به گزارش خبرنگار ایرنا، سازمان های بهزیستی که در تمام استان‌های کشور فعال هستند، انواع فعالیت مختلف از جمله مشاوره‌های ژنتیک تا انواع غربالگری های بینایی، شنوایی، خدمات روانشناختی، سرپرستی زنان و کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، معتادان و سالمندان را برعهده دارد و در این میان خدمات توان بخشی را نیز ارایه می دهد که به گفته مدیرکل بهزیستی قزوین این خدمات می تواند زمینه مشارکت فعال معلولان و توانخواهان را در جامعه ارتقا دهد.

فاطمه عباسی، معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور گفته که هم اکنون یک میلیون و ۶۰۰ هزار معلول در کشور تحت پوشش سازمان قرار دارند که ۱۱.۵ درصد آنها دچار محدودیت‌های عملکردی هستند و همچنین ادامه داده که تلاش می‌کنیم منابع و خدمات به سمت تقویت و توانمندسازی خانواده‌ها هدایت شود و افزودن حق پرستاری خانواده‌محور برای معلولان ضایعه نخاعی و پرداخت مستمری و کمک‌های معیشتی به افراد نیازمند در دستور کار است.

با توجه به نقش مهم و اصلی دفتر توانبخشی و توان خواهان مبنی بر افزایش امید به زندگی و مشارکت معلولان در امور جامعه، خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز ایرنا قزوین با زهرا غلامرضایی مدیرکل بهزیستی قزوین به گفته و گو نشسته تا از عملکرد این دفتر و همچنین فعالیت های آن بیشتر جویا شویم که در ادامه می خوانید.

ایرنا. در ابتدای آغاز این گفت و گو در خصوص عملکرد معاونت توانبخشی توضیحاتی بفرمایید؟

توانبخشی به عنوان یکی از ارکان اساسی نظام سلامت نقش حیاتی در بهبود زندگی افراد دارای معلولیت یا اختلالات عملکردی ایفا می کند و این فرایند با هدف بازگرداندن حداکثر استقلال فردی، اجتماعی و شغلی به مدد جویان طراحی شده و ازطریق ارایه خدمات تخصصی و جامع زمینه های مشارکت فعال آنان را در جامعه فراهم می آورد و همچنین در ارایه خدمات بر حفظ عدالت اجتماعی، توانمد سازی و جامع نگری تاکید می کند.

ایرنا. محورهای فعالیت معاونت توانبخشی شامل چه مواردی است؟

پیشگیری از معلولیت و شناسایی افراد دارای معلولیت که شامل اجرای طرح ها و برنامه های پیشگیرانه مثل مشاوره ژنتیک و اگاهسازی برای پیشگیری از تولد نوزاد معلول و اجرای برنامه های غربالگری جهت مداخله بهنگام و شناسایی افراد دارای معلولیت در برنامه های CBR و معرفی به کمسیون های پزشکی تشخیص معلولیت جهت تعیین نوع و شدت معلو لیت می شود.

همچنین حمایتی و توانبخشی شامل ارایه خدمات نگهداری و مراقبتی به معلولین شدید و خیلی شدید، سالمندان در مراکز نگهداری، پرداخت مستمری، حق پرستاری و ارایه خدمات توانپزشکی مثل گفتار درمانی، شنوایی سنجی، فیزیو تراپی، کاردرمانی و خدمات توانبخشی مثل تهیه وسایلی مورد لزوم (ویلچر، عصا، واکر و سمعک) می باشد.

توانمند سازی وتلفیق اجتماعی که شامل اجرای برنامه های توانمند سازی، پرداخت کمک هزینه ساخت اندام های مصنوعی، مناسب سازی، مناسب سازی خودرو معلولین، تسهیل سفر افراد دارای معلولیت و اجرای برنامه های هنری، ورزشهای بومی محلی و صندوق های خرد می شود و این محورهای فعالیت در اجرای برنامه های دفاتر معاونت محق می گردد.

