سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ در نشست صبح امروز با خبرنگاران به پرسش‌های متعددی پاسخ داد که مهمترین آنها درباره حکمرانی فرهنگی در فضای پساجنگ بود.
وزیر فرهنگ با اعلام صریح رویکرد تعامل بیشتر حاکمیت با گروه مرجع ـ اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه ـ خاطرنشان کرد: از جنگ تحمیلی به بعد ما دو گروهِ وطن‌دوستان و وطن‌فروشان را داریم و عده‌ای کاملا نشان دادند که چگونه جان‌مایه وطن‌پرستی در آنها وجود دارد و غفلت از ما بود که آنها را نمی‌شناختیم. از جنگ تحمیلی ۱۲روزه به بعد باید آرایش ملی در همه حوزه‌ها از جمله فضای فرهنگ و هنر تغییر کند. آنهایی که وطن‌دوست هستند چه در داخل و چه در خارج طبیعتا فرصت تعامل و کار برایشان پدید آید. این نگاه در سران قوا و رأس حاکمیت وجود دارد.
او با اشاره به تغییرات اجتماعی در کشور، گفت: ایرانِ سال ۱۴۰۳ با ایران ۱۳۶۰ تفاوت‌های قابل توجهی دارد. اگر تغییرات اجتماعی ایران را نبینیم راه‌حل‌هایمان نیز متناسب با واقعیت نخواهد بود. متاسفانه به علل مختلف سرمایه اجتماعی نظام و حاکمیت در گروه‌های مرجع کاهش یافته است. به علت افول، کاری نداریم اما اینکه باید تقویت شود، مورد تاکید است.
او ادامه داد: از رویکردهای اصلی وزارت فرهنگ در این یک سال اخیر این بود که تعامل بیشتری با این گروه مرجع یعنی اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه داشته باشیم. به علل مختلف و از جمله اتفاقات ۱۴۰۱ فاصله‌هایی بین حوزه حاکمیت و نظام حکمرانی با هنرمندان و سینماگران و حوزه‌های مختلف فرهنگی رخ داد؛ دنبال مقصریابی نیستیم و به نظر می‌رسد باید در این مسئله تجدید نظر کرد.
صالحی با تاکید بر اینکه گروه‌های مرجع در ارتباط با توسعه ایران اهمیت دارند، اظهار کرد: در یک سال اخیر با تلاش‌هایی که صورت گرفت که البته رضایت‌بخش نبود و نیاز به کار بیشتر است، به نظر می‌آید که می‌شود این مسیر را مسیر رو به پیشرفتی قرار داد. شاهد این مطلب در جشنواره‌ها بود که در جشنواره‌های فجر ۱۴۰۳ شاهد اقبال وسیع‌تر هنرمندان بودیم؛ به طوری که در جشنواره‌های سینمایی و هنری، بخش وسیع‌تری از هنرمندانی که اگر نگوییم قهر، اما حداقل ارتباط برقرار نمی‌کردند، حضور فعال‌تری پیدا کردند. این امر به مسیر تعاملی برمی‌گردد که در وزارت فرهنگ و معاونت‌های آن شکل گرفت.
او افزود: شاهد دوم در اتفاق و حماسه ۱۲روزه جنگ بود. در این مدت اقشار وسیعی از هنرمندان حضور پیدا کردند و سهم قابل توجهی هم در مقاومت و دفاع ملی داشتند. این افراد در فضای مجازی حضور پیدا کردند و در دفاع از ایران و همبستگی، خود را نشان دادند. نمی‌گوییم همه اینها کار وزارت فرهنگ بود اما تعامل ما هم بی‌اثر نبود. اتفاق بزرگی برای ایران پدید آمده و هنرمندان ایران حتما کنار کشور می‌ایستند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مسیر رویکرد خود را در بحث تغییرات اجتماعی در گروه‌های مرجع باید جدی بگیریم و به همین دلیل سعی کردیم باب تعامل باز شود تا اصحاب فرهنگ و هنر حس کنند وزارتخانه، خانه آنهاست. حتما فاصله زیادی وجود دارد تا نقطه مطلوب اما کار را شروع کردیم.
شفافیت در وزارت فرهنگ
او با تاکید بر اهمیت جدی گرفتن موضوع «شفافیت» اظهار کرد: از دولت دوازدهم این بحث مطرح شد که با استقبال از نگاه‌های انتقادی همراه بود، تا هم از بروز فساد جلوگیری شود و هم به ذی‌نفعان کمک شود. در این دوره، پس از یک وقفه، بارگذاری تمامی اسناد اداری، برنامه‌های مختلف، قراردادها و موارد مشابه از سر گرفته شده است. جشنواره‌ها نیز مکلف به بارگذاری اطلاعات خود شده‌اند و دامنه این اقدام نسبت به گذشته بسیار گسترده‌تر شده است. در سال جاری برنامه و بودجه وزارت فرهنگ نیز به‌صورت جزئی و دقیق در سامانه بارگذاری خواهد شد و به‌صورت شفاف در دسترس عموم قرار می‌گیرد. در این فرآیند شفاف‌سازی، خود را در معرض نقد قرار می‌دهیم، چراکه معتقدیم نقد، هدیه‌ای الهی است. قرار گرفتن در مسیر شفافیت، با خرد و فکر جمعی همراه می‌شود و فرصتی جدی برای پیشگیری از فساد فراهم می‌کند.
