در سفرهای فضایی، اغلب «اولین‌ها» اهمیت زیادی دارند: اولین زن در مدار، اولین انسان روی ماه، یا حتی اولین باری که فضانوردان ماهواره‌ای لرزان را با دست گرفتند. اما در دهه ۱۹۸۰، دو شرکت بزرگ نوشابه‌سازی آمریکا برای کسب افتخار دیگری با هم رقابت می‌کردند: سرو اولین نوشابه گازدار در فضا.

یکی از عجیب‌ترین جلوه‌های «جنگ کولاکولا» زمانی رخ داد که ناسا از دوران پرستیژمحور پروژه آپولو به دوران مدرن پروازهای فضایی تجاری وارد می‌شد. همان‌طور که اکنون شرکت‌ها می‌توانند به‌لطف ارزان‌تر شدن سفرهای فضایی، سیستم ارتباطی ۴G روی ماه نصب کنند یا ماشین تسلا را به اعماق فضا پرتاب کنند، در آن زمان نیز برنامه شاتل فضایی برای کوکاکولا و پپسی‌کو، غول‌های تجاری آمریکایی فرصتی طلایی برای بازاریابی بود.

وقتی جنگ نوشابه‌ها سیاسی شد
در دهه ۱۹۸۰، ناسا در زمینه فناوری پیشتاز بود و با شرکت‌های بزرگ خصوصی همکاری می‌کرد تا ماهواره‌هایشان را به فضا بفرستد و پژوهش‌های فضایی انجام دهد. اما درباره غذای فضانوردان، هنوز چالش‌هایی وجود داشت. غذاهای منجمد و حرارت‌دیده اقلام غذایی اصلی در ماموریت‌های بلندمدت به شمار می‌رفتند.
داخل شاتل فضایی یخچال وجود نداشت، نوشیدنی‌ها گرم بودند و طعم و حالت خوبی نداشتند، برای همین هم تمایل فضانوردان به نوشیدن کمتر می‌شد و این موضوع باعث نگرانی ناسا شده بود؛ زیرا ممکن بود سلامتی فضانوردان را تحت‌تاثیر قرار دهد. به همین دلیل، وقتی شرکت کوکاکولا پیشنهاد داد نوشابه گازدار را در شرایط بی‌وزنی آزمایش کند، ناسا از این ایده استقبال کرد. به گفته تونی انگلند که در پروژه نوشابه با ناسا همکاری داشت: «وقتی شرکت کوکاکولا به ناسا پیشنهاد داد، آن‌ها پذیرفتند و گفتند امتحانش می‌کنیم.»

البته، کوکاکولا اهداف خودش را داشت. در سال ۱۹۸۴، کوکاکولا با موفقیت عرضه «کوکای رژیمی»، تلاش می‌کرد نفوذ خود را در دولت ریگان احیا کند. تست نوشابه در فضا بخشی از این تلاش بود. در همان سال، برایان دایسون، رئیس کوکاکولا در آمریکا، در یکی از سخنرانی‌های خود گفت این شرکت درحال مذاکره با ناسا برای نصب دستگاه‌های فروش نوشابه در ایستگاه‌های فضایی آینده است.
اظهارات دایسون برای کوکاکولا دردسرساز شد؛ چراکه این پروژه به عنوان تحقیق علمی پیشنهاد شده بود نه قراردادی تجاری و حرف‌های دایسون چنین القا می‌کرد که کوکاکولا رابطه تجاری با ناسا دارد. این امر توجه پپسی‌کو را جلب کرد.

مکس فریدرسدورف، مدیر روابط عمومی پپسی‌کو (و مشاور سابق ریگان)، طی نامه‌ای به بگز خواهان فرصتی برابر برای شرکتش شد و یادآوری کرد که پپسی‌کو از حزب جمهوری‌خواه و رئیس‌جمهور ریگان حمایت می‌کند، در حالی که کوکاکولا حامی پررنگ کارتر، رئیس‌جمهور پیشین و دموکرات‌ها بوده است. فشارها نتیجه داد. ناسا در ماه بعد اعلام کرد پروژه لغو شده است.

