همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: درحالی‌که دنیا به‌شدت به دنبال کاهش پسماندها و حفظ منابع است، محققان و دانشگاهیان با جسارتی جدید وارد میدان شده‌اند. آیا بلوک‌های پرت شده می‌توانند آیندة بتن‌سازی را متحول کنند؟
بحران مواد اولیه و نگرانی‌های زیست‌محیطی
در جهانی که ساخت‌وساز هر روزه با بحران مواد اولیه و روبه‌روست، بازگشت به چیزی به‌ظاهر دورریختنی، می‌تواند به آغاز تحولی بزرگ بدل شود. تیمی از پژوهشگران به‌تازگی روندی نو را آزمایش کرده: استفاده از قطعات خردشده بلوک‌های بتنی قدیمی (CPB Aggregate) به‌جای شن و ماسه طبیعی در ساخت ملاط و بتن. نتایج اولیه نشان می‌دهد اگر این مواد بادقت انتخاب و آماده شوند، می‌توانند بلوک‌های جدیدی بسازند که از نظر پایداری و مقاومت، در حد بلوک‌های سنتی باشند. اما پروسه نیازمند افزودن روان‌سازهای ویژه و تنظیم دقیق نسبت‌هاست. آیا این انقلاب کوچک، گامی مستحکم به سمت آینده‌ای پایدار در ساخت‌وساز است؟
نقطه شروع: چرا باید بلوک‌های بتنی قدیمی را بازیافت کنیم؟
با تولید سالانه میلیاردها تن مصالح ساختمانی، استخراج شن و ماسه طبیعی فشار سنگینی بر منابع دارد. درعین‌حال، زباله‌های ساختمانی به چالشی مزمن بدل شده‌اند. بازیافت این بلوک‌ها راهی برای کاهش دوگانه مصرف و پسماند است.
بیشتر بخوانید:
آزمایش‌هایی که ما را شگفت‌زده کردند
پژوهشگران بررسی دقیق اندازه ذرات، جذب آب و چگالی CPB Aggregate را انجام دادند. آن‌ها متوجه شدند که مخلوط این مصالح برای دستیابی به کارپذیری لازم نیازمند روان‌سازهای قوی‌تر است. اما تعجب اصلی زمانی رخ داد که مقاومت و دوام این بتن‌های بازیافتی تقریباً با نمونه‌های مرجع برابری کرد.
اهمیت یافته‌های جدید
این یافته، مقدماتی برای کاهش وابستگی به منابع طبیعی، کاستن از هزینه‌ها و حفظ محیط‌زیست در ساخت‌وساز است. به‌خصوص در مناطقی با هزینه حمل‌ونقل بالا (مثلاً مناطق دورافتاده)، استفاده از زباله‌های محلی می‌تواند اقتصادی و امیدبخش باشد.
پژوهش‌های لازم
برای اینکه این روش جای خود را در صنعت باز کند، نیاز به بررسی بیشتر دارد: بررسی دوام در شرایط محیطی مختلف، چگونگی توزیع ذرات بازیافتی، محدودیت‌های ساختمانی استانداردها و هزینه‌های واقعی تولید. همچنین باید ببینیم آیا این مواد برای بتن‌های باربر نیز قابل‌استفاده هستند یا فقط برای کاربردهای غیرساختاری مناسب هستند.
ضرورت مشوق‌های مالی
نتایج این مطالعه می‌تواند انگیزه‌ای باشد برای تدوین سیاست‌های تشویقی، مانند ارائه مشوق های مالی برای استفاده از مواد بازیافتی، بازنگری در مقررات ساخت‌وساز، و ترویج اقتصاد چرخه‌ای در حوزه مصالح.
این پژوهش گامی مهم و امیدوارکننده در مسیر ساخت‌وساز پایدار محسوب می‌شود. استفاده از بلوک‌های بازیافتی پیاده‌رو به‌جای شن و ماسه طبیعی، اگر بادقت و کیفیت مناسب انجام شود، امکان ساخت بتنی قابل‌رقابت از نظر مقاومت و دوام را می‌دهد. این رویکرد نه‌تنها مزایای زیست‌محیطی همچون کاهش استخراج منابع و کاهش پسمانددارد بلکه می‌تواند اقتصادی‌تر هم باشد. با ادامه پژوهش‌ها و حمایت‌های صنعتی و دولتی، می‌توانیم ساخت‌وساز را به سمت آینده‌ای سبزتر و هوشمندانه‌تر هدایت کنیم.