جنگ تمام نشده، متوقف شده
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا درباره برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تقویت ارتباط با هنرمندانی که پیش از جنگ ۱۲روزه سکوت یا به تعبیری قهر بودند اما با وقوع جنگ برای ایران پای کار آمدند و مواضع صریح خود را اعلام کردند و همچنین هنرمندان خارج‌نشینی که آنها هم اعلام مواضع همسو داشتند و خواهان بازگشت به کشور هستند، اظهار کرد: از جنگ تحمیلی به بعد ما دو گروهِ وطن‌دوستان و وطن‌فروشان را داریم و عده‌ای کاملا نشان دادند که چگونه جان‌مایه وطن‌پرستی در آنها وجود دارد و غفلت از ما بود که آنها را نمی‌شناختیم.
وی افزود: از جنگ تحمیلی ۱۲روزه به بعد باید آرایش ملی در همه حوزه‌ها از جمله فضای فرهنگ و هنر تغییر کند. آنهایی که وطن‌دوست هستند چه در داخل و چه در خارج طبیعتا فرصت تعامل و کار برایشان پدید آید. این نگاه در سران قوا و رأس حاکمیت وجود دارد؛ البته در بدنه هنوز برخی، دعواهای حیدری نعمتی دارند که فلانی ۱۰ سال قبل چه گفته و … . عده‌ای حاضر نیستند پرونده‌ها را صفر کنند و احساس کنند کشور در مقطع جدیدی قرار دارد. اما ادبیات رهبری و رواسای قوا و سایر تصمیم‌سازان مشخص است. مسیر چنین است اما گاهی بدنه و افراد میانی تلاش می‌کنند جاهایی مانع‌سازی کنند. الان در دوره طلایی از نظر انسجام ملی هستیم و وطن‌دوستان با گرایش و سلایق مختلف کنار هم قرار گرفتند.
صالحی تاکید کرد: خطر بیخ گوش ماست، آتش بس نیست و توقف آتش است، ان‌شاءالله که اتفاقی رخ ندهد اما خطری نزدیک است و اگر ۱۲روز جنگ را فراموش کنیم به ایران خیانت کرده‌ایم. همه کسانی که کنار هم بودیم باید کنار هم باشیم. صحبت رهبری مبنی بر سپر پولادین اتحاد مقدس یک شعار نیست و نگاهی درست است. حتما مبتنی بر این نگاه درست هم در ارتباط با هنرمندان داخلی و هم خارج تغییراتی باید اتفاق بیفتد که مقدماتی شکل گرفته و کارهایی انجام شده است. برخی از افراد هم شاید خودشان آمادگی آمدن نداشته باشند که تحمیلی نداریم اما نگاه این است که وطن‌دوستان کنار هم ایران را بسازند. وی افزود: پس از جنگ درخواست‌هایی برای بازگشت مطرح شده که بررسی کردیم و برای برخی موارد حتی خودمان صحبت کردیم ببینیم زمینه چگونه است.
حضور ۶۰ خبرنگار خارجی در جنگ ۱۲روزه در ایران
صالحی در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص گزارش‌های تحلیلی انتقادی رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف و تناقضاتی که در باب شفاف‌سازی وجود دارد، گفت: وزارت فرهنگ باید نسبت به نقدهای تحلیلی که بیان کردید، توجه کند و این حرف درستی است. اما درباره شفافیت متاسفانه در دولت سیزدهم تعویقی داشتیم و دوباره در دولت چهاردهم این کار به راه افتاده است و ممکن است آمارها در مراکز مختلف تفاوت‌هایی داشته باشد و خطاهایی پیش آید. اما معاونان وزارت و مجموعه باید به نقدهای تحلیلی توجه داشته باشند. مواردی که نقد صورت گرفته و پاسخی داده نشده است نیز باید دنبال شود و معاونان مربوطه پاسخ دهند.
وزیر ارشاد همچنین در پاسخ به پرسشی درباره حضور خبرنگاران خارجی در ایام جنگ ۱۲روزه اظهار کرد: کمیته مشترکی در معاونت رسانه‌ای داشتیم که خوب کار کرد و در هماهنگی با وزارت خارجه و نهادهای امنیتی بود. برداشت ما این بود که آمدن رسانه‌های خارجی و سردبیران و خبرنگاران شناخته شده به روایت درست از ایران کمک می‌کند و این بمباران رسانه‌ای علیه ایران با حضور آنها تَرَک برمی‌دارد. این کمیته در حال فعالیت است و هماهنگی خوبی میان ما وجود دارد که یکی از محصولات آن حضور این ۶۰ خبرنگار بود و ادامه خواهد داشت. سطح اشخاص قابل اعتنا بود و پژواک‌های رسانه‌ای قابل توجهی داشتند. این را یک رویکرد می‌دانیم تا مسیر سریع‌تری برای رسانه‌های خارجی داشته باشیم.
