به گزارش روز سه شنبه ایرنا، «حکمت الهجری» یکی از علمای دروزی در سوریه تشکیل یک «منطقه دروزی» مستقل را در این استان خواستار شد. این درخواست تجزیه طلبانه یک روز پس از آن مطرح شد که او از تشکیل یک نیروی نظامی در استان جنوبی السویدا به نام «گارد ملی» خبر داده بود.
الجزیره در گزارشی در این باره با عنوان، «گارد ملی در السویداء پروژه الهجری که محل اجماع دروزی ها نیست»، گزارش داد: در تحولی مورد توجه، گروههای محلی در السویداء سوریه دو روز قبل از تشکیلات نظامی جدید موسوم به گارد ملی با حمایت و نظارت شیخ «حکمت الهجری» یکی از مراجع معنوی دروزهای این استان خبر دادند.
این تشکیلات جدید متشکل از ۳۰ گروه محلی است که هدف خود را حمایت از «الجبل» و هویت یکپارچه اعلام کرده است. این تشکیلات نظامی جدید بر ضرورت وحدت تلاش‌ها در برابر دولت سوریه تاکید کرده است که تفاوتی میان انسان ها و اشیاء نمی‌گذارد.
این گام که در ظاهر تلاشی برای وحدت و کنترل امنیت است در واقع از نگاه مخالفانش، نکته های عمیقی دارد و نمایانگر تلاش الهجری برای تثبیت جایگاه خود به عنوان مرجعیت سیاسی در کنار رهبری روحانی و دینی و تلاش برای ایجاد یک نوع حکومت خود مختار مرتبط با پروژه های خارجی است.
از سوی دیگر این گام، اوج دودستگی میان دروزی‌ها را نشان می‌دهد زیرا برخی حامی این گارد ملی هستند و از آن به عنوان چتری برای حمایت و ثبات نام می‌برند و برخی دیگر از آن بیم دارند که به پروژه ای ختم شود که انزوای السویداء را به همراه داشته باشد و زمینه برای دخالت های خارجی را فراهم کند.
گارد ملی از چه گروههایی تشکیل شده است؟
اعلام تشکیل گارد ملی گامی نمادین است که از ادغام حدود ۳۰ گروه محلی در استان السویداء تشکیل شده است و بیشتر آنها گروههای کوچکی هستند که به گفته مخالفان، اکثر گروههای بزرگ از تشکیلات جدید فاصله گرفته‌اند و این امر از اهمیت آن می‌کاهد.
از جمله این گروههای می‌توان به نیروی موسوم به مبارزه با تروریسم اشاره کرد که با حزب «اللواء» مرتبط است و طرفدار جدایی طلبی السویداء است که اخیرا از روابط خود را با اسرائیل پرده برداشته است. همچنین تیپ ۱۶۴ است که توسط افسران و نیروهای ارتش نظام سابق تشکیل شده که به طور رسمی پیوستنش را اعلام کرده است.
از جمله گروههای مهمی که درباره موضع آنها در قبال تشکیلات جدید ابهام وجود دارد، «لواء الجبل» به فرماندهی «شکیب عزام» با حدود ۵ هزار نیرو طبق گزارش‌هاست که در میان بنیانگذاران این گروه نبود و بیانیه تایید نشده ای درباره پیوستن او به ارتش متحد منتشر شده است با این حال این پیوستن از سوی وب سایت های رسمی گارد ملی اعلام یا تایید نشده است.
شورای نظامی السویداء به فرماندهی «طارق الشوفی» سرهنگ ارتش سابق به گارد ملی نپیوسته است و اخباری درباره اختلاف نظر او با الهجری مطرح است.
جنبش «رجال الکرامه» به رهبری شیخ «یحیی الحجاز» یکی از گروههای مسلح بزرگ در السویداء است که به این تشکیلات جدید ملحق نشده است.
