به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، «کتف پدرم در اثر بلند کردن جسم سنگین، آسیب دید و پزشکی که او را معاینه کرد، دستور عمل جراحی داد اما درخواست کرد که علاوه بر هزینه بیمارستان مبلغ هفت میلیون تومان به حساب پسرش واریز کنیم و چاره دیگری نداشتیم، بابا باید عمل می‌شد و پزشک هم حاذق بود و نمی‌شد در مدت کوتاهی پزشک دیگری پیدا کنم. اصلا از کجا معلوم آن پزشک هم نزدیک عمل درخواست پول جدا نکند؟» این را پسری می‌گوید که ناچار شده برای درمان پدرش به دکتر زیرمیزی بدهد.

البته که پزشکان نام زیرمیزی و رشوه را نمی‌پذیرند و معتقدند که تنها دستمزد خود را دریافت می‌کنند. وقتی از مردم خواستم که تجربه‌های شخصی خود را در این باره مطرح کنند، پیام‌های زیادی درباره جراحانی دریافت کردم که هر کدام اسم ورسمی داشتند اما به راحتی درخواست زیرمیزی می‌کردند.

سزارین انتخابی با دریافت پول بیشتر و دور زدن قانون

تعداد زیادی از پیام‌ها درباره پزشکان متخصص زنانی بود که برای سزارین انتخابی از خانم‌های باردار درخواست پول می‌کردند. خانمی می‌گفت: شاهد بودم که پزشک به خانم بارداری پیشنهاد داد که مبلغی را به حساب شخصی پزشک واریز کند تا برای او سزارین انتخابی انجام دهد. برای گذر از محدودیت‌های وزارت بهداشت هم یک مشکل پزشکی را به شکل سوری در پرونده او ثبت می‌کند.

البته تجربه‌ها صرفا محدود به سزارین‌های انتخابی نیست و دیده شده که پزشک از بیماری که واقعا مشکل در زایمان دارد و باید برای او سزارین انجام شود هم، درخواست پول کرده است. این تجربه را بخوانید: من باردارم یک ماه دیگر باید زایمان کنم. بیمه تکمیلی دارم و بیمه کل هزینه بیمارستان را پرداخت می‌کند اما پزشکم جداگانه مبلغ ۱۵ میلیون درخواست کرده است. من از ابتدا تحت نظر این دکتر بودم و حالا نمی‌دانم که باید چه کنم؟

ویکتوریا کریمیان عضو هیات مدیره انجمن صنفی مامایی در گفت‌وگویی که با ایسکانیوز داشت به افزایش آمار سزارین اشاره کرد و گفت: سزارین قیمت بالاتری دارد، سریع‌تر انجام می‌شود و افراد زیادی از درآمد حاصل از آن نفع می‌برند، در مقابل روش‌های مختلف زایمان طبیعی مثل زایمان بی‌درد، زایمان کم درد، زایمان در آب و روش‌های مامایی نوین هم تبلیغ نمی‌شود. مردم باید به درستی مشاوره بگیرند، اطلاعات مسموم و آلوده دریافت نکنند و در نهایت خودشان تصمیمی بگیرند که چه چیزی برای آنها مناسب است.

زیرمیزی در قالب سکه و پول نقد

جراحان متعددی امروزه در کشور برای انجام عمل جراحی مبلغی بیش از تعرفه دریافت می‌کنند و گاهی هم برای فرار از دست ناظران این مبالغ را در قالب پول نقد یا سکه طلا و یا استفاده از حساب شخص دیگری دریافت می‌کنند. آقایی از تبریز که برای عمل تعویض مفصل زانوی پدرش به پزشک مراجعه کرده، نوشته: بیشتر از یک سال بود در نوبت بودیم و عمل به بهانه‌های مختلف عقب می‌افتاد. آخر برادرم به منشی گفت ما بی‌پول نیستیم و همان هفته پدرم عمل شد.

دوست نداری برو بیمارستان دولتی

منشی یکی از متخصصان زنان در دفاع از کار او می‌گوید: به هر حال این اختیار دکتر است که برای زایمان شما حضور داشته باشد یا خیر. دکتر می‌گوید که اگر می‌خواهی من عمل کنم، جدا دستمزد می‌گیرم وگرنه دکتر شیفت بیمارستان هر کسی بود، شما را عمل می‌کند. اگر دوست نداری که پول بدهی، دولت بیمارستان‌های درمانی و آموزشی گذاشته که با کمترین هزینه کار شما را انجام می‌دهند.

