سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – مرضیه نگهبان مروی: داستان «خواهران بانر»، نوشته ادیت وارتون، رمان‌نویس برجسته آمریکایی، یکی از آثار کمتر شناخته‌شده اوست که در سال ۱۹۱۶ منتشر شد. این داستان کوتاه، که گاهی به‌عنوان یک رمان کوتاه نیز در نظر گرفته می‌شود، به زندگی دو خواهر به نام‌های آنالیزا و اِوِلینا بانر می‌پردازد که در محله‌ای فقیرنشین در نیویورک اواخر قرن نوزدهم زندگی می‌کنند.
وارتون با قلم تیزبین و واقع‌گرایانه‌اش، تصویری عمیق و تأثیرگذار از زندگی روزمره، محدودیت‌های اجتماعی، و مبارزات زنان در یک جامعه طبقاتی ارائه می‌دهد. این داستان، برخلاف آثار مشهورتر وارتون مانند «عصر بی‌گناهی» یا «خانه شادی»، کمتر به طبقات بالای جامعه می‌پردازد و بیشتر بر زندگی طبقه کارگر و چالش‌های آن تمرکز دارد.
خلاصه داستان
داستان در محله‌ای فقیرنشین در نیویورک رخ می‌دهد؛ جایی که آنالیزا و اِوِلینا بانر، دو خواهر مجرد، مغازه کوچکی برای فروش اقلام خیاطی و لباس‌های دست‌دوز اداره می‌کنند. آنالیزا، خواهر بزرگ‌تر، شخصیتی محتاط، سخت‌کوش و مسئولیت‌پذیر دارد و بار اصلی تأمین معاش بر دوش اوست. اِوِلینا، جوان‌تر و رؤیایی‌تر، در پی زیبایی و فرار از یکنواختی زندگی روزمره است.
این دو خواهر زندگی ساده و محقری دارند، اما با وجود فقر، رابطه‌ای صمیمی و حمایت‌گرانه دارند. مغازه کوچکشان تنها منبع درآمد ناچیز آن‌هاست و زندگی‌شان در روال تکراری و بدون تغییر می‌گذرد تا زمانی که یک اتفاق کوچک، مسیر زندگی‌شان را دگرگون می‌کند.
داستان با ورود یک ساعت‌ساز آلمانی به نام هرمان رابی به زندگی خواهران آغاز می‌شود. اِوِلینا، که به‌تازگی تولدش را جشن گرفته، از آنالیزا می‌خواهد ساعتی به‌عنوان هدیه برایش بخرد. آنالیزا، با وجود محدودیت‌های مالی، با اکراه ساعتی از مغازه رابی خریداری می‌کند. این خرید باعث آشنایی آن‌ها با رابی می‌شود؛ مردی مرموز و گوشه‌گیر که به نظر می‌رسد گذشته‌ای پیچیده دارد. هر دو خواهر به‌تدریج به رابی علاقه‌مند می‌شوند، اما اِوِلینا، با روحیه رمانتیک خود، بیشتر تحت تأثیر او قرار می‌گیرد.
رابی در ابتدا به هر دو خواهر توجه نشان می‌دهد، اما به‌تدریج مشخص می‌شود که او به اِوِلینا متمایل‌تر است. رابی به اِوِلینا پیشنهاد ازدواج می‌دهد، و این تصمیم زندگی خواهران را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. آنالیزا، که عمیقاً به اِوِلینا وابسته است، با این ازدواج موافقت می‌کند، اما این تصمیم با فداکاری و حسرت همراه است، زیرا او نیز به رابی علاقه‌مند شده بود.
این انتخاب، یکی از نقاط عطف داستان است که عمق احساسات آنالیزا و تضاد درونی او را نشان می‌دهد. پس از ازدواج، اِوِلینا با رابی به شهر دیگری می‌رود، و ارتباط بین دو خواهر کم‌رنگ می‌شود. آنالیزا به‌تنهایی به اداره مغازه ادامه می‌دهد، اما با مشکلات مالی و عاطفی دست‌وپنجه نرم می‌کند. تنهایی او در این بخش از داستان، به‌خوبی حس انزوا و ازخودگذشتگی‌اش را منتقل می‌کند.