ساخت قوطی فضایی
ناسا که همچنان به موضوع نوشیدنی‌ها در فضا علاقه‌مند بود، مدتی بعد دوباره با کوکاکولا تماس گرفت تا پروژه را از سر بگیرد. اما این بار لیستی از الزامات فنی برای قوطی نوشابه نیز ارائه داد.

نوشابه در فضا با چالش‌هایی روبه‌روست: در نبود جاذبه، نوشابه به صورت گوی‌های شناور درمی‌آید و باز کردن قوطی معمولی می‌تواند خطرناک باشد. کوکاکولا مجبور بود ظرفی سخت با شیر کنترل‌شده طراحی کند. علاوه‌براین، هر گرم وزن در فضا ارزشمند است. قوطی‌های سفت و حاوی مایع، در مقایسه با بسته‌های سبک پودر نوشیدنی، سنگین‌تر هستند.

کوکاکولا ظرف یک سال ظرفی طراحی کرد که ۲۵۰ هزار دلار (در آن زمان) هزینه برد و قرار بود در پرواز شاتل فضایی در آوریل ۱۹۸۵ آزمایش شود؛ اما ناسا در آخرین لحظات، ظاهراً چون روند اداری آن به‌درستی طی نشده بود، پروژه را متوقف کرد.

قوطی کوکاکولا برای آزمایش نوشیدنی گازدار در ماموریت STS-۵۱F دارای یک کیسه داخلی پرفشار، درپوشی از تفلون با سوپاپ فلزی و یک لوله نوشیدن بود.

قوطی پپسی در مأموریت STS-۵۱F حاوی کیسه بادشونده بود و از طراحی قوطی پنیر و خامه اسپری‌شده الهام گرفته بود.

رسوایی کوکا/پپسی/ناسا
کوکاکولا توقف پروژه فرستادن نوشابه به فضا را حاصل دخالت پپسی‌کو دانست. اما باز پشت پرده به دنبال حضور در پرواز دیگری در همان سال بود و تلاش کرد پپسی را از این ماموریت کنار بگذارد.

وقتی کوکاکولا قبل از تأیید رسمی ناسا، اعلام کرد قرار است در پرواز شاتل حضور داشته باشد، دوباره تنش‌هایی به وجود آمد. سناتور سم نان از جورجیا (محل استقرار کوکاکولا) برای حمایت وارد میدان شد. اما بگز در نامه‌ای به وی تأکید کرد ناسا نباید نام خود را برای تبلیغ تجاری استفاده کند.

پپسی مجبور شد طراحی اولیه‌ای را که در سال ۱۹۸۳ پیشنهاد شده بود، دوباره از سر بگیرد. تلاش این شرکت با بازنگری طرح قوطی مخصوص بی‌وزنی که در سال ۱۹۸۳ توسط یک شرکت دیگر پیشنهاد شده بود آغاز شد و در نهایت به آزمایش فوری در شرایط بی‌وزنی در هواپیمای شخصی شرکت ختم شد. هواپیما شیرجه تندی رفت و یکی از مهندسان از سر تا پا با نوشابه خیس شد. دکتر اکتون، یکی از فضانوردان که در یکی از تمرین‌ها قوطی پپسی را در دست گرفته بود، گفت: «تا جایی که من فهمیدم، قوطی پپسی فقط شبیه قوطی کف اصلاح ریش بود».

در حالی که کمتر از سه هفته تا پرتاب مانده بود، کوکاکولا از کاخ سفید خواست پپسی‌کو را حذف کند. اما کاخ سفید پس از بررسی، تصمیم‌گیری را به ناسا سپرد. بگز پاسخ داد: «من فقط یک کارمند ساده دولتم. نمی‌توانم بین نوشابه‌ها فرق بگذارم».

