و رشته‌های طولانی درآمد مناسبی نداشته باشند، طبیعی است که متقاضی پیدا نمی‌شود.
چالش استقرار پزشکان در استان‌ها
مشاور عالی وزیر بهداشت با اشاره به مشکلات استقرار نیرو‌ها در مناطق مختلف کشور گفت: همین امروز هم اگر فردی حاضر به کار در این رشته‌ها باشد، نظام درمانی سعی می‌کند او را در استان‌ها نگه دارد، اما اگر علاقه‌مندی وجود نداشته باشد، این امکان عملی نمی‌شود.
افزایش ظرفیت آموزشی؛ راه‌حلی ناکافی
وی همچنین به قانون مجلس درباره افزایش ۱۲ درصدی ظرفیت‌ها اشاره کرد و گفت: این قانون هر سال اجرا می‌شود، اما مشکل را حل نکرده، چون مسئله اصلی ظرفیت نیست بلکه نبود داوطلب است. وزارت بهداشت مسیر‌های مختلفی را برای پوشش این کمبودها امتحان کرده است. برای مثال در رشته‌های فوق تخصصی جراحی، مانند جراحی قلب و جراحی قفسه سینه، مسیر مستقیم تعریف شده است تا داوطلب بدون گذراندن کامل دوره جراحی عمومی وارد این رشته‌ها شود. در برخی رشته‌ها مانند جراحی کودکان هم این موضوع در حال پیگیری است، هرچند در رشته داخلی هنوز اجرایی نشده است.
بحران در رشته‌های حیاتی
جعفریان با ابراز نگرانی از وضعیت برخی رشته‌ها گفت: واقعیت این است که تا زمانی که نتوانیم تمایل فارغ‌التحصیلان پزشکی عمومی را به سمت این رشته‌ها جلب کنیم، هیچ‌یک از این راهکار‌ها پاسخگوی نیاز کشور نخواهد بود. برای نمونه رشته بیهوشی به شدت بحرانی است؛ چراکه اگر در شهری متخصص بیهوشی وجود نداشته باشد، تمام رشته‌های جراحی نیز عملاً متوقف می‌شوند؛ بنابراین برای این حوزه‌ها باید راهکارهای جدی و اساسی اندیشیده شود تا از این وضعیت عبور کنیم.
انتخابات نظام پزشکی و چالش‌های اجرایی
وی در ادامه به موضوع برگزاری الکترونیکی انتخابات نظام پزشکی پرداخت و توضیح داد: وزارت بهداشت کاملاً موافق برگزاری انتخابات به شکل الکترونیک است، به شرط آنکه مشکلات اجرایی وجود نداشته باشد. در حال حاضر مشکل اصلی نبود مجری واجد شرایط است؛ یعنی شرکتی که بتواند نرم‌افزار و زیرساخت لازم را ارائه دهد و مجوز‌های لازم مانند افتا را داشته باشد. در حد اطلاعات فعلی من، چنین مجری‌ای وجود ندارد و به همین دلیل هنوز مکانیزم نهایی نشده است. دوستان در حال پیگیری هستند و اگر راهی مطمئن و ایمن پیدا شود، وزارت بهداشت از آن حمایت خواهد کرد.
تجربه سال ۱۳۹۶ و لزوم اطمینان اجرایی
جعفریان یادآور شد: در عین حال نظارت جایگاه خود را دارد و هیئت نظارت باید موضوع را تأیید کند. بدون تأیید آنها عملیاتی شدن ممکن نیست. نگرانی اصلی نیز تجربه سال ۱۳۹۶ است؛ همان سالی که من به عنوان رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران مجری انتخابات نظام پزشکی شهر تهران بودم. تا شب قبل از انتخابات قرار بود به صورت الکترونیک برگزار شود، اما چون احتمال عدم برگزاری وجود داشت، محل برگزاری حضوری نیز آماده شد. صبح روز انتخابات همان مشکل پیش آمد و اگر پیش‌بینی نکرده بودیم، انتخابات عملاً لغو می‌شد؛ بنابراین تأکید من این است که باید اطمینان کامل از نظر ضوابط و اجرا وجود داشته باشد.
بررسی راهکارهای جایگزین
وی افزود: در حال حاضر راه‌های مختلفی در حال بررسی است و گفت‌و‌گو‌هایی با وزارت کشور برای استفاده از سازوکار‌های موجود صورت گرفته است. انتخابات به شکل غیرحضوری نخواهد بود، اما اگر مکانیزم امن و مطمئن فراهم شود، وزارت بهداشت قطعاً موافق برگزاری الکترونیک است.