در بخش‌های بعدی، مشخص می‌شود که زندگی اِوِلینا با رابی آن‌طور که او انتظار داشت، پیش نرفته است. رابی مردی غیرقابل‌اعتماد و معتاد به مواد مخدر است که اِوِلینا را در فقر و بدبختی رها می‌کند. اِوِلینا، بیمار و شکسته، به نیویورک و نزد آنالیزا بازمی‌گردد. در این زمان، آنالیزا نیز در وضعیت مالی و روحی بدی قرار دارد، اما با این حال از خواهرش مراقبت می‌کند.
داستان با فرجامی تلخ و تراژیک به پایان می‌رسد. اِوِلینا در اثر بیماری و فقر می‌میرد، و آنالیزا تنها و درمانده باقی می‌ماند، اما همچنان به مبارزه برای بقا ادامه می‌دهد. این پایان، تلخی واقعیت‌های زندگی طبقه کارگر و شکنندگی امید را به تصویر می‌کشد.
شخصیت‌پردازی ماهرانه
یکی از وجوه شاخص رمان «خواهران بانر» شخصیت‌پردازی ماهرانه آن و توانایی ادریت وارتون در خلق شخصیت‌های پیچیده است. آنالیزا بانر، شخصیت اصلی این داستان که به‌عنوان ستون فقرات زندگی مشترک با اِوِلینا عمل می‌کند، زنی فداکار، عمل‌گرا و وظیفه‌شناس است که مسئولیت اداره مغازه و تأمین مخارج زندگی را بر عهده دارد. آنالیزا نماد استقامت و ازخودگذشتگی است، اما احساسات سرکوب‌شده و آرزوهای برآورده‌نشده‌اش او را به شخصیتی پیچیده تبدیل می‌کند. علاقه او به رابی و تصمیمش برای کنار گذاشتن این احساس به خاطر اِوِلینا، عمق عشق و وفاداری او را نشان می‌دهد. با این حال، این فداکاری در نهایت به تنهایی و رنج او منجر می‌شود، و وارتون از طریق او نشان می‌دهد که چگونه فداکاری‌های بزرگ می‌توانند به بهایی سنگین تمام شوند.
از سوی دیگر اِوِلینا بانر، خواهر آنالیزا، در نقطه مقابل او قرار دارد. او شخصیتی رمانتیک و خیال‌پرداز دارد که می‌خواهد از زندگی یکنواخت و فقیرانه خود فرار کند و رابی را به‌عنوان راه نجاتی برای تحقق رؤیاهایش می‌بیند. ناپختگی و ساده‌لوحی او باعث می‌شود واقعیت‌های تلخ زندگی با رابی را نبیند. اِوِلینا پس از ازدواج با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شود که او را از زنی جوان و امیدوار به فردی شکسته و بیمار تبدیل می‌کند. مرگ او در پایان داستان، نتیجه انتخاب‌های نادرست و محدودیت‌های اجتماعی‌ای است که زنان در آن دوره با آن مواجه بودند. وارتون از اِوِلینا برای نشان دادن شکنندگی رؤیاها در برابر واقعیت استفاده می‌کند.
هرمان رابی در رمان «خواهران بانر» شخصیتی مرموز و پیچیده است که به‌عنوان کاتالیزور تغییرات در زندگی خواهران عمل می‌کند. او در ابتدا جذاب و مهربان به نظر می‌آید، اما به‌تدریج مشخص می‌شود که فردی غیرقابل‌اعتماد و خودخواه است. اعتیاد او به مواد مخدر و بی‌مسئولیتی‌اش زندگی اِوِلینا را نابود می‌کند. رابی نمادی از امیدهای کاذب و فریبندگی ظاهری است که می‌تواند زندگی افراد ساده‌دل را به تباهی بکشاند. وارتون با خلق این شخصیت، به نقد انتخاب‌های عجولانه و تأثیر افراد سمی بر زندگی دیگران می‌پردازد.