دفتر و اداره کل بودجه یکسانی دارند
وی در بخشی دیگر از نشست درباره تغییر ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از ۱۰ سال، اظهار کرد: در برنامه ششم و هفتم توسعه بحث چابک سازی وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌ها و کاهش فضای ساختاری و یا بازخوانی این فضا مطرح شد و در برنامه هفتم توسعه رقم ۲۰ درصدی اعلام شد. این امر در دولت دوازدهم نیز مطرح بود و در وزارت فرهنگ شش معاونت داشتیم در همان دوره مطرح شد تا این کار انجام شود و اواخر دولت دوازدهم با شیوع کرونا، نامه‌ای نوشتیم تا در این شرایط این طرح متوقف شود، در دولت سیزدهم نیز به جد دنبال شد و بحث جدی نیز همین حوزه ساختاری بود تا به پنج معاونت برسیم. ما در مقابل یک الزام قرار داشتیم. در حوزه دفتر و اداره کل نیز برداشت دوستان در اداره استخدامی از نظر جایگاهی دیده شد و از نظر بودجه یکسان هستند و به برنامه‌ها بستگی دارد.
صالحی ادامه داد: معاونت‌های وزارت ارشاد هر کدام درباره زیرشاخه‌های مختلف مطلع بودند. درباره برداشتن دفتر مطالعات همه معاونان می‌دانستند که قرار است به پژوهشگاه منتقل شود. وزارت فرهنگ پژوهشگاه داشت اما متاسفانه در سیستم ما افزوده می‌شود اما ساختار قبلی برداشته نمی‌شود. با این استدلال دفاتر مطالعات معاونان حذف شد. در حوزه دفتر نیز نکاتی رفت و برگشت داشت و دوستان از ساختارها اطلاع داشتند.
او تاکید کرد: ادبیات سازمان اداری و استخدامی به شکلی است که باید حکمرانی فرهنگی را مراقبت کند. بنابراین علاوه بر اهمیت اجرا، سیاست‌ها و حکمرانی است و دفتر را قرار دادند که به نگاه حاکمیتی و سیاست‌ها اهمیت می‌دهد و به معنای کاهش بودجه و یا کم شدن اعتبار مدیران نخواهد بود. البته در مدیریت قرآنی بحث متفاوت است.
با این ویدئوها از اعتبار فردوسی کاسته نمی‌شود
صالحی همچنین درباره انتشار ویدیوی یکی از بلاگرها با موضوع فردوسی، گفت: موافق استفاده از واژه سخیف نیستم. فردوسی هزار سال است که شناسنامه و هویت ملت ایران محسوب می‌شود و با این‌گونه سخنان، نه از اعتبار او کاسته می‌شود و نه خدشه‌ای به جایگاهش وارد خواهد شد؛ بلکه بر شأن و اعتبارشان افزوده می‌شود.
عمده‌ترین مساله «قاتل و وحشی» مشکل شرعی است
او همچنین درباره فیلم «قاتل و وحشی» و رفع توقیف آن تاکید کرد که عمده‌ترین مسئله «قاتل و وحشی» مشکل شرعی است و توضیح داد: بازیگر اصلی فیلم موهای سر را تراشیده و بازی کرده است. در نمونه‌های قبلی اما بازیگر زن اصلی که مو تراشیده باشد و در کلِ زمان فیلم با همان شکل بازی کند نبوده است. خانم فریماه فرجامی در فیلم «سرب» یک سکانس حضور دارد اما در فیلم «قاتل و وحشی» در کل زمان فیلم این حالت وجود دارد. همچنان این مشکل وجود دارد، ما در شورای پروانه نمایش یک روحانی ناظر داریم و معتقد هستند که این مشکل پابرجاست و تا الان این مشکل از این زاویه حل نشده است.
باید نظارت شود کاغذ به دست مطبوعات می‌رسد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اوضاع کاغذ مطبوعات نیز بیان کرد: مسئله کاغذ از لحاظ ثبت سفارش انجام شده بود اما دو اشکال داشت؛ اول بخشی از آن کاغذ ثبت سفارشی این بود که کاغذ مطبوعات نبود و چون عنوان این بود خیالمان راحت بود، اما بخش دوم به فضای جنگ برخوردیم و ثبت سفارش و رفت و برگشت‌ها که وقفه‌ای ایجاد کرد. جلسات مختلفی دوستان در معاونت رسانه‌ای با وزارت صمت داشتند تا سرعت در ترخیص انجام گیرد و ثبت‌ها نیز سریع‌تر انجام شود. برخی از این کاغذها مصارف دیگر هم دارند و باید نظارت شود تا به مطبوعات برسد. امیدواریم که مجدد شاهد این اتفاق نباشیم.
وی همچنین به سوالی درباره برنامه راهبردی دولت پاسخ داد: چهار برنامه در وزارت فرهنگ در نظر گرفته‌ایم که شاخص‌هایی دارد و تلاش می‌کنیم برنامه بودجه ۱۴۰۴ نیز بر همین اساس تنظیم شود. درباره انتصابات نیز سعی کرده‌ایم از دایره وسیع‌تری از نیروها استفاده کنیم و صرفاً به همکاری‌های قبلی بسنده نکنیم. با این نگاه، طیف‌های وسیع‌تری را متصل به خانواده وزارت فرهنگ کنیم که طبیعی است باید زمان بگذرد. برخی درخشیدند و برخی مورد نقد قرار گرفتند، اما باید زمان بگذرد تا این عناصر جدید بتوانند فرصت‌هایی ایجاد کنند و پیش بروند.
