به گزارش ایرنا، عبدالرضا دادبود عصر امروز –شنبه- در نخستین نشست شورای حفاظت از منابع آب و کارگروه سازگاری با کم‌آبی مازندران در سال ۱۴۰۴ که در سالن شهید باهنر استانداری مازندران برگزار شد، اظهار کرد: مساله ممنوعیت یا استمرار کشت دوم برنج در مازندران از یک سو با توجه به اهمیت تامین برنج مورد نیاز کشور و وابستگی اقتصاد بسیاری از کشاورزان به کشت دوم و از سوی دیگر به دلیل شرایط و وضعیت منابع آبی استان به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد تا در مورد آن تصمیم‌گیری شود.
وی افزود: برای تصمیم‌گیری در زمینه ممنوعیت کشت دوم برنج در مازندران باید اولویت‌بندی منطقه‌ای بر اساس وضعیت جغرافیایی، اقلیمی، اقتصاد و وضعیت منابع آبی در نقاط مختلف استان انجام شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مازندران خاطرنشان کرد: این موضوع فراتر از مطرح شدن در جلسه کارگروه حفاظت از منابع آب استان باید در جلسه‌های تخصصی دنبال شود و پس از جمع‌بندی مطالعات و پژوهش‌ها توسط دستگاه‌های مرتبط به ویژه جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای، در نشستی با حضور استاندار برای آن تصمیم‌های لازم اتخاذ و پیگیری‌های مورد نیاز انجام شود.
افت تراز آب‌های زیرزمینی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز در این نشست با اشاره به آثار کشت دوم برنج در مازندران بر افت تراز آب‌های زیرزمینی استان اظهار کرد: با توجه به وضعیت منابع آبی و کاهش حجم آب‌های زیرزمینی مازندران در سال‌های اخیر، کشت دوم برنج در این استان باید ممنوع شود و وزارت نیرو نیز بر این موضوع تاکید جدی دارد.
حیدر داوودیان افزود: حجم آب‌های زیرزمینی مازندران بر اساس آمارها تا چند سال پیش ۱.۵ میلیارد متر مکعب بود که در حال حاضر ۱۴۰ میلیون متر مکعب از این ذخایر زیرزمینی از دست رفته و دیگر هم قابل بازگشت نیست.
وی با بیان این‌که میزان کسری مخزن آب‌های زیرزمینی هر سال در حال افزایش است، تصریح کرد: آمارها نشان می‌دهد هر سال بعد از کشت دوم افت تراز آب‌های زیرزمینی افزایش می‌یابد و معمولا نیز مقدار برداشت از این سفره‌ها در حدی است که با بارندگی‌ها جبران نمی‌شود. به همین دلیل هر سال شاهد افت تراز آب‌های زیرزمینی هستیم و حتی میزان آلودگی آب‌های زیرزمینی هم پس از کشت دوم بیشتر می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران خاطرنشان کرد: با این روند که پیش می‌رویم بلایی که بر سر استان‌های کویری آمد سر ما هم می‌آید و باید منتظر فرونشست در مازندران باشیم.
وی با بیان این‌که استمرار این وضعیت زنگ خطری برای استان است، گفت: در برخی از نقاط شرق استان حتی کشت اول برنج نیز نباید انجام شود. چون تنها دشت ممنوعه استان در این منطقه قرار دارد. ما به همه دستگاه‌ها این موضوع را اعلام کردیم و انتظار داریم که دستگاه‌های مرتبط در این زمینه نهایت حساسیت و همراهی را به خرج دهند.
پیش‌نیازهای ممنوعیت کشت دوم برنج
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم در این نشست نکاتی درباره کشت دوم برنج در استان را از نگاهی دیگر مطرح کرد و خواستار پرهیز از شتاب‌زدگی در جلوگیری از کشت دوم برنج در این خطه شمالی شد.
