به گزارش ایرنا، تصویب و رونمایی از طرح جامع شهری همدان، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت چهاردهم در سال گذشته، نقطه عطفی در تاریخ توسعه این کلانشهر تاریخی محسوب می‌شود. این طرح، که پس از ۲ دهه انتظار و بلاتکلیفی، در میانه فعالیت دولت چهاردهم به سرانجام رسید و حالا با هدف گسترش محدوده شهری و رفع چالش‌های کلیدی، به‌ویژه در حوزه مسکن، به مرحله اجرا رسیده است.
کلانشهر همدان با جمعیتی افزون بر ۷۰۰ هزار نفر، یکی از پنج شهر گران‌قیمت کشور در حوزه مسکن به شمار می‌رود. گرانی مسکن در این شهر، سال‌هاست که فشار مضاعفی بر دوش شهروندان، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، وارد کرده است. طرح جامع شهری همدان، که در دی‌ماه ۱۴۰۳ به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و در تاریخ چهارم مرداد ۱۴۰۴ به‌صورت رسمی رونمایی شد، با افزایش محدوده شهری و ظرفیت‌سازی برای توسعه، گامی مؤثر در راستای کاهش ناترازی مسکن و بهبود دسترسی به سرپناه مناسب برداشته است.
پیش‌تر، محدوده شهری همدان با وسعتی حدود پنج هزار و ۷۰۰ هکتار تعریف شده بود و سرانه جمعیتی ۹۳ نفر در هر هکتار، در مقایسه با میانگین کشوری ۵۴ نفر در هکتار، نشان‌دهنده تراکم بالای جمعیتی در این شهر بود. با اجرای طرح جامع شهری، نزدیک به ۲ هزار هکتار به محدوده این کلانشهر افزوده شده است که فرصتی بی‌نظیر برای پاسخگویی به نیازهای رو به رشد شهر در حوزه‌های مسکن، زیرساخت و خدمات عمومی فراهم می‌کند.
تدوین این سند راهبردی از سال ۱۳۹۶ آغاز شد و پس از بازبینی‌های دقیق در سال ۱۴۰۰، با تکیه بر داده‌های جمعیتی، زیست‌محیطی و کالبدی، افق توسعه همدان را تا سال ۱۴۱۵ ترسیم کرده است.
تدوین این سند راهبردی از سال ۱۳۹۶ آغاز شد و پس از بازبینی‌های دقیق در سال ۱۴۰۰، با تکیه بر داده‌های جمعیتی، زیست‌محیطی و کالبدی، افق توسعه همدان را تا سال ۱۴۱۵ ترسیم کرده است. طرح جامع شهری، با تعیین پهنه‌های قابل توسعه، بستری مناسب برای تحقق سیاست‌های کلان دولت در حوزه توسعه شهری و اجرای طرح نهضت ملی مسکن فراهم آورده است. در این راستا، تامین مسکن برای اقشار بدون مسکن از طریق پیوستن قانونی اراضی جدید در اولویت قرار گرفته و گام‌های موثری برای کاهش فشارهای اقتصادی بر شهروندان برداشته شده است.
این طرح همچنین به‌روزرسانی کاربری‌های عمومی همچون فضاهای سبز، مراکز آموزشی، ورزشی و بهداشتی را در بر می‌گیرد تا سرانه‌های خدماتی شهر افزایش یابد و دسترسی عادلانه به امکانات شهری برای همه شهروندان تضمین شود.
بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد، به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی طرح، با بهره‌گیری از بسته‌های تشویقی و راهبردهای ستاد توسعه استان در دستور کار قرار گرفته است. این اقدام، ضمن حفظ هویت تاریخی و فرهنگی همدان به‌عنوان «پایتخت تاریخ و تمدن ایران‌زمین»، کیفیت زندگی در مناطق قدیمی شهر را بهبود خواهد بخشید.
یکی از پروژه‌های محوری این طرح، احداث رینگ سوم شهر همدان است که با هدف کاهش بار ترافیکی معابر مرکزی و بهبود زیست‌پذیری شهری طراحی شده است. این پروژه، همراه با اقداماتی نظیر هوشمندسازی تقاطع‌ها و اصلاحات هندسی معابر، به کاهش مدت زمان ترافیک و تصادفات رانندگی منجر خواهد شد.
