مونسون به طوفانی گفته می‌شود که در اثر بارش‌های سنگین و معمولاً در فصل گرم یعنی تابستان رخ می‌دهد. علت اصلی پدیده مونسون در ایران، اقیانوس هند است که به دلیل اختلاف زیاد دمایی میان خشکی و اقیانوس اتفاق می‌افتد. مونسون در لغت به معنی موسم بارندگی و یا باد موسمی است.
آب و هوای ایران در تابستان گرم و خشک است؛ اما در صورتی که شرایط مساعد باشد، از سمت اقیانوس هند رطوبت وارد ایران شده و در مواجهه با توده هوای گرم، باران‌های سیل‌آسایی را در این فصل رقم می‌زند که به آن پدیده مونسون می‌گویند.
نعمتی که خسارت به بار می‌آورد
اگر چه باران‌های مونسونی این روزها در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان نویدبخش حیات و طراوت طبیعت است؛ اما همزمان با شدت گرفتن بارش‌ها، سیلاب‌ها و خسارت‌های گسترده‌ای به زیرساخت‌ها، کشاورزی و زندگی روزمره مردم وارد می‌شود و آینده ساکنان این منطقه را با چالش جدی مواجه می‌کند.
این بارش‌ها هر سال از اواسط خرداد آغاز می‌شود و تا نیمه شهریور ادامه دارد و می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی مردم، کشاورزی، زیرساخت‌ها و محیط زیست این استان‌ها داشته باشد.بارش‌های مونسونی به طور رگباری، شدید و گاهی طولانی‌مدت اتفاق می‌افتد که این بارش‌ها در هرمزگان و سیستان و بلوچستان می‌تواند موجب سیلاب‌های ناگهانی و رواناب‌های شدید شود.
اگر چه باران‌های مونسونی این روزها در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان نویدبخش حیات و طراوت طبیعت است؛ اما همزمان با شدت گرفتن بارش‌ها، سیلاب‌ها و خسارت‌های گسترده‌ای به زیرساخت‌ها، کشاورزی و زندگی روزمره مردم وارد می‌شود و آینده ساکنان این منطقه را با چالش جدی مواجه می‌کند
بارش‌های مونسونی علاوه بر تأمین بخشی از آب مورد نیاز این استان‌ها، به ویژه برای کشاورزی؛ اما سالانه خسارت‌های فراوانی نیز در این دو استان به بار می‌آورد.آبگرفتگی شدید معابر و خیابان‌ها، آسیب به پل‌ها، جاده‌ها و شبکه‌های راه‌سازی و قطع موقت مسیرهای ارتباطی در مناطق روستایی، تنها بخشی از آسیب‌های این باران‌های سیل‌آساست.
متأسفانه باران‌های مونسونی همه ساله به باغ‌های خرما و مرکبات که محصولات اصلی منطقه است، ضرر زده و با نفوذ آب‌های سطحی و شور شدن خاک کشاورزی سبب کاهش کیفیت زمین‌های زراعی می‌شود.آسیب به زیرساخت‌های آبیاری و کانال‌های انتقال آب کشاورزی، خسارت به منازل مسکونی و تخریب آن‌ها در مناطق پایین‌دست رودخانه‌ها، تنها بخشی از آسیب‌های باران‌های مونسونی است.
خسارت به شبکه برق و قطعی‌های مکرر برق ناشی از وزش باد و رعد و برق، خسارت به محیط زیست و حیات‌وحش، ایجاد رواناب‌های شدید که موجب جابه‌جایی خاک و از میان رفتن برخی پوشش‌های گیاهی طبیعی می‌شود و تخریب زیستگاه برخی گونه‌های جانوری محلی، بخشی دیگر از خسارت‌های بارش‌های مونسونی است.
آبی که هدر می‌رود
در ایران همه ساله در فصل تابستان طوفان مونسون با وقوع بادهای ۱۲۰ روزه سیستان رخ می‌دهد و شهرستان‌های جنوبی سیستان و بلوچستان به ویژه چابهار، کنارک، سرباز، نیکشهر و ایرانشهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بارش‌ها گرچه سیل‌آسا و مخرب است؛ اما در صورتی که آب‌های سطحی آن کنترل و جمع‌آوری شوند، می‌توانند منابع ذخیره خوبی برای آشامیدن و کشاورزی این مناطق باشند تا مشکلات کم‌آبی مردم مظلوم این بخش از سرزمینمان کاهش یابد.