شفقنا- رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در حالی‌که طالقان پیش‌تر حقآبه‌ای برای دشت قزوین و کشاورزی در آن منطقه داشته همچنین تأمین‌کننده بخشی از نیاز آب استان البرز بوده است، اکنون بخش قابل توجهی از منابع آن به تهران منتقل می‌شود.
شینا انصاری در گفت وگو با ایسنا با اشاره به شرایط نامطلوب بارش در سال جاری اظهار کرد: کشور ما طی 5 سال اخیر با خشکسالی متوالی مواجه بوده و امسال نیز از نظر بارش در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار داشته است. این مسئله تحت تأثیر تغییر اقلیم است اما بخشی از بحران کنونی به حکمرانی نامناسب در مدیریت منابع آب برمی‌گردد که متاسفانه برای سیاستگذاری و بارگذاری‌ها به ظرفیت‌های بوم‌شناختی توجه نشده است. به‌عنوان نمونه در شهری با محدودیت منابع آب، صنایع آب‌بر مستقر شدند یا ساخت‌وسازهای مسکونی بدون در نظر گرفتن محدودیت منابع توسعه یافتند که در نهایت برای تأمین آب این مناطق، انتقال‌های بین‌حوضه‌ای انجام شده است.
وی ادامه داد: در بخش کشاورزی نیز الگوی کشت ناپایدار و محصولات آب‌بر در مناطقی که منابع توان پاسخگویی نداشته و استفاده از روش‌های سنتی مزید بر علت شده است و همه این عوامل سبب شده امروز کشور با بحران منابع آب مواجه باشد.
وی تأکید کرد: راهکار عبور از بحران، بازنگری جدی در تعریف مسئله آب و توجه به مدیریت مصرف است. در کنار تولید و انتقال آب برای تأمین نیاز کلان‌شهرها، باید بر الگوی مصرف توجه داشت و در کشاورزی و صنعت بر مصرف آب نظارت کرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: استفاده از آب‌های نامتعارف، توسعه سیستم‌های تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی و بهره‌گیری از پساب‌ها از جمله راهکارهایی است که می‌تواند بخشی از مشکلات را کاهش دهد. اگر نگاه کشور در حوزه مصرف پایدار باشد، امکان عبور از بحران فراهم خواهد شد؛ هرچند این فرایند نیازمند زمان معقول و منطقی است اما تجدید نظر در سیاست‌های این حوزه ضروری است.
انصاری درباره انتقال آب از طالقان به تهران و چالش‌های انتقالات بین حوضه‌ای آب اظهار کرد: هر نوع انتقال آب بین حوضه‌ای پیامدهای اجتماعی و اقتصادی دارد به‌ویژه انتقال آب می‌تواند در مبدأ مشکلاتی را ایجاد کند و به همین دلیل باید مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پیش از اجرا انجام شود که البته مطالعات برای انتقال آب طالقان انجام شده است.
وی ادامه داد: بر اساس قوانین بالادستی و برنامه هفتم توسعه، وزارت نیرو مکلف به تخصیص آب است و آب شرب در اولویت نخست قرار دارد و پس از آن، حقآبه محیط زیستی قرار دارد که متأسفانه در طول سال‌ها به آن توجه کافی نشده است.
معاون رییس جمهوری درباره انتقال آب از طالقان برای تأمین آب شرب تهران توضیح داد: این کار از سال‌های گذشته آغاز شده است. در حالی‌که طالقان پیش‌تر حقآبه‌ای برای دشت قزوین و کشاورزی در آن منطقه داشته همچنین تأمین‌کننده بخشی از نیاز آب استان البرز بوده است، اکنون بخش قابل توجهی از منابع آن به تهران منتقل می‌شود. چنین انتقال‌هایی در حوضه‌های آبریز دیگر نیز اجرا و بعضاً به بروز تعارضات اجتماعی منجر شده است.
وی افزود: مردم محلی در مبدا انتقال از گذشته سهمی از این منابع داشته‌اند اما با احداث تونل‌ها و کانال‌های انتقال، آب به منطقه‌ای دیگر منتقل شده است. این اقدام هم برای روستاهای مبدأ مشکل ایجاد می‌کند و هم موجب کاهش حقآبه محیط زیستی از جمله نیازهای طبیعت و تالاب‌ها می‌شود.
وی با اشاره به اولویت‌بندی در تخصیص آب تصریح کرد: در قانون برنامه هفتم توسعه جدولی پیش‌بینی شده که نشان می‌دهد حداقل نیاز تالاب‌ها حدود ۱۰.۷ میلیارد مترمکعب است.
به گفته انصاری، این میزان در سال جاری و حتی در سال‌های گذشته به‌طور کامل و با توجه به نیاز موجود محقق نشده است. بخشی از این مسئله ناشی از کم‌بارشی و خشکسالی است اما بخش دیگر به برداشت‌های بی‌رویه و توسعه سطح زیر کشت در اطراف تالاب‌ها بازمی‌گردد. همه این عوامل باعث شده‌اند نیاز آبی تالاب‌ها تأمین نشود و حقآبه کامل محقق نشده است.
انصاری با تأکید بر اهمیت آب‌های مرزی و فرامرزی گفت: در حوزه آب‌های فرامرزی بسیار جای کار وجود دارد. برای مدیریت بهتر منابع باید دیپلماسی محیط زیست تقویت شود. ایران در حوضه‌هایی مانند خوزستان و تالاب هورالعظیم با مشکلاتی روبه‌رو است. هر سال در فصل گرما، بخش عراقی این تالاب به‌دلیل خشکیدگی دچار «خودسوزی» می‌شود و همین امر ضرورت رهاسازی آب را از سمت کرخه و دجله دوچندان می‌کند.
وی در پایان گفت: مطالبات در حوزه آب در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی باید با قدرت پیگیری شود و در حال حاضر نیز پیگیری می‌شود. وزارت امور خارجه، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو این مسئله را در دستور کار دارند تا مطالبات ایران برای تأمین حقآبه محیط زیستی محقق شود.