تأخیر در پرداخت مطالبات مراکز دولتی، یکی از عوامل بروز زیرمیزی

سیدسجاد رضوی معاون درمان وزارت بهداشت می‌گوید که تأخیر در پرداخت مطالبات مراکز دولتی، یکی از عوامل بروز پدیده زیرمیزی است، باید تلاش کنیم پرداختی‌ها به پزشکان و کادر درمان، به موقع و منصفانه انجام شود.

وی افزود: یکی از دغدغه‌های جدی پزشکان جوان و پرستاران، موضوع مسکن است و اگر نتوانیم به دغدغه‌های اولیه این نیروها رسیدگی کنیم، زمینه‌های فساد و نارضایتی فراهم می‌شود. هدف ما این است که رابطه مالی مستقیم بین پزشک و بیمار حذف شود و پرداخت‌ها از طریق بیمه‌ها انجام شود و بیمار صرفاً از بیمه خدمات دریافت کند، نه اینکه مجبور به پرداخت‌های غیررسمی و خارج از تعرفه باشد.

قبح زیرمیزی از بین رفته است

اما نبود سیستم درستی برای پرداخت و مشکلات بیمه توجیح کننده پدیده زیرمیزی نیست. عالیه زمانی کیاسری عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، معتقد است که قبح زیرمیزی از بین رفته است، وی می‌گوید: ما نمی‌توانیم از کسانی که خود در سیستم منتفع هستند، انتظار مبارزه واقعی با این فساد را داشته باشیم.

وی افزود: یکی از چالش‌های اصلی ما در حوزه سلامت، وجود تعارض منافع در لایه‌های مختلف مدیریتی است که باید با آن برخورد جدی شود.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، تاکید کرد: متأسفانه سازمان نظام پزشکی در برخی موارد گرفتن زیرمیزی را توجیه می‌کند و در این رابطه حتی اگر درصد زیرمیزی هم اندک باشد، باز هم توجیهی برای آن وجود ندارد و نمی‌توان کمبودها و مشکلات مالی را بهانه‌ای برای مشروع جلوه دادن راه‌های غیرقانونی کنیم.

زمانی کیاسری افزود: سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت باید به جای موضع‌گیری‌های منفعلانه، مسئولانه وارد میدان شوند و تا زمانی که این نهادها خودشان این معضل را جدی نگیرند، هیچ امیدی به اصلاح نیست؛ وزارت کار هم باید تابع این مسیر اصلاحی باشد.

مصادیق تعارض منافع

تعارض منافع وقتی ریشه‌دار شود، فساد در بستر آن رشد می‌کند و زیرمیزی گرفتن هم به امری عادی تبدیل می‌شود. علی انجو متخصص اخلاق پزشکی در گفت‌وگویی که با ایسکانیوز داشت درباره مصادیق این تعارض منافع گفت: از مصادیق تعارض منافع وقتی است که پزشک یا مرکز درمانی به راننده یک آمبولانس پول بدهد که بیماران را به مرکز او بیاورد و راننده هم درصد بگیرد. یا گاهی یک متخصص داخلی در ازای ارجاع بیمار به جراح از آن جراح هزینه دریافت می‌کند، اگر بخواهیم موضوع را تحلیل کنیم داستان‌های متعددی پشت آن است، برای مثال متخصص داخلی که سوادش کمتر از جراح نیست و با خود می‌گوید که چرا درآمد من باید کمتر از او باشد و سهم من از درمان بیمار چقدر است؟ درواقع همیشه آدم‌هایی که تخلف می‌کنند استدلال‌های هم برای خودشان دارند و اول موضوع را برای خود توجیح می‌کنند و بعد انجام می‌دهند. به این موارد در نظام سلامت سهم‌خواهی می‌گویند.

وی ادامه داد: مورد دیگر زمانی است که پزشک برای آزمایشگاه، رادیولوژی، نوار قلب، سیتی اسکن، داروخانه و غیره بیمار می‌فرستد و سهم دریافت می‌کند. تعارض منافع در شکل‌های مختلف اتفاق می‌‍‌افتد مثلا در شرایطی که بیماری برای پزشک هدیه آورده و درخواست دارد که بدون نوبت ویزیت شود هم تعارض منافع رخ داده است. معمولا در دانشکده‌های پزشکی تشخیص تعارض منافع و نوع برخورد در آن موقعیت تدریس می‌شود.