رسانه ملی پسا ۱۲روز با پیشا ۱۲ روز باید فرق کند و این کافی نیست
او همچنین با تاکید بر اهمیت تغییر ساختار صداوسیما بیان کرد: ابتدا از صداوسیما تشکر می‌کنم که در ایام جنگ همراه ما بودند و تلاش کردند تصویر خوبی به نمایش بگذارند و رسانه قطع نشد. نکته‌ای که وجود دارد و امیدوارم سوء تعبیر نشود این است که پساجنگ با پیشاجنگ تحمیلی دو فضای متفاوت است و ما باید نظام حکمرانی عام را با نگاهی جدید پیش ببریم. نظام حکمرانی فرهنگی نیز نباید به‌مانند گذشته باشد. صداوسیما جایگاه خاصی دارد و در طول ایام جنگ نیز نشان داد که با وقوع جنگ مجموعه مخاطبان افزایش یافت و بخش مهمی از وحدت، انسجام و گفتگوی ملی می‌تواند در رسانه اتفاق بیفتد و با رسانه ملی باشد. رسانه ملی پسا ۱۲روز با پیشا ۱۲ روز باید فرق کند و نمایه‌های اندکی دیده شد که کافی نیست؛ سهم جدی‌تری در انسجام ملی و پوشش سلیقه‌ها و اقشار مختلف و مراقبت از عدم شکست وحدت ملی باید باشد. این نگاه من است در همه حوزه ها که باید پسا جنگ و پیشا جنگ را ببینیم و وظیفه رسانه ملی ایجاب می‌کند که نوعی دیگر در شیوه تدبیر و مدیریت نگاه داشته باشد.
قصه یارانه رسانه‌ها امروز پرغصه شده است
او همچنین درباره یارانه مطبوعات و رسانه‌ها با بیان اینکه قصه یارانه امروز پرغصه شده است، اظهار کرد: در دهه ۸۰ به جای آزادسازی، یارانه به میان آمد و کف آن همان ۲۰ تا ۳۰ درصد بود، از طرفی رسانه‌ها طی این مدت افزایش داشتند و این افزایش چشمگیر بود اما یارانه‌ها ثابت ماندند. به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد و شرایطی که بر دولت پدید آمده، همان مبلغ اعتباری هم تخصیص را ناکافی کرده است. در بسته حمایتی به آقای عارف، بحث یارانه مطبوعات و دگرگونی آن را مطرح کردیم. این رقم‌ها کافی نیست اما به نظام بخشی یارانه‌ها نیازمند هستیم و امیدواریم حداقل آن انجام شود.
رهبری به سخنگو نیاز ندارند
او همچنین در پاسخ به پرسشی درباره آثار سینمایی چون «پیرپسر»، «رکسانا» و ... و تامین سلیقه رهبری درباره این آثار توضیح داد: تلاش بنده این بوده است که در شوراهایی منتصب، کسانی حضور باشند که به قانون توجه کنند و انتصابات نیز بر همین اساس بوده است، از شوراهای سینمایی تا کتاب، این امر در نظر گرفته شده است. صالحی افزود: فضایی که در کل مجموعه دنبال می‌کنیم، این است که شوراها قابل اعتماد باشند. اگر شوراها به نتیجه برسند، برای من حجت تمام است چرا که تلاش خود را کرده‌اند و جمع‌بندی آرا نیز بر همین اساس بوده است. درباره «قاتل و وحشی» نیز گفتم که به دلیل نظر منفی شورا، فیلم اکران نشد. مبنای ما این است که ساختارها قابل اعتماد برای من باشند و حاصل آن نگاه ساختاری اگر به نتیجه مثبت یا منفی برسد، نتیجه قابل اعتناست. رهبری نیز مواضع و بیانات‌شان مشخص است و نیازی به سخنگو ندارند.
کسانی که ریشه در این خاک دارند روایت دائمی نیز دارند
صالحی در پایان درباره روایت رسانه‌های خارجی از فضای پساجنگ در ایران، بیان کرد: رسانه‌های خارجی مخاطبان خود را دارد و ما سعی کردیم تنوع رسانه‌های مختلف را داشته باشیم. در حوزه انسان رسانه‌ها نیز افراد موثر دعوت شدند که از کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی بودند. به نظر می‌آید نباید این امر را دست‌کم گرفت. روایت فردی که می‌آید و از ایران گزارشی ارائه می‌دهد، نگاه‌ها را مثبت خواهد کرد و جایگاه ویژه‌ای دارد.
او اضافه کرد: تلاش می‌کنیم روایت اصلی از جامعه خودمان باشد زیرا حضور افرادی که از بیرون می‌آیند، دائمی نیست و موقت است و در حد خود اثر دارد. وزیر فرهنگ و ارشاد تاکید کرد: کسانی که ریشه در این خاک دارند روایت دائمی نیز دارند و این راه، مسیر مطمئن‌تری است. ایران در فضای پرمخاطره‌ای است و باید همه تلاش کنند چرا که در فضای مخاطره آتشین قرار داریم و باید تفاوت‌ها و سلیقه‌ها را کنار بگذاریم تا این پرچم و هویت حفظ شود. ما به دنبال حفظ سپر مقدس اتحاد پولادین هستیم و با این نگاه، مسیری که پیش‌رو داریم، رو به جلو خواهد بود. امیدواریم مسیر به طرف گشایش بیشتر مبتنی بر درک از خطر اصلی باشد.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ در نشست صبح امروز با خبرنگاران به پرسش‌های متعددی پاسخ داد که مهمترین آنها درباره حکمرانی فرهنگی در فضای پساجنگ بود.
