تریتا پارسی تحلیلگر مسایل بین المللی روز پنجشنبه در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا، افزود: پس از شروع جنگ، ایران نیاز داشت حمایت بین‌المللی را به سمت خود جلب کند، و تا حدی در این زمینه موفق بود؛ به‌ویژه پس از آن‌که گروه بریکس بیانیه‌ای در حمایت از ایران صادر کرد.

وی تصریح کرد: ایران در منطقه نوعی همدلی کسب کرده است نه صرفاً به‌خاطر اینکه مورد حمله قرار گرفت، بلکه به‌خاطر نحوه مقابله‌اش با [رژیم] اسرائیل، که تاکنون هیچ کشور دیگری چنین واکنشی نشان نداده بود.

معاون اندیشکده کوئینسی ادامه داد: پس از نزدیک به 2 سال انتشار تصاویر از نسل‌کشی در منطقه، نوعی اشتیاق برای ایستادگی در برابر [رژیم] اسرائیل شکل گرفته است. با این حال، این همدلی، در صورتی برای ایران ارزش ملموس خواهد داشت که دیپلماسی بتواند آن را به دستاوردهای واقعی تبدیل کند.

مشروح مصاحبه ایرنا با تریتا پارسی به شرح زیر است:

سوال: عملکرد دستگاه دیپلماسی ایران در زمان وقوع جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم اسرائیل و آمریکا را چگونه ارزیابی می کنید؟ آنهم در حالیکه ایران در میانه مذاکرات مورد تهاجم قرار گرفت و وزیر امور خارجه ایران در همان ایام به صورت زمینی به ترکیه سفر کرد و ایران در مذاکراتی همچون با تروئیکای اروپایی، نشست وزیران خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی حضور یافت؟

تریتا پارسی: ایران باید دیپلماسی فعالی را در پیش بگیرد تا هم به جامعه جهانی و هم به مردم خود نشان دهد که به دنبال توافق و کاهش تنش است، نه آغازگر جنگ. اما پس از شروع جنگ، ایران نیاز داشت حمایت بین‌المللی را به سمت خود جلب کند، و تا حدی در این زمینه موفق بود؛ به‌ویژه پس از آن‌که گروه بریکس بیانیه‌ای در حمایت از ایران صادر کرد (هرچند هند ابتدا مانع صدور چنین بیانیه‌ای شده بود).

دیپلماسی در پایان دادن به جنگ پس از ۱۲ روز نقش ایفا کرد. با این حال، در نهایت این توانمندی نظامی ایران بود که نقش اصلی را داشت. چنانچه موشک‌های ایران به عنوان تنها عنصر بازدارنده‌ای که واقعا موثر بود، نمی‌بود، [رژیم] اسرائیل باوجود تلاش‌های دیپلماتیک عقب‌نشینی نمی‌کرد.

سوال: سیاست خارجی دولت کنونی آمریکا پس از جنگ ۱۲ روزه به ویژه در قبال ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید و رویکرد احتمالی دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با توجه به تاکید دولت ایران بر اصل مذاکره و حرکت در مسیر دیپلماسی برای حل و فصل مناقشات بین المللی و پایبندی ایران به قوانین بین المللی و لزوم احترام همه به تمامیت ارضی کشورها چگونه خواهد بود؟

تریتا پارسی: در ماه مه، تغییری در موضع ترامپ رخ داد. او ابتدا از مذاکراتی با محوریت راستی‌آزمایی حمایت می‌کرد، اما سپس خط قرمز خود را به «غنی‌سازی صفر» تغییر داد که همان موضع [رژیم] اسرائیل بود. طبیعی بود که این تغییر باعث بن‌بست در مذاکرات شود؛ بن‌بستی که به‌نوعی از پیش طراحی شده بود و [رژیم] اسرائیل از آن برای فشار به ترامپ جهت حمایت از اقدام نظامی استفاده کرد.

دلیل این‌که چرا ترامپ در برابر فشار [رژیم] اسرائیل کوتاه آمد، هنوز برای من روشن نیست. در حال حاضر، به نظر می‌رسد ترامپ از اینکه پرونده ایران از روی میز او کنار رفته، رضایت دارد و ترجیح می‌دهد بر مسائل دیگر تمرکز کند. او از وضعیت فعلی راضی است و تمایلی به تشدید تنش ندارد. اما احتمالا [رژیم] اسرائیل به دنبال تشدید تنش است و هنوز مشخص نیست که ترامپ در آن صورت کنار خواهد ماند یا دوباره از آن حمایت خواهد کرد.

سوال: تاثیر شرایط جنگی بر دیپلماسی و سیاست خارجی ایران با توجه به موقعیت تهران در منطقه و جهان از دیدگاه شما چیست؟

تریتا پارسی: به نظر می‌رسد، ایران در منطقه نوعی همدلی کسب کرده است نه صرفاً به‌خاطر اینکه مورد حمله قرار گرفت، بلکه به‌خاطر نحوه مقابله‌اش با [رژیم] اسرائیل، که تاکنون هیچ کشور دیگری چنین واکنشی نشان نداده بود.

پس از نزدیک به 2 سال انتشار تصاویر از نسل‌کشی در منطقه، نوعی اشتیاق برای ایستادگی در برابر [رژیم] اسرائیل شکل گرفته است. با این حال، این همدلی تنها در صورتی برای ایران ارزش ملموس خواهد داشت که دیپلماسی بتواند آن را به دستاوردهای واقعی تبدیل کند.

سوال: چگونه می توان با توجه به رویکرد دیپلماسی از سوی ایران، مانع تخریب این روند در آینده از جمله اجرا نشدن سازوکار پس‌گشت (مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک) از سوی برخی کشورهای اروپایی که سال ها به تعهدات خود پایبند نبوده اند، شد؟

تریتا پارسی: مطمئن نیستم که بتوان مانع فعال سازی اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه شد. به نظر می‌رسد سه کشور اروپایی قصد دارند از این ابزار برای همسو شدن با بخشی از دولت ترامپ و ایران را به‌خاطر حمایت از روسیه مجازات کنند. خواسته‌هایی که مطرح کرده‌اند، به نظر نمی‌رسد برای حل بحران طراحی شده باشند به‌ویژه آنکه این خواسته‌ها به‌صورت علنی اعلام شده‌اند.