راه‌های مقابله با تعارض منافع

متخصص اخلاق پزشکی عنوان کرد: با اصلاح تعرفه‌ها و ساخت سیستمی درست، پرداخت مناسب حق و حقوق‌ها و آگاهی رسانی می‌توان از تعارض منافع پیشگیری کرد. نگذاریم کسی هم در بخش دولتی کار کند و هم بخش خصوصی که بیماران پولساز بخش دولتی را به بخش خصوصی هدایت کند. در واقع یکی از راه‌های مقابله این است که جلوی به وجود آمدن موقعیت تعارض منافع را بگیریم. در مواردی هم که امکان پیشگیری از شرایط تعارض منافع وجود ندارد می‌توان اطلاع‌رسانی کرد. مثلا پزشک می‌تواند به مریض بگوید که نوار قلب برای تو لازم است و اگر به این مرکز مراجعه کنی درصدی هم به من تعلق می‌گیرد و در آن شرایط بیمار تصمیم می‌گیرد که به کدام مرکز مراجعه کند.

وی افزود: گاهی در بیمارستان‌ها افرادی هستند که با مراجعه به خانواده بیمار و بدگویی از بیمارستان دولتی سعی دارند او را به سمت بخش خصوصی هدایت کنند. گاهی حتی در سیستم دولتی کسانی هستند که خود به دلیل منافعی که در بخش خصوصی دارند وضعیت بیمارستان دولتی را آشفته می‌کنند که بیمار به بخش خصوصی بروند. شیادان دو دسته هستند، برخی ادعای طبابت کرده و در سیستم درمانی مداخله می‌کنند و درجه دوم شیادان برخی همکاران ما در نظام سلامت هستند که به دلیل منافع مالی خودشان نفعشان در این است که سیستم دولتی خوب کار نکند. این آسیب‌هایی است که از نظر اتلاف منابع به نظام سلامت آسیب می‌زند. بی‌اعتمادی مردم به بخش دولتی هم از اینجا نشات می‌گیرد.

انجو تاکید کرد: اگر امروز ما اطلاعاتی در مورد بیماری‌هایی مثل ایدز و غیره داریم دلیلش این است که مردم به ما اعتماد کرده و از خصوصی‌ترین بخش‌های زندگیشان با ما حرف زده‌اند اما تعارض منافع این اعتماد را مخدوش می‌کند و که حتی در ادامه تعارض منافع کنترل نشده به دانش پزشکی هم آسیب می‌زند.

طرح مجلس برای مقابله با زیرمیزی

اخیرا طرحی در دستورکار مجلس برای مقابله با این موضوع قرار گرفته است. سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره آخرین وضعیت طرح حذف زیرمیزی در حوزه سلامت کشور گفت: «پرداخت‌های غیررسمی یا همان زیرمیزی، واقعیتی تلخ و قدیمی در نظام سلامت است که رابطه مبتنی بر اعتماد میان پزشک و بیمار را که یکی از ارکان اساسی اثربخشی درمان است، مخدوش کرده است. یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری این پدیده هم عدم‌رشد تعرفه‌های پزشکی متناسب با نرخ تورم است.»

به‌گفته اسحاقی قرار است در قالب همکاری دولت و مجلس و در چارچوب برنامه هفتم توسعه، کمیته‌ای تشکیل شود تا در بازه زمانی کوتاه طرح جامع حذف زیرمیزی تدوین و اجرا شود. یکی از راهکارهای کلیدی، ایجاد یک بیمه سراسری و حذف بیمه‌های متعدد و پراکنده است تا نظام سلامت از حالت طبقاتی خارج شود، چون تا زمانی که بیمه‌ها پراکنده و ناکارآمد باقی بمانند، حذف ارز ترجیحی برای دارو و ملزومات پزشکی بی‌نتیجه خواهد ماند و نظام بیمه‌ای کشور متضرر خواهد شد.

به گزارش ایسکانیوز، مسئولان نظام سلامت سال‌هاست که از زیرمیزی گلایه دارند اما باید پرسید که چرا با این موضوع مقابله نمی‌شود؟ نمی‌توان صرفا از مردم انتظار داشت که تخلف را گزارش کنند چراکه بیمار به درمان فکر می‌کند و نمی‌خواهد با اعلام تخلف پزشک از مسیر درمان خارج شود اما از این تخلف هم ناراضی است. در واقع باید نهاد نظارتی بزرگتری باشد که خود تعارض منافع نداشته باشد و شرایطی را فراهم کند که پزشک فکر تخلف هم نکند. از طرفی وجود مشکل در هر حرفه‌ای مجوزی برای تخلف و سودجویی نیست و نمی‌توان با اسامی مختلف این پدیده کثیف را پاکیزه کرد.

انتهای پیام /