به گزارش خبرنگار امنیت دفاعی خبرگزاری دانشجو؛ در دنیای امروز، قدرت و استقلال یک کشور در عرصه‌های مختلف، به ویژه در حوزه فناوری‌های پیشرفته دفاعی و نظامی، سنجیده می‌شود. صنعت بالگردی به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و استراتژیک‌ترین حوزه‌های هوانوردی، همواره یکی از شاخص‌های اصلی توانمندی فناورانه کشورها بوده است.
جمهوری اسلامی ایران، با وجود دهه‌ها تحریم ظالمانه و فشارهای خارجی، نه تنها از این قافله عقب نمانده، بلکه با تکیه بر دانش بومی و توان متخصصان داخلی، دستاوردهای چشمگیری را به نام خود ثبت کرده است.
بالگرد فوق سبک «سورنا»، اولین بالگرد چهارنفره با موتور پیستونی ساخت ایران، یکی از درخشان‌ترین نمادهای این خودباوری و پیشرفت است که آسمان ایران را با اقتدار در می‌نوردد.
این پروژه ملی که توسط شرکت پشتیبانی و نوسازی هلیکوپترهای ایران (پنها)، به عنوان قطب اصلی صنعت بالگردی کشور، و با همکاری شرکت هواپیماسازی ایران (هسا)، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به ثمر نشسته، گامی بلند در جهت قطع وابستگی و بومی‌سازی کامل این صنعت راهبردی محسوب می‌شود.
سورنا؛ تولد یک ایده بر پایه نیازهای ملی
نیاز نیروهای مسلح و سازمان‌های امدادی کشور به یک بالگرد سبک، چابک و چندمنظوره که ضمن برخورداری از فناوری روز، هزینه‌های عملیاتی پایینی داشته باشد، ایده اصلی طراحی و ساخت بالگرد سورنا را شکل داد. تا پیش از این، ناوگان بالگردهای آموزشی و گشت‌زنی کشور متکی به نمونه‌های خارجی بود که تعمیر، نگهداری و تأمین قطعات آن‌ها همواره با چالش‌های ناشی از تحریم‌ها روبرو بود. از این رو، پروژه سورنا با چند هدف کلیدی تعریف شد:
1. آموزش خلبانی: تربیت نسل جدید خلبانان بالگرد نیازمند یک پلتفرم آموزشی مدرن، ایمن و بومی است. سورنا با داشتن سیستم هدایت دوگانه (Dual Control)، این امکان را فراهم می‌آورد تا فرآیند آموزش خلبانی به طور کامل در داخل کشور و بدون وابستگی به خارج انجام شود.امروزه اصلی ترین ماموریت سورنا همین آموزش خلبانان جوان است.
2. گشت‌زنی و شناسایی: حفاظت از مرزهای گسترده کشور، نظارت بر خطوط انتقال انرژی، پایش محیط زیست و ماموریت‌های شناسایی شهری و برون‌شهری، نیازمند پرنده‌ای با مداومت پروازی مناسب و هزینه‌های عملیاتی پایین است. سورنا با برد پروازی قابل توجه و قابلیت‌های پروازی خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای این ماموریت‌هاست.
3. امداد و حوادث: قابلیت‌های سورنا آن را به ابزاری کارآمد برای سازمان‌های امدادی تبدیل کرده است. این بالگرد می‌تواند در حوادث طبیعی برای ارزیابی سریع خسارات، حمل کمک‌های اولیه و یا حتی انتقال مصدومان سبک مورد استفاده قرار گیرد.
ویژگی‌های فنی و مهندسی؛ رقیبی جدی در کلاس جهانی
بالگرد سورنا که در آبان ماه ۱۳۹۳ برای اولین بار رونمایی شد، مجموعه‌ای از ویژگی‌های فنی برجسته را در خود جای داده است که آن را نه تنها در سطح ملی، بلکه در مقایسه با رقبای بین‌المللی در کلاس بالگردهای سبک، به یک گزینه قابل تامل تبدیل می‌کند.
بدنه تمام کامپوزیت: یکی از مهم‌ترین نوآوری‌ها در ساخت سورنا، استفاده از بدنه تمام کامپوزیت است. این فناوری پیشرفته مزایای متعددی را به همراه دارد؛ کاهش وزن نهایی بالگرد (حدود ۱۲۰۰ کیلوگرم)، افزایش استحکام سازه، مقاومت بالا در برابر خوردگی و فرسودگی و همچنین کاهش سطح مقطع راداری (RCS) از جمله این مزایا هستند. دستیابی به این فناوری، نشان از بلوغ صنایع دفاعی ایران در حوزه مواد پیشرفته دارد.