الجزیره در ادامه گزارش خود آورده است: آن‌گونه که یکی از فرماندهان گارد ملی اعلام کرده است این گامی برای پر کردن خلاء امنیتی و تضمین کشیده نشدن منطقه به هرج و مرج در سایه نبود نهادهای رسمی وحدت همه گروهای تحت فرماندهی واحد به جای تشتت و رقابت و کنترل سلاح غیرقانونی ثبات کننده، توصیف شده است.
در گزارش الجزیره آمده است: شیخ الهجری گام‌های تنش‌زا در السویداء از نیمه دوم ماه گذشته برداشته است که از جمله آنها تشکیل کمیته عالی حقوقی و کمیته های اداره محلی است. در اوایل ماه جاری میلادی نیز از تشکیل شورای اجرایی جدید استان و تعیین فرمانده امنیت داخلی پرده برداشته و از راهپیمایی حمایت کرده است که خواستار چتر حمایتی اسرائیل هستند و از استقلال السویداء حمایت می کنند.
بین انکار و تردید
گارد ملی در داخل السویداء اجماع به وجود نیاورده است بلکه دودستگی میان گروه‌ها و شخصیت های محلی را آشکار کرده است. در حالی که حامیان الهجری به گارد ملی به عنوان چتری یکپارچه برای محافظت از الجبل می نگرند، مخالفان آن را به مثابه نسخه برداری از تجربیات شبه نظامیان منطقه ای می‌دانند.
«لیث البلعوس» از رهبران جمعیت الکرامه السویداء درباره تبعات این تشکیلات برای آینده استان هشدار داد و به شدت از رویکرد الهجری انتقاد کرد.
وی افزود: اینکه الهجری در احاطه رهبران گروههایی ظاهر شده است که ساکنان محلی به آنها به عنوان غارتگر می‌نگرند، به مثابه پیام حکمت و مسئولیت پذیری نیست بلکه نمایانگر نظامی‌گری و هرج و مرج در مقطعی است که مردم خواهان حل مشکلات معیشتی شدید خود هستند.
«سلیمان عبدالباقی» رهبر«جمعیت احرار جبل العرب» نیز واکنش به اعلام تشکیل گارد ملی نداشته است؛ اما در صفحه شخصی خود در فیس بوک، حامیان الهجری را به حمله به منزل خود در السویداء و ربودن فرزندنش و کشیدن سلاح به سمت خانواده‌اش و نیز تلاشهای متوالی برای سوزاندن منزلش و سرقت اموالش متهم کرد.
در مقابل جنبش رجال الکرامه بزرگترین گروه مسلح در السویداء بسیار محتاط عمل کرد. این جنبش که هشت هزار نیرو دارد و «یحیی الحجار» آن را رهبری می‌کند، از این گام استقبال کرد و آن را گامی متناسب با نیازهای مرحله حساس توصیف کرد؛ اما تاکنون به طور رسمی به گارد ملی نپیوسته است.
«ابوفخر» سخنگوی این جنبش جمعه گذشته اعلام کرد که پیوستن به گارد ملی در برهه کنونی مطرح نیست به ویژه که ماهیت این ارتش متحد معلوم نیست.
البلعوس به تمجید از موضع جنبش مذکور پراخت و آن را گواهی دهنده خیر قلمداد کرد.
جنبش «مردان کرامت» (رجال الکرامه) از زمان تأسیس خود در سال ۲۰۱۳، با حفظ استقلال خود از هرگونه مرجع سیاسی یا امنیتی خارجی، تأثیرگذارترین و پرشمارترین نیرو در این استان بوده است. این امر، جایگاه امروز آن را به عاملی تعیین‌کننده در تغییر کفه ترازو به نفع گارد ملی یا حفظ نفوذ محدود آن تبدیل می‌کند.
بین ضرورت امنیتی و دغدغه های نظامی گری
بخشی از جمعیت السویدا معتقدند که تشکیل گارد ملی واکنشی طبیعی به خلاء امنیتی ناشی از نهادهای دولتی پس از وقایع ژوئیه بوده است. آنها استدلال می‌کنند که این نیرو دیگر یک گزینه سیاسی نیست، بلکه یک ضرورت وجودی است.