مضامین اصلی رمان «خواهران بانر»
۱. محدودیت‌های اجتماعی و جنسیتی: وارتون در «خواهران بانر» به بررسی محدودیت‌هایی می‌پردازد که زنان طبقه کارگر در اواخر قرن نوزدهم با آن مواجه بودند. آنالیزا و اِوِلینا به دلیل جنسیت و موقعیت اجتماعی‌شان، گزینه‌های محدودی برای بهبود زندگی خود دارند. آن‌ها محکوم به زندگی‌ای هستند که در آن ازدواج یا کار سخت تنها راه‌های بقا هستند. وارتون با ظرافت نشان می‌دهد که چگونه این محدودیت‌ها می‌توانند آرزوها و زندگی افراد را نابود کنند.
۲. فداکاری و روابط خانوادگی: رابطه بین آنالیزا و اِوِلینا هسته عاطفی داستان است. فداکاری آنالیزا برای خوشبختی اِوِلینا، حتی به قیمت سرکوب احساسات خودش، نشان‌دهنده عمق پیوند بین این دو خواهر است. با این حال، این فداکاری در نهایت به نتیجه‌ای تراژیک منجر می‌شود، که پیچیدگی‌های روابط انسانی را نشان می‌دهد.
۳. فقر و مبارزه برای بقا: داستان به‌خوبی زندگی فقیرانه طبقه کارگر را به تصویر می‌کشد. مغازه کوچک خواهران، که منبع درآمد آن‌هاست، به‌سختی می‌تواند نیازهای اولیه آن‌ها را تأمین کند. وارتون با جزئیات دقیق، سختی‌های زندگی روزمره و تأثیر آن بر روحیه و امید افراد را نشان می‌دهد.
۴. رؤیاها در برابر واقعیت: اِوِلینا نماینده افرادی است که در جستجوی رؤیاها و فرار از واقعیت‌های تلخ هستند. اما وارتون با تلخی نشان می‌دهد که این رؤیاها اغلب به ناامیدی و شکست منجر می‌شوند، به‌ویژه برای کسانی که در موقعیت‌های اجتماعی ضعیف قرار دارند.
سبک نگارش ادیت وارتون در رمان «خواهران بانر»
وارتون در «خواهران بانر» از سبک رئالیستی استفاده می‌کند که با جزئیات دقیق و توصیفات زنده از محیط و شخصیت‌ها همراه است. او فضای محله فقیرنشین نیویورک و زندگی روزمره خواهران را چنان به تصویر می‌کشد که خواننده سختی‌ها و محدودیت‌های زندگی آن‌ها را احساس می‌کند. زبان وارتون ساده اما تأثیرگذار است، و او از طنز تلخ و کنایه برای نقد جامعه و محدودیت‌های آن بهره می‌برد. روایت سوم‌شخص به او امکان می‌دهد به عمق احساسات و افکار شخصیت‌ها نفوذ کند، و در عین حال فاصله‌ای انتقادی برای مشاهده تراژدی زندگی آن‌ها حفظ کند. جزئیات کوچک، مانند توصیف مغازه خیاطی یا ساعت قدیمی رابی، به داستان عمق و اصالت می‌بخشد.
اهمیت ادبی رمان «خواهران بانر»
«خواهران بانر» اثری است که قدرت وارتون در به تصویر کشیدن زندگی‌های معمولی و کاوش در عمق این زندگی‌ها را نشان می‌دهد. این داستان، با تمرکز بر طبقه کارگر، از آثار دیگر وارتون متمایز است و نگاهی بی‌رحمانه اما همدلانه به زندگی زنانی ارائه می‌دهد که در حاشیه جامعه قرار دارند. وارتون با این اثر، به نقد ساختارهای اجتماعی‌ای می‌پردازد که افراد را به دام محدودیت و ناامیدی می‌اندازند. این داستان، اگرچه کمتر از «عصر بی‌گناهی» یا «خانه شادی» شناخته شده است، به همان اندازه درخشان و تأثیرگذار است و جایگاه ویژه‌ای در آثار وارتون دارد.
رمان کوتاه «خواهران بانر» با ترجمه پدیده الماسی در نشر برج منتشر شده است.
∎