ترسیم مسیر توسعه همدان با طرح جامع شهری
طرح جامع شهری همدان، به‌عنوان سندی راهبردی، خط‌مشی توسعه شهر را مشخص می‌کند و با ترسیم کاربری‌های شهری، تراکم‌های جمعیتی، حریم‌ها و مسیرهای توسعه آینده، چارچوبی منسجم برای مدیریت شهری ارائه می‌دهد. گزارش این طرح شامل اطلاعات جامعی از وضعیت جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی شهر، ضوابط کاربری اراضی، شبکه معابر و تاسیسات زیرساختی است که توسعه‌ای متوازن و پایدار را تضمین می‌کند.
اجرای این طرح نه‌تنها به افزایش حریم شهری و تامین زمین برای پروژه‌های مسکن منجر شده، بلکه با توزیع عادلانه امکانات، آبادانی شهر و ارتقای سطح خدمات، آینده‌ای روشن‌تر برای همدان رقم زده است. این دستاورد بزرگ، که با تلاش‌های مستمر و هماهنگی دستگاه‌های اجرایی به ثمر نشسته، نویدبخش تحقق عدالت اجتماعی، کاهش گرانی مسکن و بهبود کیفیت زندگی برای شهروندان همدانی است.
دولت چهاردهم با درک اهمیت طرح جامع شهری به‌عنوان سندی راهبردی برای توسعه همدان، از ابتدای فعالیت خود، رفع موانع این طرح را در اولویت قرار داد. این طرح به دلیل پیچیدگی‌های فنی و هماهنگی‌های بین‌سازمانی، سال‌ها در انتظار تصویب نهایی باقی مانده بود.
دولت چهاردهم با درک اهمیت طرح جامع شهری به‌عنوان سندی راهبردی برای توسعه همدان، از ابتدای فعالیت خود، رفع موانع این طرح را در اولویت قرار داد. این طرح به دلیل پیچیدگی‌های فنی و هماهنگی‌های بین‌سازمانی، سال‌ها در انتظار تصویب نهایی باقی مانده بود. دولت با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و جلسات مستمر با شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، فرآیند بررسی و تصویب را تسریع کرد که این اقدام نشان‌دهنده تعهد دولت به حل مسائل کلیدی شهرها و پیشبرد پروژه‌های زیرساختی بود.
حمایت از نهضت ملی مسکن و تأمین زمین یکی از مهم‌ترین محورهای طرح جامع شهری همدان، برای تأمین سرپناه اقشار کم‌درآمد است. دولت چهاردهم با الحاق قانونی ۲ هزار هکتار به محدوده شهری همدان، ظرفیت‌سازی بی‌سابقه‌ای برای ساخت مسکن ایجاد کرد. این اقدام، که در راستای سیاست‌های کلان دولت برای کاهش ناترازی مسکن صورت گرفت، پاسخی مستقیم به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های همدان، یعنی گرانی مسکن بود.
گشایش گره کور قیمت مسکن در همدان
همدان در زمره پنج شهر گران‌قیمت کشور در حوزه مسکن قرار دارد، و دولت با تخصیص اراضی جدید و تسهیل فرآیندهای قانونی، گامی مؤثر در جهت کاهش فشار اقتصادی بر شهروندان برداشت.
دولت چهاردهم با ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، از جمله وزارت راه و شهرسازی، استانداری همدان، شهرداری و سایر نهادهای مرتبط، زمینه اجرای موفق طرح جامع شهری را فراهم کرد. این هماهنگی، که در جلسات متعدد با حضور فرمانداران، مدیران پروژه‌ها و نمایندگان دستگاه‌های مختلف نمود یافت، به تسریع در اجرای پروژه‌های زیرساختی مانند رینگ سوم شهر و هوشمندسازی تقاطع‌ها منجر شد.
این اقدامات نه‌تنها به بهبود ترافیک و کاهش تصادفات کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهنده نقش فعال دولت در مدیریت یکپارچه منابع و امکانات است.
دولت با تامین اعتبارات لازم و ارائه بسته‌های تشویقی، نقش مهمی در پیشبرد پروژه‌های مرتبط با طرح جامع شهری ایفا کرد. به‌عنوان مثال، تخصیص اعتبار ۱۰۰ میلیارد تومانی از سوی ستاد اجرایی فرمان امام (ره) برای فعال‌سازی پروژه‌های متوقف‌شده، مانند پروژه ۴۸۰ واحدی و ۵۸۰ واحدی در شهرک مدنی، با پیگیری‌های مستقیم دولت و استانداری همدان ممکن شد.