در همین زمینه، یک وکیل در سویدا که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود، گفت: «من به این نام اهمیتی نمی‌دهم، بلکه به وجود تشکلی اهمیت می‌دهم که گروههای مسلح در السویدا را متحد کند و قادر به دفع هرگونه حمله و جلوگیری از فاجعه انسانی یا قتل عام، مانند آنچه در گذشته اتفاق افتاده است، باشد.
وی به الجزیره گفت: اگر یک ارتش متحد و سازمان‌یافته وجود داشت، هیچ‌کس جرأت حمله نداشت و ما شاهد این تعداد کشته و قربانی نبودیم.
مهم‌تر از آن، سازمانی مانند این، با یک سلسله مراتب فرماندهی مشخص، سلاح‌ها را سازماندهی می کند و ضامن امنیت جامعه و روستاهاست.
از سوی دیگر «فایز قنطار»، استاد دانشگاه و اهل سویدا، معتقد است که تشکیل «گارد ملی» گامی ضروری به سوی نظم داخلی و اتحاد جناح‌ها زیر یک پرچم واحد است. هدف، تحمیل یک پروژه سیاسی یا جدایی از دولت نیست، بلکه جلوگیری از هرج و مرج و محافظت از مردم در برابر هرگونه تهدیدی است.
قنطار در گفتگو با الجزیره تصریح کرد که ساکنان این استان در حال ایجاد خطوط دفاعی برای خود هستند و به دنبال حمله به کسی نیستند.
وی افزود که این تشکیلات می‌تواند هسته یک نیروی سازمان‌یافته را تشکیل دهد که ثبات السویدا را حفظ خواهد کرد، در حالی که سوریه در مرحله گذار و به سمت یک دولت متحد است که سلاح‌ها را در انحصار خود دارد و اقتدار خود را بر تمام قلمرو خود گسترش می‌دهد.
السویداء میان مخالفت خاموش و قدرت نمایی الهجری
الجزیره در ادامه گزارش خود نوشت: با وجود دودستگی‌های شدیدی که اعلام تشکیل گارد ملی در السویداء به همراه داشته است بسیاری از ساکنان این استان به ویژه روشنفکران و سرشناسان از بیم نفوذ الهجری و گروههای مسلح وابسته به آن سکوت اختیار کرده‌اند.
در این راستا یکی از ساکنان عشایری شهر السویدا که خواست نامش فاش نشود به الجزیره گفت که شعارهایی که الهجری از آن دم می‌زند مانند دفاع از سرزمین و ناموس و پر کردن خلاء امنیتی؛در واقع، تلاشی را برای تحمیل یک عمل انجام‌شده پنهان می‌کند که «گارد ملی» را به بازوی نظامی یک پروژه اداری محلی تبدیل می‌کند که به دنبال تحکیم آن است.
این منبع عشایری تاکید کرد که بسیاری از ساکنان و روشنفکران، مخالف نظامی کردن جامعه هستند؛ اما از گروههای مسلح وابسته به الهجری در هراس هستند.
این ترس و وحشت تنها به غیرنظامیان محدود نمی‌شود بلکه شخصیت‌های بارز دروزی‌ها را نیز شامل می‌شود به طوری که برخی منابع از حمله گروههای وابسته به الهجری به منزل «یوسف الجربوع» یکی از مراجع دروزی خبر داد.
از سوی دیگر یکی از اعضای الحراک الثوری در السویداء در گفتگو با الجزیره از امتناع بسیاری از گروههای محلی برای پیوستن به گارد ملی سخن گفته و آن را فاقد سبک و سیاق میهن پرستی دانستند.
وی گفت: این گروه‌ها از ارتباطات خارجی و پروژه مشکوک آگاه هستد؛ اما بیم آن دارند که اعلام موضع به درگیری داخلی منجر شود.
الجزیره در پایان نوشت: یک مقام دولتی پیش از این تایید کرده بود که الهجری به دنبال نوعی خودمختاری در این استان است.