ایرنا. کمی در خصوص دفاتر معاونت توانبخشی مراقبتی توضیحاتی بفرمایید؟

دفتر برنامه ریزی و نظارت مراکز توانبخشی مراقبتی بر اساس اهداف استراتژیک سازمان و به منظور توسعه خدمات، گسترش اشتغالزایی و رقابت در فعالیت های تخصصی، نیازهای مراقبتی، بهداشتی و درمانی معلولین، سالمندان و بیماران روانی مزمن از طریق ایجاد، توسعه و ارتقاء خدمات در مراکز شبانه روزی درمان و توانبخشی، مراکز ارائه خدمات مراقبت درمنزل و خانه های نیمه راهی بیماران روانی مزمن تامین می شود.

مراکز شبانه روزی درمان و توانبخشی به مراکزی اطلاق می شود که در آن معلولین، سالمندان و بیماران روانی مزمن دارای معلولیت شدید و خیلی شدید که خانواده قادر به نگهداری وی نبوده، اسکان داده می شوند وتحت مراقبت و آموزش مهارت های لازم قرار می گیرند.

مراکز ارائه خدمات توانبخشی در منزل نیز مراکزی هستند که در آن خدمات پیگیری، درمان و توانبخشی به معلولین، سالمندان و بیماران روانی مزمن به صورت سیار در محل زندگی ارائه می شود و این مراکز موظف هستند بر اساس خدمات از پیش تعیین شده توسط گروه تخصصی خویش شامل پزشک عمومی دوره دیده، روانپزشک، روانشناس بالینی، روان پرستار، مددکار و کاردرمانگر خدمات ارائه دهند.

مراکز مراقبت در منزل (توانبخشی مبتنی بر خانواده) نیز به مراکزی گفته می شود که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تاسیس شده و ارایه خدمات توانبخشی و مراقبتی در منزل توسط مراقبان آموزش دیده و زیر نظر کارشناس تخصصی علوم توانبخشی و مراقبت و با مشارکت اعضای خانوار (خانواده) به گروه هدف واجد شرایط صورت می گیرد.

مراکز شبانه، ویزیت، مراقبت و خانه های کوچک شامل ۲۶ مرکز شبانه، پنج ویزیت، ۲ مراقبت و هفت خانه را شامل می‌شود که علاوه بر آن ۹ مرکز شبانه روزی معلولین ذهنی، ۲ شبانه روزی معلولین جسمی حرکتی، ۹ مرکز شبانه روزی سالمند، ۶ شبانه روزی بیماران روانی مزمن، ۲ مرکز ویزیت در منزل معلولین ذهنی (زن و مرد)، یک مرکز ویزیت در منزل سالمند (زن و مرد)، یک مرکز ویزیت درمنزل بیماران روانی مزمن (زن و مرد)، ۲ مرکز مراقبت در منزل معلولین (زن و مرد)، چهار مرکز خانه‌های کوچک ذهنی، یک خانه های کوچک بیماران روانی مزمن، ۲ خانه کوچک سالمندان و در مجموع ۴۰ مرکز در این عرصه فعالیت دارند.

ایرنا. چشم انداز دفتر برنامه ریزی و نظارت مراکز توانبخشی مراقبتی در سال جاری چیست؟

در حال حاضر افزایش سهمیه تخصیص یارانه از طریق مکاتبه با سازمان بهزیستی کشور، همچنین افتتاح خانه کوچک سالمندان آقایان از اهداف و چشم انداز اصلی این دفتر به شمار می آید.

ایرنا. پرداخت های مستمری مالی به توانخواهان در چه وضعیتی قرار دارد؟

پرداخت مستمری ماهیانه و افزایش آن متناسب با نیازها و خدمات روز جامعه، دردستور کار این دفتر قرار دارد و

در حال حاضر تعداد ۲۷ هزار و ۸۳ نفر در بهزیستی استان دارای پرونده معلولیت هستند و از این تعداد ۲۲ هزار و ۵۷۳ نفر مستمری ماهیانه به صورت متمرکز و کشوری دریافت می‌کنند.