وزیر فرهنگ با اعلام صریح رویکرد تعامل بیشتر حاکمیت با گروه مرجع ـ اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه ـ خاطرنشان کرد: از جنگ تحمیلی به بعد ما دو گروهِ وطن‌دوستان و وطن‌فروشان را داریم و عده‌ای کاملا نشان دادند که چگونه جان‌مایه وطن‌پرستی در آنها وجود دارد و غفلت از ما بود که آنها را نمی‌شناختیم. از جنگ تحمیلی ۱۲روزه به بعد باید آرایش ملی در همه حوزه‌ها از جمله فضای فرهنگ و هنر تغییر کند. آنهایی که وطن‌دوست هستند چه در داخل و چه در خارج طبیعتا فرصت تعامل و کار برایشان پدید آید. این نگاه در سران قوا و رأس حاکمیت وجود دارد.
او با اشاره به تغییرات اجتماعی در کشور، گفت: ایرانِ سال ۱۴۰۳ با ایران ۱۳۶۰ تفاوت‌های قابل توجهی دارد. اگر تغییرات اجتماعی ایران را نبینیم راه‌حل‌هایمان نیز متناسب با واقعیت نخواهد بود. متاسفانه به علل مختلف سرمایه اجتماعی نظام و حاکمیت در گروه‌های مرجع کاهش یافته است. به علت افول، کاری نداریم اما اینکه باید تقویت شود، مورد تاکید است.
او ادامه داد: از رویکردهای اصلی وزارت فرهنگ در این یک سال اخیر این بود که تعامل بیشتری با این گروه مرجع یعنی اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه داشته باشیم. به علل مختلف و از جمله اتفاقات ۱۴۰۱ فاصله‌هایی بین حوزه حاکمیت و نظام حکمرانی با هنرمندان و سینماگران و حوزه‌های مختلف فرهنگی رخ داد؛ دنبال مقصریابی نیستیم و به نظر می‌رسد باید در این مسئله تجدید نظر کرد.
صالحی با تاکید بر اینکه گروه‌های مرجع در ارتباط با توسعه ایران اهمیت دارند، اظهار کرد: در یک سال اخیر با تلاش‌هایی که صورت گرفت که البته رضایت‌بخش نبود و نیاز به کار بیشتر است، به نظر می‌آید که می‌شود این مسیر را مسیر رو به پیشرفتی قرار داد. شاهد این مطلب در جشنواره‌ها بود که در جشنواره‌های فجر ۱۴۰۳ شاهد اقبال وسیع‌تر هنرمندان بودیم؛ به طوری که در جشنواره‌های سینمایی و هنری، بخش وسیع‌تری از هنرمندانی که اگر نگوییم قهر، اما حداقل ارتباط برقرار نمی‌کردند، حضور فعال‌تری پیدا کردند. این امر به مسیر تعاملی برمی‌گردد که در وزارت فرهنگ و معاونت‌های آن شکل گرفت.
او افزود: شاهد دوم در اتفاق و حماسه ۱۲روزه جنگ بود. در این مدت اقشار وسیعی از هنرمندان حضور پیدا کردند و سهم قابل توجهی هم در مقاومت و دفاع ملی داشتند. این افراد در فضای مجازی حضور پیدا کردند و در دفاع از ایران و همبستگی، خود را نشان دادند. نمی‌گوییم همه اینها کار وزارت فرهنگ بود اما تعامل ما هم بی‌اثر نبود. اتفاق بزرگی برای ایران پدید آمده و هنرمندان ایران حتما کنار کشور می‌ایستند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مسیر رویکرد خود را در بحث تغییرات اجتماعی در گروه‌های مرجع باید جدی بگیریم و به همین دلیل سعی کردیم باب تعامل باز شود تا اصحاب فرهنگ و هنر حس کنند وزارتخانه، خانه آنهاست. حتما فاصله زیادی وجود دارد تا نقطه مطلوب اما کار را شروع کردیم.
شفافیت در وزارت فرهنگ
او با تاکید بر اهمیت جدی گرفتن موضوع «شفافیت» اظهار کرد: از دولت دوازدهم این بحث مطرح شد که با استقبال از نگاه‌های انتقادی همراه بود، تا هم از بروز فساد جلوگیری شود و هم به ذی‌نفعان کمک شود. در این دوره، پس از یک وقفه، بارگذاری تمامی اسناد اداری، برنامه‌های مختلف، قراردادها و موارد مشابه از سر گرفته شده است. جشنواره‌ها نیز مکلف به بارگذاری اطلاعات خود شده‌اند و دامنه این اقدام نسبت به گذشته بسیار گسترده‌تر شده است. در سال جاری برنامه و بودجه وزارت فرهنگ نیز به‌صورت جزئی و دقیق در سامانه بارگذاری خواهد شد و به‌صورت شفاف در دسترس عموم قرار می‌گیرد. در این فرآیند شفاف‌سازی، خود را در معرض نقد قرار می‌دهیم، چراکه معتقدیم نقد، هدیه‌ای الهی است. قرار گرفتن در مسیر شفافیت، با خرد و فکر جمعی همراه می‌شود و فرصتی جدی برای پیشگیری از فساد فراهم می‌کند.