همچنین، افزایش سقف تسهیلات مسکن از ۵۵۰ میلیون تومان به ۶۵۰ میلیون تومان و ارائه وام کم‌بهره ۲۰۰ میلیون تومانی برای متقاضیان، از مصوبات شورای عالی مسکن بود که با حمایت دولت اجرایی شد. این اقدامات، تحرک قابل‌توجهی در تکمیل پروژه‌های مسکن ایجاد کرد.
دولت چهاردهم با تاکید بر بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد، ضمن حفظ هویت تاریخی و فرهنگی همدان به‌عنوان «پایتخت تاریخ و تمدن ایران‌زمین»، برنامه‌های جامعی برای نوسازی این مناطق تدوین کرد. با حمایت دولت، ۹ هزار و ۴۳۳ واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده نوسازی شده و هدف‌گذاری برای رسیدن به ۱۵ هزار واحد تعیین شده است. این اقدام، که با استفاده از بسته‌های تشویقی و راهبردهای ستاد توسعه استان پیش می‌رود، نشان‌دهنده تعهد دولت به توسعه پایدار و متوازن است.
همدان با وسعت محدود و وجود اراضی کشاورزی درجه یک و دو، با چالش‌های جدی در تأمین زمین مواجه است. دولت چهاردهم با مدیریت هوشمندانه این محدودیت‌ها و الحاق قانونی اراضی جدید، مانند کوی پرواز، توانست مساله کمبود زمین برای ساخت واحدهای مسکونی را تا حد زیادی برطرف کند.
این اقدام، که با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و کشاورزی انجام شد، نشان‌دهنده رویکرد مسوولانه دولت در بهره‌برداری بهینه از منابع محدود است.
همدان مرکز توسعه پایدار کشور
این طرح نه‌تنها به بهبود زیرساخت‌ها و خدمات شهری کمک می‌کند، بلکه با جذب سرمایه‌گذاری و تقویت اقتصاد محلی، جایگاه همدان را در سطح ملی ارتقا داد.
دولت با قرار دادن همدان در کانون توجه سیاست‌های توسعه‌ای، از طریق طرح جامع شهری، این شهر را به‌عنوان یکی از مراکز کلیدی توسعه پایدار در کشور معرفی کرد. این طرح نه‌تنها به بهبود زیرساخت‌ها و خدمات شهری کمک می‌کند، بلکه با جذب سرمایه‌گذاری و تقویت اقتصاد محلی، جایگاه همدان را در سطح ملی ارتقا داد. حمایت دولت از پروژه‌های گردشگری و فرهنگی، مانند حفظ سایت جهانی هگمتانه، نیز به تقویت هویت تاریخی و جذب گردشگران داخلی و خارجی منجر شده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی مردادماه در آیین رونمایی از طرح جامع شهری همدان گفت: طرح جامع، مهم‌ترین سند معماری و شهرسازی همدان است که تصویب شده و به زودی با اجرای آن فصل تازه‌ای برای پیشرفت و تحول این دیار آغاز خواهد شد.
غلامرضا کاظمیان شیروان بیان کرد: این طرح با هدف ساماندهی و هدایت توسعه شهری، تأمین فضاهای مناسب و باکیفیت و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تهیه شده است.
وی افزود: طرح جامع شهر همدان به حفظ ساختار حلقه‌ای شهر همدان به عنوان میراثی تاریخی کمک می کند.
معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی گفت: سرانه‌های خدمات شهری در همدان پایین‌تر از حد مطلوب است بنابراین برای پاسخگویی به نیازهای فعلی و آینده شهر، باید این کمبودها برطرف شود.
کاظمیان تاکید کرد: همدان نیازمند سرعت‌بخشی به جریان توسعه با رعایت اصول زیست‌محیطی است و باید مراکز درمانی و تاسیسات حیاتی شهر در طرح‌های آتی به‌درستی جانمایی و پشتیبانی شود.
احداث رینگ سوم شهر همدان/ دور زدن ترافیک با اجرای طرح جامع شهری
استاندار همدان می‌گوید: طرح جامع شهر همدان نزدیک به ۲۰ سال در گیر و دار طراحی و مباحث مختلف معطل مانده بود.
حمید ملانوری شمسی اظهار کرد: با پیگیری های صورت گرفته توسط مسوولان استان طرح جامع شهری همدان به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی کشور رسید و با تازگی به استان ابلاغ شده است.
رینگ سوم شهر همدان در قالب اجرای طرح جامع شهری در حال طراحی است تا علاوه بر زمینه سازی برای توسعه شهر، گره کور ترافیکی را نیز برطرف کند.
