همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: با تغییرات اقلیمی و افزایش رخدادهای موج گرما، مسئله خنک‌سازی محیط زندگی و بدن اهمیت بیشتری پیدا کرده است. تحقیقات سازمان جهانی بهداشت و مؤسسات معتبر نشان می‌دهد روش‌های ساده‌ای مانند تهویه هوشمند، استفاده از لباس و وسایل خنک‌کننده، طراحی محیطی موثر و توجه به تغذیه و استراحت در کنار هم می‌توانند اثرات گرما را به نحو چشمگیری کاهش دهند.
یک اثر فوری و انرژی ساز
تهویه هوشمند خانه: در طول روز وقتی دمای بیرون از داخل بالاتر است، پنجره‌ها را ببندید و پرده‌ها یا کرکره‌ها را بکشید؛ در شب که هوا خنک‌تر شد، پنجره‌ها را باز کنید تا هوای داخلی خنک و گرما خارج شود.
بادگیر یا فن ترکیبی: هنگام شب، استفاده از فن و جریان‌سازی هوا بسیار مؤثر است. البته فقط وقتی دمای محیط زیر ۴۰C باشد. بالاتر از آن، فقط ممکن است به هوا گرم‌تر دمای افزوده شود.
بیشتر بخوانید :
توجه به دمای داخل خانه
سایه‌سازی و رنگ‌های بازتابنده: استفاده از رنگ‌های روشن یا بازتاب‌دهنده روی سقف و نما، نصب کرکره یا نرده‌های سایه‌دار می‌تواند دمای داخل خانه را به طور محسوسی کاهش دهد.
پارچه‌های سبک، گشاد، سفید یا روشن و طبیعی مثل کتان و لینن به دلیل جذب کمتر گرما و امکان تعریق راحت‌تر توصیه می‌شوند.
آب‌رسانی مداوم بدن: نوشیدن مکرر آب (مثلاً یک لیوان در هر ساعت) و جایگزینی الکترولیت‌ها در صورت تعریق زیاد، ضروری است.
گرفتن دوش خنک یا مرطوب کردن پوست حتی با آب ولرم نیز باعث افزایش تبخیر و خنک‌کننده طبیعی بدن می‌شود.
استفاده از حوله‌های مخصوص خنک (cooling towels) که با خیس شدن و چرخیدن باعث خنکی ۲۰–۳۰ درجه‌ای نسبت به محیط می‌شوند، تجربه‌ای شخصی کاربردی است:
این حوله‌ها آن قدر خنک هستند که در هوای گرم، سرمای فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کنند و قابل‌حمل هم هستند.
تکنیک‌های نوآورانه علمی و محیطی
خنک‌سازی تبخیری و تابشی: در مناطق خشک، سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری عملکرد بسیار خوبی دارند و بدون مصرف زیاد برق هوا را خنک می‌کنند. خنک‌سازی تابشی نیز در شب می‌تواند چند درجه زیر دمای محیط هوا را خنک نگه دارد.
کف‌پوش یا معابر خنک‌کننده: استفاده از سطوح بازتاب‌دهنده یا نفوذپذیر در پیاده‌روها و خیابان‌ها باعث کاهش دمای محیط شهری و تابش گرمای ناخواسته می‌شود.
پوشاک فناوری‌محور: پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند لباس‌های فعال خنک‌کننده با استفاده از ترموالکتریک (TED) می‌توانند پوست را در دمای بالا تا ۴۰C در محدوده راحت نگه دارند. همچنین پارچه‌هایی که تبخیر و انتقال عرق را بهینه می‌کنند مانند i-Cool تا حدود ۲.۸C خنک‌تر از پارچه‌های معمولی هستند و باعث کاهش کم‌آبی بدن می‌شوند.
انتقال فعالیت‌های مهم به ساعات خنک
در صورت امکان و با یک برنامه‌ریزی زمانی می‌توان فعالیت‌های شدید بدنی را در ساعات خنک‌تر (صبح زود یا شب) انجام داد تا فشار گرما کاهش یابد.
بسیاری فرهنگ‌ها در عصر برای جلوگیری از گرما از استراحت در میانه روز استفاده می‌کنند یا زندگی خود را به ساعات خنک تنظیم می‌کنند؛ این روش ساده اما مؤثر است.
در زمان موج گرما، استفاده از فضاهای عمومی دارای تهویه‌مطبوع، مثل کتابخانه، مراکز خرید می‌تواند خنکی مطمئن و رایگان فراهم کند.
توجه به نکات ساده و علمی
با رعایت این نکات ساده ولی علمی از کنترل محیط زندگی گرفته تا رفتارهای تابستانی می‌توان تابستان را نه فقط تحمل کرد، بلکه با آرامش و کیفیت گذراند.