از تغییر نرخ ارز تا تأمین منابع ۱۴۰۴؛ راهکارهای دولت برای رفع مشکلات دارو و تجهیزات
مشاور عالی وزیر بهداشت به چالش‌های حوزه دارو و پرستاری اشاره کرد و گفت: تحلیل درستی است که هر زمان پرداخت‌ها به موقع انجام نشود یا در اواخر سال به تعویق بیفتد، شرکت‌های دارویی با مشکل جدی روبه‌رو می‌شوند. وقتی تولیدکننده دارو می‌گوید دارویی را با هزینه مشخص تولید می‌کند اما امکان فروش با قیمت منطقی ندارد، طبیعی است که تولید دچار وقفه شود. یکی از راه‌هایی که اکنون در حال پیگیری است، تأمین ۸۰ همت از محل بدهی‌هاست؛ اگر این منبع به درستی اختصاص یابد، بخش بزرگی از مشکل نقدینگی شرکت‌ها حل خواهد شد. علاوه بر آن منابع سال ۱۴۰۴ و نیز تفاوت نرخ ارز مصوب از ۴۲۰۰ به ۲۸۵۰۰ تومان برای تجهیزات نیز جزو منابع پیش‌بینی شده است، اما محقق شدن آنها نیازمند تأمین واقعی از سوی سازمان برنامه و هدفمندی یارانه‌هاست.
دغدغه اصلی؛ نظم در پرداخت‌ها
وی افزود: مهم‌ترین دغدغه وزیر بهداشت از ابتدای سال تاکنون نظم پرداخت‌ها بوده است. اگر مطالبات شرکت‌ها با نظم و به‌موقع پرداخت شود، حتی اگر بخشی از طلبشان باقی بماند، امکان ادامه تولید وجود دارد. اما وقتی پرداخت‌ها به تعویق می‌افتد، شرکت توان ادامه فعالیت ندارد. در عین حال باید توجه داشت که قیمت‌گذاری دارو تابع هزینه تولید است. برخلاف بسیاری از کالاهای مصرفی، دارو کالایی حیاتی است و نمی‌توان با پایین نگه داشتن مصنوعی قیمت، تولید را متوقف کرد. افزایش منطقی قیمت دارو اجتناب‌ناپذیر است؛ بخشی از آن ناشی از نرخ ارز و بخش دیگر ناشی از تورم داخلی مثل هزینه کارگر، حمل‌ونقل و بسته‌بندی است.
افزایش منطقی قیمت دارو و نقش بیمه‌ها
مشاور عالی وزیر بهداشت تأکید کرد: البته این افزایش قیمت نباید بار اصلی را بر دوش مردم بگذارد و باید سهم عمده آن از طریق یارانه و منابع بیمه جبران شود. همان‌طور که در کالاهای دیگر مانند لبنیات مردم افزایش قیمت را پذیرفته‌اند، در دارو هم باید افزایش منطقی وجود داشته باشد، اما تفاوت اصلی باید از طریق حمایت دولت و بیمه‌ها جبران شود تا از توان مردم خارج نشود. او یادآور شد: سال گذشته وزارت بهداشت ۱۰۵ همت برای دارو پیشنهاد داد، در قانون حدود ۷۰ همت تصویب شد و در نهایت پرداخت به ۵۰ همت هم نرسید؛ همین امر آسیب جدی به شرکت‌های تولیدکننده وارد کرد. به همین دلیل نگه داشتن مصنوعی قیمت پایین کار اشتباهی است. بهتر است قیمت دارو به صورت منطقی رشد کند تا از کمبود دارو جلوگیری شود.
ضرورت حمایت از بیماران خاص
جعفریان تصریح کرد: بیماران، به ویژه مبتلایان به بیماری‌های خاص مثل سرطان، نیاز فوری به دارو دارند و کشور باید منابع لازم را برای تأمین دارو فراهم کند. اگر افزایش قیمت موجب شود تولیدکننده داخلی سرپا بماند، بهتر از این است که تولید متوقف شود و داروهای ساده داخلی مانند متوکلوپراماید هم دچار کمبود شوند.
بحران جذب پرستار در کلان‌شهرها
وی در بخش دیگری از سخنان خود به بحران جذب پرستار در کلان‌شهرها به ویژه تهران اشاره کرد و گفت: در شهرهای کوچک مشکل جدی پرستار نداریم، اما در تهران با توجه به هزینه‌های بالای زندگی، حقوق پرستاران کفاف یک زندگی عادی را نمی‌دهد. بنابراین متقاضی کار در تهران بسیار کم است. اگر فرد اهل تهران نباشد و محل سکونت نداشته باشد، عملاً نمی‌تواند در تهران کار کند.
راهکارهای پیشنهادی برای پرستاران
جعفریان افزود: یکی از پیشنهادها این است که برای پرستاران محل اقامت یا پانسیون فراهم شود تا هزینه‌های زندگی کاهش یابد. در عین حال تلاش می‌کنیم دریافتی پرستاران افزایش یابد تا انگیزه شغلی آنها بالا برود. با وجود این، هر تعدادی که تاکنون آگهی استخدام منتشر شده، در تهران تکمیل نشده است. بسیاری از پرستاران شهرستانی پس از استخدام ترجیح می‌دهند به شهر خود بازگردند، چون با درآمد مشابه می‌توانند کیفیت زندگی بهتری داشته باشند.
کمبود جدی پرستار در تهران
مشاور عالی وزیر بهداشت گفت: کمبود پرستار در کلان‌شهرهایی مثل تهران بسیار جدی است؛ به طوری که حتی در بیمارستان‌های بزرگ و مرجعی مانند مجتمع امام خمینی، ظرفیت جذب پرستار تکمیل نمی‌شود. هرچند در شهرهایی مثل مشهد و اصفهان هم مشکل وجود دارد، اما هیچ‌کدام به اندازه تهران با این بحران مواجه نیستند.
انتهای پیام/