وی خاطرنشان کرد: رینگ سوم شهر همدان در قالب اجرای طرح جامع شهری در حال طراحی است تا علاوه بر زمینه سازی برای توسعه شهر، گره کور ترافیکی را نیز برطرف کند.
استاندار همدان تاکید کرد: ساخت این رینگ که به نوعی کمربندی همدان نیز محسوب می‌شود نقش مهمی در توسعه اقتصادی این کلانشهر دارد.
وی با اشاره به نقش مهم طرح جامع شهری همدان در اجرای پروژه نهضت ملی مسکن اظهار کرد: در راستای اجرای طرح نهضت ملی مسکن، تاکنون حدود ۱۰۰ هزار نفر در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند که پس از بررسی‌های دقیق، کمتر از ۵۰ هزار نفر واجد شرایط شناخته شدند. از این تعداد، برای حدود ۲۰ هزار نفر تخصیص زمین انجام شده است.
نقش کلیدی طرح جامع شهری در کاهش قیمت مسکن در همدان
ملانوری شمسی با اشاره به اینکه بخش قابل‌توجهی از متقاضیانی که زمین به آنها تخصیص نیافته، به دلیل عدم واریز آورده اولیه بوده‌اند، افزود: در سال‌های اخیر، پروژه‌های زیادی در شهر همدان، سایر شهرستان‌ها و مناطق روستایی استان آغاز شده که پیشرفت فیزیکی آنها بین ۱۲ تا نزدیک به ۱۰۰ درصد متغیر است. برخی از این پروژه‌ها نیز به دلایل مختلف در مقاطعی متوقف شده بودند که با اقدامات انجام‌شده، روند اجرایی آنها از سر گرفته شده است.
وی با تاکید بر اهمیت اولویت‌بخشی به حوزه مسکن، خاطرنشان کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی ما، تامین مسکن برای دهک‌های کم‌درآمد، به‌ویژه دهک‌های یک تا چهار است. این اقشار بخش عمده درآمد خود را صرف تأمین مسکن می‌کنند و در نتیجه برای رفع سایر نیازهای خود با چالش‌های جدی مواجه هستند. از این‌رو، حل مشکلات مسکن و تسریع در اجرای پروژه‌های مرتبط از اولویت‌های کلیدی مدیریت استان به شمار می‌رود.
وی با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای تسریع در اجرای طرح‌های مسکن، اظهار کرد: علاوه بر تسهیلات ۵۵۰ میلیون تومانی که پیش‌تر برای هر متقاضی در نظر گرفته شده بود، بر اساس مصوبه شورای عالی مسکن، سقف این تسهیلات به ۶۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است. همچنین وام کم‌بهره ۲۰۰ میلیون تومانی به‌صورت جداگانه برای متقاضیان در نظر گرفته شده تا روند تکمیل پروژه‌ها شتاب بیشتری بگیرد.
استاندار همدان با بیان اینکه مساله تامین زمین در استان تا حد زیادی رفع شده است، افزود: همدان با وسعت ۱۵ هزار کیلومتر مربع و جمعیت حدود ۲ میلیون نفر، از نظر منابع زمینی با محدودیت‌های جدی مواجه است. بخش‌هایی از استان دارای اراضی کشاورزی درجه یک و ۲ یا مناطق کوهستانی هستند که امکان استفاده از آنها برای ساخت‌وساز محدود است. با این حال، با تلاش‌های صورت‌گرفته، الحاق زمین‌های جدید در ماه‌های اخیر انجام شده و گام‌های مؤثری در راستای تأمین زمین مورد نیاز برای طرح‌های مسکن برداشته شده است.
ملانوری‌شمسی به مصوبه اخیر شورای عالی مسکن اشاره کرد و گفت: بر اساس این مصوبه، امکان تامین مابقی آورده متقاضیان دهک‌های یک تا چهار از محل املاک دولتی فراهم شده است. این اقدام تحرک قابل‌توجهی در تکمیل پروژه‌های نهضت ملی مسکن ایجاد خواهد کرد و به تسریع در تحویل واحدها به متقاضیان کمک خواهد کرد.
الحاق ۲ هزار هکتار زمین به شهر همدان
معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی همدان نیز گفت: زمین‌هایی که برای اجرای طرح های نهضت ملی مسکن و جوانی جمعیت در همدان مورد نیاز بود با تصویب طرح جامع شهری به میزان ۲ هزار هکتار به شهر الحاق شد.
علی عباسیان افزود: طرح جامع شهری همدان در هفدهمین جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (دوشنبه چهارم دی ۱۴۰۳) بازنگری و در نهایت تصویب شد.