بابک مومنی با بیان این‌که کشت دوم برنج امسال در مازندران با توجه به شرایط کشور باید با ظرفیت بالا انجام شود، اظهار کرد: من در سال‌های گذشته و زمانی که کشاورزان را به کشت دوم برنج تشویق می‌کردند، درباره گسترش بی‌رویه کشت دوم هشدار می‌دادم. هنوز هم معتقدم که برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی می‌تواند آسیب‌های زیادی داشته باشد. اما بر این باورم که به دلیل شرایط کشور امسال باید کشت دوم مورد حمایت قرار گیرد.
وی افزود: اعلام ممنوعیت کشت دوم برنج در استانی که اقتصاد عمده ساکنانش کشاورزی است باید با راهکارها و برنامه‌ریزی‌های گسترده و همه‌جانبه انجام شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: نخستین نکته در مورد ممنوعیت کشت دوم برنج این است که برنامه معیشت جایگزین برای کشاورزانی که اقدام به کشت دوم می‌کنند در نظر گرفته شود.
مومنی تصریح کرد: گسترش کشت گلخانه‌ای یا خشکه‌کاری برنج از جمله اقداماتی است که می‌توانند جایگزین کشت دوم برنج شوند. اما باید برنامه‌ها و زیرساخت‌ها و منابع مالی مورد نیاز برای حمایت از کشاورز به منظور توجه به این فعالیت‌ها تامین شود.
وی با بیان این‌که ممنوعیت کشت دوم به معنای کاهش تولید برنج در کشور است خاطرنشان کرد: کشت برنج در بسیاری از استان‌های تولیدکننده برنج به دلیل وضعیت آبی متوقف شده یا کاهش یافته و در چنین شرایطی بار مسوولیت تولید برنج بیشتر از گذشته بر دوش مازندران است. در چنین شرایطی جلوگیری از کشت دوم برنج بر بازار داخلی اثر خواهد گذاشت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: امسال در مازندران ۷۰۰ هزار تن برنج از کشت اول برداشت شده و پیش‌بینی می‌شود که ۲۰۰ هزار تن از کشت دوم تامین شود. این رقم بخش مهمی از نیاز کشور به برنج را تامین می‌کند و از خروج ارز جلوگیری خواهد کرد. بنابراین به همین سادگی نمی‌توان کشت دوم برنج را ممنوع کرد.
مومنی راهکار دیگر برای ممنوعیت کشت دوم برنج در مازندران را حمایت از کشت ارقام پرمحصول دانست و گفت: اگر از کشت ارقام پرمحصول حمایت شود تا میزان تولید کشت دوم ما در کشت اول قابل جبران باشد، هم به حجم تولید داخلی آسیب نمی‌رسد و هم اقتصاد کشاورزی در صورت خرید محصول از سوی دولت و تضمین کسب درآمد آسیب نمی‌بیند. در صورتی که این دو برنامه اجرا شود می‌توان کشت دوم را ممنوع کرد.
وی افزود: ما نیز در سازمان جهاد کشاورزی معتقد هستیم که برای صیانت از منابع آبی باید گام‌های جدی برداشته شود. لازم است که تشکل‌های آب‌بران در استان تقویت شوند و از سوی دیگر نیازمند بازنگری در الگوی کشت هستیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: سند الگوی کشت که امروز در مازندران وجود دارد باید به‌روز شود. باید ببینیم آیا می‌توانیم به استمرار کشت شالی در شرق مازندران ادامه دهیم؟
مومنی افزود: در مازندران باید توسعه شبکه‌های آبیاری را با جدیت دنبال کنیم. لازم است که در این زمینه یک کلان‌پروژه در حوزه شبکه‌های آبیاری تعریف شود.
وی تصریح کرد: از ۴۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی استان کمتر از ۳۰ هزار هکتار زیر پوشش شبکه مدرن قرار دارد. به همین دلیل راندمان آب در ساختار سنتی توزیع پایین است و حداکثر به ۴۰ درصد می‌رسد. یعنی ما حدود ۶۰ درصد از آب تولید شده را در ساختار سنتی توزیع از دست می‌دهیم. بنابراین لازم است که به جای تصمیم فوری برای ممنوعیت کشت دوم برنج، به فکر راهکارهای مناسب که به مدیریت مصرف آب کمک می‌کند نیز باشیم.