جنگ تمام نشده، متوقف شده
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا درباره برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تقویت ارتباط با هنرمندانی که پیش از جنگ ۱۲روزه سکوت یا به تعبیری قهر بودند اما با وقوع جنگ برای ایران پای کار آمدند و مواضع صریح خود را اعلام کردند و همچنین هنرمندان خارج‌نشینی که آنها هم اعلام مواضع همسو داشتند و خواهان بازگشت به کشور هستند، اظهار کرد: از جنگ تحمیلی به بعد ما دو گروهِ وطن‌دوستان و وطن‌فروشان را داریم و عده‌ای کاملا نشان دادند که چگونه جان‌مایه وطن‌پرستی در آنها وجود دارد و غفلت از ما بود که آنها را نمی‌شناختیم.
وی افزود: از جنگ تحمیلی ۱۲روزه به بعد باید آرایش ملی در همه حوزه‌ها از جمله فضای فرهنگ و هنر تغییر کند. آنهایی که وطن‌دوست هستند چه در داخل و چه در خارج طبیعتا فرصت تعامل و کار برایشان پدید آید. این نگاه در سران قوا و رأس حاکمیت وجود دارد؛ البته در بدنه هنوز برخی، دعواهای حیدری نعمتی دارند که فلانی ۱۰ سال قبل چه گفته و … . عده‌ای حاضر نیستند پرونده‌ها را صفر کنند و احساس کنند کشور در مقطع جدیدی قرار دارد. اما ادبیات رهبری و رواسای قوا و سایر تصمیم‌سازان مشخص است. مسیر چنین است اما گاهی بدنه و افراد میانی تلاش می‌کنند جاهایی مانع‌سازی کنند. الان در دوره طلایی از نظر انسجام ملی هستیم و وطن‌دوستان با گرایش و سلایق مختلف کنار هم قرار گرفتند.
صالحی تاکید کرد: خطر بیخ گوش ماست، آتش بس نیست و توقف آتش است، ان‌شاءالله که اتفاقی رخ ندهد اما خطری نزدیک است و اگر ۱۲روز جنگ را فراموش کنیم به ایران خیانت کرده‌ایم. همه کسانی که کنار هم بودیم باید کنار هم باشیم. صحبت رهبری مبنی بر سپر پولادین اتحاد مقدس یک شعار نیست و نگاهی درست است. حتما مبتنی بر این نگاه درست هم در ارتباط با هنرمندان داخلی و هم خارج تغییراتی باید اتفاق بیفتد که مقدماتی شکل گرفته و کارهایی انجام شده است. برخی از افراد هم شاید خودشان آمادگی آمدن نداشته باشند که تحمیلی نداریم اما نگاه این است که وطن‌دوستان کنار هم ایران را بسازند. وی افزود: پس از جنگ درخواست‌هایی برای بازگشت مطرح شده که بررسی کردیم و برای برخی موارد حتی خودمان صحبت کردیم ببینیم زمینه چگونه است.
حضور ۶۰ خبرنگار خارجی در جنگ ۱۲روزه در ایران
صالحی در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص گزارش‌های تحلیلی انتقادی رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف و تناقضاتی که در باب شفاف‌سازی وجود دارد، گفت: وزارت فرهنگ باید نسبت به نقدهای تحلیلی که بیان کردید، توجه کند و این حرف درستی است. اما درباره شفافیت متاسفانه در دولت سیزدهم تعویقی داشتیم و دوباره در دولت چهاردهم این کار به راه افتاده است و ممکن است آمارها در مراکز مختلف تفاوت‌هایی داشته باشد و خطاهایی پیش آید. اما معاونان وزارت و مجموعه باید به نقدهای تحلیلی توجه داشته باشند. مواردی که نقد صورت گرفته و پاسخی داده نشده است نیز باید دنبال شود و معاونان مربوطه پاسخ دهند.
وزیر ارشاد همچنین در پاسخ به پرسشی درباره حضور خبرنگاران خارجی در ایام جنگ ۱۲روزه اظهار کرد: کمیته مشترکی در معاونت رسانه‌ای داشتیم که خوب کار کرد و در هماهنگی با وزارت خارجه و نهادهای امنیتی بود. برداشت ما این بود که آمدن رسانه‌های خارجی و سردبیران و خبرنگاران شناخته شده به روایت درست از ایران کمک می‌کند و این بمباران رسانه‌ای علیه ایران با حضور آنها تَرَک برمی‌دارد. این کمیته در حال فعالیت است و هماهنگی خوبی میان ما وجود دارد که یکی از محصولات آن حضور این ۶۰ خبرنگار بود و ادامه خواهد داشت. سطح اشخاص قابل اعتنا بود و پژواک‌های رسانه‌ای قابل توجهی داشتند. این را یک رویکرد می‌دانیم تا مسیر سریع‌تری برای رسانه‌های خارجی داشته باشیم.