پیشرانه و عملکرد پروازی: قلب تپنده سورنا یک موتور پیستونی قدرتمند با توان ۳۰۰ اسب بخار است. این انتخاب هوشمندانه، ضمن تأمین نیروی لازم، هزینه‌های تعمیر و نگهداری را نسبت به موتورهای توربوشفت به مراتب کاهش می‌دهد. این بالگرد قادر است به حداکثر سرعت ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت دست یابد و با سرعت کروز (پایای) ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت (۱۰۰ نات) پرواز کند. برد پروازی ۶۵۰ کیلومتری آن که قابلیت افزایش نیز دارد، مداومت عملیاتی بسیار خوبی را برای ماموریت‌های مختلف فراهم می‌آورد.
سقف پرواز و پایداری: سورنا برای عملیات در شرایط اقلیمی متنوع ایران، از مناطق پست و مرطوب تا نواحی مرتفع و کوهستانی، طراحی شده است. سقف پروازی ۱۴ هزار پا و سقف ایستایی (Hover Ceiling) ۹ هزار پا، به این بالگرد امکان می‌دهد تا در اکثر مناطق جغرافیایی کشور به راحتی عملیات انجام دهد. همچنین، توانایی پرواز در باد جانبی با سرعت ۳۰ نات، پایداری بالای این پرنده را در شرایط جوی نامساعد نشان می‌دهد. نرخ صعود ۵ متر بر ثانیه نیز چابکی و واکنش سریع آن را تضمین می‌کند.
اهمیت استراتژیک سورنا برای امنیت ملی
تولید بالگرد سورنا فراتر از یک دستاورد صنعتی، دارای ابعاد عمیق استراتژیک برای امنیت و اقتدار ملی ایران است:
۱. شکستن انحصار تحریم: مهم‌ترین پیام پروژه سورنا، بی‌اثر ساختن تحریم‌های تسلیحاتی و فناورانه دشمنان است. این دستاورد ثابت می‌کند که اراده و دانش ایرانی قادر است پیچیده‌ترین فناوری‌ها را بومی‌سازی کرده و نیازهای دفاعی کشور را بدون اتکا به خارج تأمین نماید.
۲. صرفه‌جویی ارزی و رونق اقتصاد مقاومتی: تولید انبوه و به‌کارگیری بالگرد سورنا در نیروهای مسلح و سایر سازمان‌ها، از خروج میلیون‌ها دلار ارز برای خرید، آموزش و نگهداری نمونه‌های خارجی جلوگیری می‌کند. این پروژه مصداق بارز تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، با ایجاد اشتغال برای نخبگان و متخصصان و فعال‌سازی زنجیره‌ای از صنایع پایین‌دستی است.
۳. پتانسیل صادراتی: با توجه به ویژگی‌های رقابتی و قیمت تمام‌شده مناسب، بالگرد سورنا از پتانسیل بالایی برای صادرات به کشورهای دوست و هم‌پیمان برخوردار است. ورود ایران به بازار جهانی بالگردهای سبک، ضمن ایجاد آورده ارزی، نفوذ و اعتبار فناوری جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی را افزایش خواهد داد.
۴. انعطاف‌پذیری در کاربری: سورنا یک پلتفرم انعطاف‌پذیر است که می‌توان با نصب تجهیزات مختلف، کاربری‌های آن را توسعه داد. نصب دوربین‌های دید در روز و شب، سامانه‌های شناسایی اپتیکی و تجهیزات مخابراتی پیشرفته، می‌تواند آن را به یک ابزار نظارتی و اطلاعاتی کارآمدتر تبدیل کند.
بالگرد سورنا تنها یک پرنده آهنین نیست؛ بلکه تبلور اراده، خودباوری و دانش نسلی از متخصصان ایرانی است که در شرایط سخت تحریم، "ما می‌توانیم" را در عمل به اثبات رساندند. این دستاورد بزرگ، نشان می‌دهد که مسیر پیشرفت صنایع دفاعی ایران، مسیری پرشتاب و توقف‌ناپذیر است. سورنا به عنوان اولین بالگرد پیستونی ساخت ایران، حلقه‌ای مهم از زنجیره اقتدار دفاعی کشور را تکمیل کرده و افق‌های جدیدی را به روی صنعت هوانوردی ایران گشوده است. بدون شک، این پروژه راه را برای طراحی و ساخت بالگردهای سنگین‌تر و پیچیده‌تر در آینده هموار خواهد کرد و آسمان ایران اسلامی، بیش از پیش در تسخیر اراده و دانش فرزندان این مرز و بوم خواهد بود.