به گزارش خبرگزاری ایمنا، کتاب «پاییز آمد» نوشته گلستان جعفریان، یکی از آن آثاری است که وقتی در دست می‌گیری، حس می‌کنی قرار نیست با یک روایت رسمی و خشک از دفاع مقدس روبه‌رو شوی.
نویسنده طی سال‌ها، بارها و بارها پای گفت‌وگوهای طولانی با فخرالسادات موسوی، همسر شهید احمد یوسفی، نشسته است. حاصل این مصاحبه‌ها که در مجموع بیش از سی ساعت گفت‌وگوی صمیمی را شامل می‌شود، کتابی است که بیشتر از آنکه حال‌وهوای گزارشی داشته باشد، به قصه زندگی شبیه است؛ قصه‌ای که در آن عشق، دلتنگی، مقاومت و روزمرگی کنار هم جریان دارد.
فخری؛ زنی شبیه همه اما استوار در عشق
شخصیت محوری کتاب، فخری، زنی است از دل همین جامعه. نه تصویری غیرواقعی و آرمانی از همسر یک شهید، بلکه زنی که زندگی‌اش پر از رنج و شادی، دلواپسی و امید و البته عشقی استوار به همسرش بوده است. او در نوجوانی، پیش از آنکه پای در زندگی مشترک بگذارد، خود در فعالیت‌های انقلابی حضور داشته؛ در تظاهرات شرکت کرده، آموزش‌های امدادگری و حتی کار با اسلحه دیده و در فضای پرتلاطم سال‌های پیش از انقلاب رشد کرده است. بعدها با احمد یوسفی آشنا می‌شود و زندگی کوتاه اما عمیق و پرمعنایی را با او آغاز می‌کند.
روایت روزمرگی در کنار قهرمانی
آنچه «پاییز آمد» را متمایز می‌سازد، این است که احمد و فخری نه در جایگاه قهرمانان دست‌نیافتنی، بلکه همچون زن و مردی عادی تصویر می‌شوند؛ کسانی که همانند هر زوج دیگری، زندگی روزمره دارند. تقسیم کار خانه، دغدغه تربیت فرزندان، خریدهای ساده‌ی زندگی، حتی دلخوری‌ها و آشتی‌ها در روایت حضور دارند و همین باعث می‌شود مخاطب احساس کند با آدم‌هایی از جنس خود روبه‌روست. چنین نگاه انسانی، به کتاب رنگ و بوی صمیمیت داده و آن را از قالب آثار کلیشه‌ای دفاع مقدس جدا کرده است.
زبان شاعرانه برای بازآفرینی لحظه‌ها
گلستان جعفریان با زبانی روان و گاه شاعرانه، لحظه‌ها را پیش چشم خواننده زنده می‌کند. تصویرپردازی‌های دقیق، توجه به جزئیات کوچک و صحنه‌های عاطفی، از جمله ویژگی‌هایی است که کتاب را خواندنی‌تر کرده است. وقتی از دلتنگی‌های شبانه فخری یا از سادگی و بی‌تکلفی احمد یوسفی سخن گفته می‌شود، مخاطب بی‌اختیار خود را همراه آنان می‌بیند. همین روایت‌ها هستند که نشان می‌دهند عشق میان این دو، نه در قالبی آرمانی و دور از دسترس، بلکه در دل زندگی واقعی شکل گرفته است.
صدای زنانه در ادبیات جنگ
از سوی دیگر، کتاب تنها داستانی عاشقانه نیست. پشت هر صفحه آن، نقش زنی مقاوم و مسئولیت‌پذیر در دل شرایط جنگی آشکار می‌شود. فخرالسادات نه تنها همسر شهید است، بلکه زنی است که در غیاب همسر، بار خانواده را به دوش کشیده، فرزندان را پرورده و در عین حال ایمان و استقامت خود را حفظ کرده است. این وجه زنانه کتاب، ارزش آن را دوچندان می‌کند؛ چرا که نقش زنان در ادبیات پایداری کمتر به‌روشنی بازگو شده و چنین آثاری فرصت می‌دهند صدای آنان نیز شنیده شود.
فاصله گرفتن از شعار، نزدیک شدن به زندگی
البته طبیعی است که برخی مخاطبان انتظار داشته باشند در کتاب، زمینه‌های تاریخی و اجتماعی بیشتری توضیح داده شود یا بعضی بخش‌ها مفصل‌تر روایت گردد؛ اما باید توجه داشت که هدف نویسنده در اینجا، پرداختن به زندگی شخصی و روزمره بوده است. او خواسته روایتش از شعار و زبان رسمی فاصله بگیرد و به فضای صمیمی و انسانی نزدیک شود. همین انتخاب سبب شده کتاب برای مخاطبانی که به دنبال لمس زندگی واقعی همسران شهدا هستند، جذابیت ویژه‌ای داشته باشد.
اهمیت «پاییز آمد» تنها در روایت صمیمانه‌اش خلاصه نمی‌شود. این کتاب در زمره آثاری قرار می‌گیرد که نشان می‌دهند همسران شهدا خود، حامل داستان‌هایی مستقل و ارزشمندند؛ داستان‌هایی که می‌توانند زاویه‌ای تازه از دفاع مقدس را آشکار کنند. اگر بسیاری از کتاب‌های جنگ، مردان رزمنده را به مرکز روایت می‌آورند، «پاییز آمد» به ما یادآوری می‌کند که زنانی در پشت صحنه بوده‌اند که سهم بزرگی در شکل‌گیری این تاریخ داشته‌اند.
تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب نیز نشان از همین ارزش دارد؛ در شانزدهمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت از تقریظ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب «پاییز آمد» رونمایی شد. متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی بر این کتاب به شرح زیر است:
«عشقی آتشین، عزمی پولادین، و ایمانی راستین چهره‌نگار زندگی این دو جوان است که با نگارشی زیبا و رسا در این کتاب تصویر شده است. این نیز از همان روایات صادقانه است که شنیدن و خواندن آن امثال این حقیر را خجالت‌زده می‌کند و فاصله‌ی نجومی‌شان با این مجاهدان واقعی را آشکار می‌سازد.»
آینه‌ای از عشق و ایمان
در پایان می‌توان گفت «پاییز آمد» تنها یک خاطره‌نگاری نیست، بلکه آینه‌ای است از زندگی زنی که در دل جنگ و دلتنگی، عشق و ایمان را معنا کرده است. کتابی که با زبان ساده اما عمیق خود، ما را به زندگی واقعی نزدیک می‌سازد؛ شاید راز ماندگاری این کتاب همین باشد؛ اینکه در میان ده‌ها روایت رسمی از دفاع مقدس، با زبانی زنانه و انسانی، تجربه‌ای تازه و ماندگار به مخاطب عرضه می‌کند.