دفتر و اداره کل بودجه یکسانی دارند
وی در بخشی دیگر از نشست درباره تغییر ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از ۱۰ سال، اظهار کرد: در برنامه ششم و هفتم توسعه بحث چابک سازی وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌ها و کاهش فضای ساختاری و یا بازخوانی این فضا مطرح شد و در برنامه هفتم توسعه رقم ۲۰ درصدی اعلام شد. این امر در دولت دوازدهم نیز مطرح بود و در وزارت فرهنگ شش معاونت داشتیم در همان دوره مطرح شد تا این کار انجام شود و اواخر دولت دوازدهم با شیوع کرونا، نامه‌ای نوشتیم تا در این شرایط این طرح متوقف شود، در دولت سیزدهم نیز به جد دنبال شد و بحث جدی نیز همین حوزه ساختاری بود تا به پنج معاونت برسیم. ما در مقابل یک الزام قرار داشتیم. در حوزه دفتر و اداره کل نیز برداشت دوستان در اداره استخدامی از نظر جایگاهی دیده شد و از نظر بودجه یکسان هستند و به برنامه‌ها بستگی دارد.
صالحی ادامه داد: معاونت‌های وزارت ارشاد هر کدام درباره زیرشاخه‌های مختلف مطلع بودند. درباره برداشتن دفتر مطالعات همه معاونان می‌دانستند که قرار است به پژوهشگاه منتقل شود. وزارت فرهنگ پژوهشگاه داشت اما متاسفانه در سیستم ما افزوده می‌شود اما ساختار قبلی برداشته نمی‌شود. با این استدلال دفاتر مطالعات معاونان حذف شد. در حوزه دفتر نیز نکاتی رفت و برگشت داشت و دوستان از ساختارها اطلاع داشتند.
او تاکید کرد: ادبیات سازمان اداری و استخدامی به شکلی است که باید حکمرانی فرهنگی را مراقبت کند. بنابراین علاوه بر اهمیت اجرا، سیاست‌ها و حکمرانی است و دفتر را قرار دادند که به نگاه حاکمیتی و سیاست‌ها اهمیت می‌دهد و به معنای کاهش بودجه و یا کم شدن اعتبار مدیران نخواهد بود. البته در مدیریت قرآنی بحث متفاوت است.
با این ویدئوها از اعتبار فردوسی کاسته نمی‌شود
صالحی همچنین درباره انتشار ویدیوی یکی از بلاگرها با موضوع فردوسی، گفت: موافق استفاده از واژه سخیف نیستم. فردوسی هزار سال است که شناسنامه و هویت ملت ایران محسوب می‌شود و با این‌گونه سخنان، نه از اعتبار او کاسته می‌شود و نه خدشه‌ای به جایگاهش وارد خواهد شد؛ بلکه بر شأن و اعتبارشان افزوده می‌شود.
عمده‌ترین مساله «قاتل و وحشی» مشکل شرعی است
او همچنین درباره فیلم «قاتل و وحشی» و رفع توقیف آن تاکید کرد که عمده‌ترین مسئله «قاتل و وحشی» مشکل شرعی است و توضیح داد: بازیگر اصلی فیلم موهای سر را تراشیده و بازی کرده است. در نمونه‌های قبلی اما بازیگر زن اصلی که مو تراشیده باشد و در کلِ زمان فیلم با همان شکل بازی کند نبوده است. خانم فریماه فرجامی در فیلم «سرب» یک سکانس حضور دارد اما در فیلم «قاتل و وحشی» در کل زمان فیلم این حالت وجود دارد. همچنان این مشکل وجود دارد، ما در شورای پروانه نمایش یک روحانی ناظر داریم و معتقد هستند که این مشکل پابرجاست و تا الان این مشکل از این زاویه حل نشده است.
باید نظارت شود کاغذ به دست مطبوعات می‌رسد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اوضاع کاغذ مطبوعات نیز بیان کرد: مسئله کاغذ از لحاظ ثبت سفارش انجام شده بود اما دو اشکال داشت؛ اول بخشی از آن کاغذ ثبت سفارشی این بود که کاغذ مطبوعات نبود و چون عنوان این بود خیالمان راحت بود، اما بخش دوم به فضای جنگ برخوردیم و ثبت سفارش و رفت و برگشت‌ها که وقفه‌ای ایجاد کرد. جلسات مختلفی دوستان در معاونت رسانه‌ای با وزارت صمت داشتند تا سرعت در ترخیص انجام گیرد و ثبت‌ها نیز سریع‌تر انجام شود. برخی از این کاغذها مصارف دیگر هم دارند و باید نظارت شود تا به مطبوعات برسد. امیدواریم که مجدد شاهد این اتفاق نباشیم.
وی همچنین به سوالی درباره برنامه راهبردی دولت پاسخ داد: چهار برنامه در وزارت فرهنگ در نظر گرفته‌ایم که شاخص‌هایی دارد و تلاش می‌کنیم برنامه بودجه ۱۴۰۴ نیز بر همین اساس تنظیم شود. درباره انتصابات نیز سعی کرده‌ایم از دایره وسیع‌تری از نیروها استفاده کنیم و صرفاً به همکاری‌های قبلی بسنده نکنیم. با این نگاه، طیف‌های وسیع‌تری را متصل به خانواده وزارت فرهنگ کنیم که طبیعی است باید زمان بگذرد. برخی درخشیدند و برخی مورد نقد قرار گرفتند، اما باید زمان بگذرد تا این عناصر جدید بتوانند فرصت‌هایی ایجاد کنند و پیش بروند.