ایرنا. در خصوص حق پرستاری و مددکاری افراد دارای معلولیت در خانواده هم توضیحاتی بفرمایید

این کمک هزینه به افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید که قادر به انجام فعالیت های روزمره تیستند و نیازمند فردی به عنوان مراقب هستند، تعلق می گیرد که میزان سرانه این کمک هزینه در سال جاری، مبلغ ۴۲ میلیون ریال است و در استان تا کنون، تعداد ۲ هزار و ۵۴۰ نفر از این خدمت بهره مند بوده و تعداد یک هزار و ۹۲۴ نفر نیز به دلیل کمبود اعتبار لازم، در لیست افراد پشت نوبت خدمت مذکور قرار دارند.

ایرنا. حق پرستاری معلولین ضایعه نخاعی به چه صورت است؟

این کمک هزینه به معلولین ضایعه نخاعی اعم از سینه ای، کمری و گردنی پرداخت می شود و بر اساس سیاست های سازمان، پوشش صد در صدی افراد وجود دارد و توانخواهان به محض تایید کمیسیون مبنی بر معلولیت نخاعی به صورت خودکار در برنامه پرداخت این کمک هزینه قرار می گیرند و میزان سرانه این کمک هزینه در سال گدشته، مبلغ ۴۲ میلیون ریال است که به صورت متمرکز و کشوری به حساب افراد واریز می گردد.

ایرنا. دفتر توانبخشی، آموزشی، حرفه ای و توانپزشکی روزانه چه فعالیت هایی ارایه می دهد؟

توانبخشی یک فرایند پویا، هدفمند و غالباً محدود از نظر زمانی است که به افراد دارای آسیب، توانایی رسیدن به سطح عملکردی مطلوب از نظر ذهنی، فیزیکی، شناختی، روانی اجتماعی را می دهد.

در این فرآیند بخشی از جامعه شامل افرادی با اختلالات رشدی هوشی (ذهنی)، روان، ضایعه جسمی حرکتی و ضایعه نخاعی - حسی (بینایی و شنوایی) و طیف اتیسم که با توجه به اختلالات رشدی و دیرآموزی در کارکردهای عقلانی و انطباقی دچار مشکل شده اند و یا توام با محدودیت قابل توجه و مستمر در فعالیت های روزمره زندگی و مشارکت اجتماعی، مواجه می باشد و همچنین سالمندان در این گروه قرار می گیرند.

این افراد با تایید کمیسیون پزشکی توانبخشی وتعیین شدت معلولیت بصورت مجزا تشکیل پرونده شده و در مراکز روزانه غیردولتی خدمات مختلف در یافت می‌نمایند.

فعالیت‌های دفتر شامل مراکز روزانه است که هدف از تاسیس و فعالیت مرکز غیردولتی توانبخشی، آموزشی، حرفه آموزی روزانه ایجاد فرصت بیشتر و توانمندسازی توانخواهان و سازگاری بیشتر با شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی و اقتصادی آنها است.

مراکز یاد شده شامل مراکز آموزشی و توانبخشی جسمی حرکتی، آسیب نخاعی، ذهنی، اتیسم، تلفیقی، ذهنی، سالمندان و مراکز حرفه آموزی و کارگاه های تولیدی حمایتی هستند که در این دفتر در حال حاضر ۲۴ مرکز فعال و مشغول به ارایه خدمت اند.

ایرنا. چشم انداز این دفتر در سال جاری چیست؟

افزایش تعداد مراکز در شهرستان های دورتر از مرکز استان و مناطق کم برخودار مانند تاسیس مرکز در شهرستان آوج، تاسیس مرکز اتیسم بالای ۱۴ سال، گسترش و افزایش مراکز حرفه آموزی و مهات آموزی و گسترش برنامه‌های هنر درمانی از برنامه های سال جاری است.