امروزه کودکان علاقه‌ی زیادی به استفاده از صفحه نمایش‌ها دارند. تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و تلویزیون‌ها بخش جدانشدنی از زندگی روزمره‌ی آن‌ها شده است. بسیاری از بچه‌ها ساعت‌ها به تماشای ویدئو می‌پردازند، بازی می‌کنند یا تکالیف مدرسه را با کامپیوتر انجام می‌دهند. هرچند این ابزارها سرگرم‌کننده و آموزشی هستند، اما والدین درباره‌ی سلامت چشم فرزندان خود نگران‌اند. یکی از پرسش‌های رایج این است که آیا استفاده‌ی بیش از حد از صفحه نمایش‌ها می‌تواند باعث نزدیک‌بینی (میوپیا) در کودکان شود؟
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ نزدیک‌بینی به این معناست که کودک اجسام نزدیک را به‌خوبی می‌بیند، اما در دیدن اجسام دور دچار مشکل می‌شود. در ادامه به بررسی یافته‌های تازه‌ی پژوهش‌ها درباره‌ی رابطه‌ی استفاده از صفحه نمایش‌ها و سلامت چشم کودکان می‌پردازیم.
نزدیک‌بینی چیست؟
نزدیک‌بینی زمانی رخ می‌دهد که طول کره‌ی چشم از جلو به عقب بیش از حد طبیعی باشد. در نتیجه، نور به جای آنکه درست روی شبکیه متمرکز شود، جلوی آن متمرکز می‌گردد و تصویر اجسام دور تار دیده می‌شود.
این مشکل معمولاً در دوران کودکی شکل می‌گیرد و به‌مرور با رشد کودک شدت پیدا می‌کند.
دکتر «آدیتی ساپووادیا»، چشم‌پزشک کودکان و متخصص لوچی و آب مروارید در بیمارستان «نترادیپ ماکس‌ویژن» در راجکوت، توضیح می‌دهد:
«نزدیک‌بینی یک خطای انکساری است که باعث می‌شود اجسام دور تار دیده شوند، در حالی‌که اجسام نزدیک همچنان واضح باقی می‌مانند. علت آن می‌تواند کشیده‌تر بودن بیش از حد کره‌ی چشم یا انحنای زیاد قرنیه باشد.»
علائم آن شامل:
• تنگ کردن چشم‌ها برای دیدن،
• نشستن نزدیک به تلویزیون،
• مالیدن مکرر چشم‌ها،
• و شکایت از سردرد یا تاری دید است.
آیا صفحه نمایش‌ها باعث نزدیک‌بینی می‌شوند؟
بسیاری بر این باورند که خیره شدن طولانی‌مدت به صفحه نمایش‌ها عامل اصلی نزدیک‌بینی است. واقعیت این است که فعالیت‌های دید نزدیک (مانند کار با رایانه یا موبایل) فشار زیادی به چشم‌ها وارد می‌کند، اما پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که این تنها بخشی از ماجراست.
مطالعه‌ای که در مجله‌ی Lancet منتشر شد، ارتباط میان زمان استفاده از صفحه نمایش، میزان بازی در فضای باز و نرخ نزدیک‌بینی در کودکان را بررسی کرد. نتایج نشان داد کودکانی که زمان بیشتری را در فضای باز می‌گذرانند، حتی با وجود استفاده‌ی زیاد از صفحه نمایش، کمتر در معرض خطر نزدیک‌بینی قرار دارند.
به بیان دیگر، نور و فعالیت در فضای باز نقش محافظتی بسیار قوی‌تری در برابر نزدیک‌بینی دارند تا اینکه کار با صفحه نمایش‌ها عامل مستقیم ایجاد آن باشد.
چرا بودن در فضای باز برای چشم‌ها مفید است؟
• قرار گرفتن در معرض نور طبیعی بیرون، روند رشد چشم‌ها را تنظیم می‌کند و مانع از کشیده شدن بیش از حد کره‌ی چشم می‌شود.
• بازی در فضای باز همچنین باعث می‌شود کودک به اجسام دور نگاه کند و چشم‌هایش از تمرکز طولانی روی فاصله‌ی نزدیک استراحت بگیرند.
پزشکان توصیه می‌کنند کودکان حداقل دو ساعت در روز در فضای باز وقت بگذرانند؛ چه با بازی کردن، چه قدم زدن یا هر فعالیت بیرونی دیگر که برایشان لذت‌بخش است.
مدیریت زمان استفاده از صفحه نمایش
اگرچه صفحه نمایش‌ها علت اصلی نزدیک‌بینی نیستند، اما می‌توانند باعث خستگی چشم، خشکی و سردرد شوند. برای محافظت از بینایی کودکان بهتر است:
• آن‌ها را به گرفتن استراحت‌های منظم از صفحه نمایش تشویق کنید. (قانون 20-20-20: هر 20 دقیقه، 20 ثانیه به چیزی در فاصله‌ی 20 فوتی نگاه کنند.)
• صفحه نمایش در فاصله و ارتفاع مناسب قرار گیرد.
• محیط روشن باشد تا از انعکاس و خیرگی جلوگیری شود.
• استفاده‌ی غیرضروری از صفحه نمایش، به‌ویژه هنگام شب، محدود شود.
مراجعه منظم به چشم‌پزشک
اگر متوجه شدید فرزندتان مرتباً چشم‌هایش را تنگ می‌کند، از تاری دید شکایت دارد یا در دیدن اجسام دور مشکل دارد، بهتر است او را نزد چشم‌پزشک ببرید. تشخیص زودهنگام نزدیک‌بینی می‌تواند روند پیشرفت آن را کند کند و با عینک مناسب یا روش‌های درمانی دیگر کنترل شود.
جمع‌بندی
هرچند استفاده‌ی طولانی از صفحه نمایش‌ها می‌تواند چشم‌ها را خسته کند، اما عامل اصلی نزدیک‌بینی در کودکان نیست. در عوض، بازی و فعالیت در فضای باز نقش بسیار مهم‌تری در حفظ سلامت چشم‌ها و جلوگیری از نزدیک‌بینی دارد.
ایجاد عادت‌هایی مانند استراحت دادن به چشم‌ها، انجام فعالیت‌های بیرونی و مراجعه‌ی منظم به چشم‌پزشک می‌تواند دید سالم و خوبی را برای کودکان حفظ کند.