روز پرتاب
ماموریت STS-۵۱F با شاتل چلنجر در ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۵ انجام شد. خدمه هفت‌نفره، ترکیبی از خلبانان آزمایشی و دانشمندان بودند که قرار بود آزمایش‌های علمی جدی انجام دهند. در کنار همه این آزمایش‌ها، باید نوشابه را هم تست می‌کردند.

به گفته دکتر اکتون، قوانین مربوط به آزمایش مدام تغییر می‌کرد. عکاسی ممنوع بود، بعد آزاد شد، بعد فیلم‌برداری اضافه شد. در یکی از جلسات توجیهی، وقتی دوباره وکیل‌ها وارد جزئیات حقوقی شدند، اکتون آن‌ها را از جلسه بیرون انداخت: «ما کار داریم، نمی‌خوایم این مزخرفات را بشنویم.»

فضانوردان تصمیم گرفتند قضاوتی درباره مزه نکنند. یک تیم فقط کوکا را تست کرد، تیم دیگر فقط پپسی را.

در سال ۱۹۸۵، فضانوردان ناسا تونی انگلند (سمت چپ) وکارل گوردون هنیز در شاتل فضایی چلنجر از قوطی‌های مخصوص نوشابه کوکاکولا و پپسی می‌نوشند.

روز پرتاب، مسئولان پپسی پیراهن‌هایی با شعار: جرعه‌ بزرگی برای بشر (الهام‌گرفته از جمله مشهور نیل آرمسترانگ) پخش کردند.

پنج دقیقه بعد از پرتاب، یکی از موتورها به دلیل نقص در حسگر دما خاموش شد و شاتل مجبور به مانور اضطراری شد تا در مدار پایین‌تری قرار گیرد. با وجود همه این‌ها، تست نوشابه همچنان در برنامه باقی ماند.

ساعاتی پس از پرتاب، درحالی‌که برخی از فضانوردان به دلیل بی‌وزنی دچار تهوع شده بودند، نوشابه را نوشیدند. ابتدا کوکا تست شد. مزه‌اش گرم و کف‌آلود بود، ولی همچنان طعم کوکاکولا را داشت. ساعت‌ها بعد، نوبت به پپسی رسید. فضانوردان از فرصت استفاده کرده، قطره‌های نوشابه را در هوا معلق کرده و با فوت کردن، آن‌ها را به چرخش درمی‌آوردند.

اما نوشیدن نوشابه در فضا آن‌قدرها هم لذت‌بخش نبود. در گرانش صفر، گاز نوشابه در معده باقی می‌ماند و باعث آروغ‌های ناخوشایند معروف به آروغ‌های خیس می‌شود، یعنی آروغ همراه با مایع معده.

افتخار «اولین نوشابه فضایی» برای کوکاکولا به‌دست آمد؛ اما آن‌قدرها هم شیرین نبود. ناسا به خدمه دستور داد هنگام پرواز درباره آن با مرکز کنترل حرفی نزنند. پس از فرود، دو شرکت دوباره به هم طعنه زدند. سخنگوی کوکاکولا گفت: «ما خودمان را پیشرو در صنعت می‌دانیم.» سخنگوی پپسی پاسخ داد: «اگر اول کوکا را خورده‌اند، حتماً مجبور شدند با پپسی آن را بشویند!»

اما خرابی موتور شاتل تمام اخبار را تحت‌الشعاع قرار داد و رقابت نوشابه‌ها فراموش شد. اکتون گفت: «تا جایی که یادم میاد، هیچ‌کس درباره‌اش حرفی نزد. همیشه بابت این موضوع خوشحال بودم.» در نهایت، با وجود آن همه جنجال سیاسی، نوشابه‌های گازدار هیچ‌گاه جایگاهی ثابت در منوی ناسا پیدا نکردند.