در طرح جدید جامع شهری همدان با پیوستن زمین‌های مورد نیاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن موافقت شد و با افق جمعیتی ۷۲۱ هزار نفر در سال ۱۴۱۵ برای شهر همدان به تصویب رسید.
وی ادامه داد: در طرح جدید جامع شهری همدان با پیوستن زمین‌های مورد نیاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن موافقت شد و با افق جمعیتی ۷۲۱ هزار نفر در سال ۱۴۱۵ برای شهر همدان به تصویب رسید.
معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی همدان اظهار کرد: شهر همدان بافت تاریخی منحصر به فرد خود را دارد و در طرح جامع شهری، معماری ویژه آن حفظ شده است.
عباسیان ادامه داد: در تصویب طرح جامع شهر همدان با توجه به معماری خاص شهر، موضوعات کاهش ترافیکی و دسترسی‌های این شهر و همچنین حفظ زمین‌های کشاورزی شهر مورد توجه قرار گرفت و با توجه به این جزئیات طرح جامع شهر همدان مصوب شد.
وی بیان کرد: پیوستن سه روستای علی‌آباد، حسن‌آباد و قاسم‌آباد که پیش‌تر پیوستن آنها به تصویب هیأت دولت رسیده بود با دستور حفظ زمین‌های کشاورزی و ضوابط مربوط به روستا در طرح جامع شهر همدان به تصویب رسید.
معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی همدان با بیان اینکه تعیین سیاست گذاری‌ها برای توسعه شهر در چند مرحله انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: طرح های آمایش سرزمین با مقیاس یک/۵۰ هزارم، طرح‌های ناحیه ای در مقیاس یک/۲۵ هزارم، طرح‌های جامع در مقیاس یک/۱۰ هزارم و طرح‌های تفصیلی در مقیاس یک/۲ هزارم سیاست گذاری می‌شود.
وی افزود: در تهیه طرح های آمایشی، ناحیه‌ای و جامع، مراکز فعالیت‌های اقتصادی و محرک تولید پیش بینی شده است و به عنوان ظرفیتی برای رشد و توسعه اقتصادی به مدیران استان معرفی می‌شود.
رهاورد:
تصویب و اجرای طرح جامع شهری همدان، به‌عنوان یکی از دستاوردهای برجسته دولت چهاردهم، نقطه عطفی در مسیر توسعه اقتصادی و همه‌جانبه این کلانشهر تاریخی است. این طرح با افزایش محدوده شهری به میزان ۲ هزار هکتار، ظرفیت‌سازی برای اجرای نهضت ملی مسکن و تامین سرپناه برای اقشار کم‌درآمد را ممکن ساخته و گامی مؤثر در کاهش ناترازی مسکن و مهار گرانی در این حوزه برداشته است.
افزون بر این، ایجاد زیرساخت‌های جدید مانند رینگ سوم شهر و هوشمندسازی تقاطع‌ها، ضمن بهبود جریان ترافیک، بستر را برای جذب سرمایه‌گذاری و تقویت اقتصاد محلی فراهم کرده است. بازآفرینی بافت‌های فرسوده و حمایت از پهنه‌های تاریخی و فرهنگی، مانند سایت جهانی هگمتانه، نیز نه‌تنها به حفظ هویت همدان به‌عنوان «پایتخت تاریخ و تمدن ایران‌زمین» کمک کرده، بلکه با تقویت ظرفیت‌های گردشگری، زمینه‌ساز رشد اقتصادی پایدار شده است.
این طرح، با نگاهی راهبردی به داده‌های جمعیتی، زیست‌محیطی و کالبدی، توسعه‌ای متوازن و همه‌جانبه را برای همدان تا افق ۱۴۱۵ ترسیم کرده است. به‌روزرسانی کاربری‌های عمومی نظیر فضاهای سبز، مراکز آموزشی و بهداشتی، توزیع عادلانه خدمات شهری را تضمین کرده و کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا داده است.
هماهنگی بین‌دستگاهی و حمایت‌های مالی دولت، از جمله افزایش تسهیلات مسکن و تزریق اعتبارات برای پروژه‌های راکد، تحرکی چشمگیر در اقتصاد شهری ایجاد کرده است. طرح جامع شهری همدان، با مدیریت هوشمندانه محدودیت‌های زمین و منابع، نه‌تنها چالش‌های دیرینه این شهر را برطرف کرده، بلکه با تقویت زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری، همدان را به‌عنوان الگویی موفق در توسعه پایدار و اقتصادی در سطح ملی مطرح کرده است.