رسانه ملی پسا ۱۲روز با پیشا ۱۲ روز باید فرق کند و این کافی نیست
او همچنین با تاکید بر اهمیت تغییر ساختار صداوسیما بیان کرد: ابتدا از صداوسیما تشکر می‌کنم که در ایام جنگ همراه ما بودند و تلاش کردند تصویر خوبی به نمایش بگذارند و رسانه قطع نشد. نکته‌ای که وجود دارد و امیدوارم سوء تعبیر نشود این است که پساجنگ با پیشاجنگ تحمیلی دو فضای متفاوت است و ما باید نظام حکمرانی عام را با نگاهی جدید پیش ببریم. نظام حکمرانی فرهنگی نیز نباید به‌مانند گذشته باشد. صداوسیما جایگاه خاصی دارد و در طول ایام جنگ نیز نشان داد که با وقوع جنگ مجموعه مخاطبان افزایش یافت و بخش مهمی از وحدت، انسجام و گفتگوی ملی می‌تواند در رسانه اتفاق بیفتد و با رسانه ملی باشد. رسانه ملی پسا ۱۲روز با پیشا ۱۲ روز باید فرق کند و نمایه‌های اندکی دیده شد که کافی نیست؛ سهم جدی‌تری در انسجام ملی و پوشش سلیقه‌ها و اقشار مختلف و مراقبت از عدم شکست وحدت ملی باید باشد. این نگاه من است در همه حوزه ها که باید پسا جنگ و پیشا جنگ را ببینیم و وظیفه رسانه ملی ایجاب می‌کند که نوعی دیگر در شیوه تدبیر و مدیریت نگاه داشته باشد.
قصه یارانه رسانه‌ها امروز پرغصه شده است
او همچنین درباره یارانه مطبوعات و رسانه‌ها با بیان اینکه قصه یارانه امروز پرغصه شده است، اظهار کرد: در دهه ۸۰ به جای آزادسازی، یارانه به میان آمد و کف آن همان ۲۰ تا ۳۰ درصد بود، از طرفی رسانه‌ها طی این مدت افزایش داشتند و این افزایش چشمگیر بود اما یارانه‌ها ثابت ماندند. به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد و شرایطی که بر دولت پدید آمده، همان مبلغ اعتباری هم تخصیص را ناکافی کرده است. در بسته حمایتی به آقای عارف، بحث یارانه مطبوعات و دگرگونی آن را مطرح کردیم. این رقم‌ها کافی نیست اما به نظام بخشی یارانه‌ها نیازمند هستیم و امیدواریم حداقل آن انجام شود.
رهبری به سخنگو نیاز ندارند
او همچنین در پاسخ به پرسشی درباره آثار سینمایی چون «پیرپسر»، «رکسانا» و ... و تامین سلیقه رهبری درباره این آثار توضیح داد: تلاش بنده این بوده است که در شوراهایی منتصب، کسانی حضور باشند که به قانون توجه کنند و انتصابات نیز بر همین اساس بوده است، از شوراهای سینمایی تا کتاب، این امر در نظر گرفته شده است. صالحی افزود: فضایی که در کل مجموعه دنبال می‌کنیم، این است که شوراها قابل اعتماد باشند. اگر شوراها به نتیجه برسند، برای من حجت تمام است چرا که تلاش خود را کرده‌اند و جمع‌بندی آرا نیز بر همین اساس بوده است. درباره «قاتل و وحشی» نیز گفتم که به دلیل نظر منفی شورا، فیلم اکران نشد. مبنای ما این است که ساختارها قابل اعتماد برای من باشند و حاصل آن نگاه ساختاری اگر به نتیجه مثبت یا منفی برسد، نتیجه قابل اعتناست. رهبری نیز مواضع و بیانات‌شان مشخص است و نیازی به سخنگو ندارند.
کسانی که ریشه در این خاک دارند روایت دائمی نیز دارند
صالحی در پایان درباره روایت رسانه‌های خارجی از فضای پساجنگ در ایران، بیان کرد: رسانه‌های خارجی مخاطبان خود را دارد و ما سعی کردیم تنوع رسانه‌های مختلف را داشته باشیم. در حوزه انسان رسانه‌ها نیز افراد موثر دعوت شدند که از کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی بودند. به نظر می‌آید نباید این امر را دست‌کم گرفت. روایت فردی که می‌آید و از ایران گزارشی ارائه می‌دهد، نگاه‌ها را مثبت خواهد کرد و جایگاه ویژه‌ای دارد.
او اضافه کرد: تلاش می‌کنیم روایت اصلی از جامعه خودمان باشد زیرا حضور افرادی که از بیرون می‌آیند، دائمی نیست و موقت است و در حد خود اثر دارد. وزیر فرهنگ و ارشاد تاکید کرد: کسانی که ریشه در این خاک دارند روایت دائمی نیز دارند و این راه، مسیر مطمئن‌تری است. ایران در فضای پرمخاطره‌ای است و باید همه تلاش کنند چرا که در فضای مخاطره آتشین قرار داریم و باید تفاوت‌ها و سلیقه‌ها را کنار بگذاریم تا این پرچم و هویت حفظ شود. ما به دنبال حفظ سپر مقدس اتحاد پولادین هستیم و با این نگاه، مسیری که پیش‌رو داریم، رو به جلو خواهد بود. امیدواریم مسیر به طرف گشایش بیشتر مبتنی بر درک از خطر اصلی باشد.