دکتر ایهاب حماده در مصاحبه اختصاصی با شبکه خبری العالم، دولت لبنان را به نقض یک قاعده اساسی و طلایی از همزیستی مشترک که در بند پایانی قانون اساسی لبنان تصریح شده است، متهم کرد.
وی همچنین تأکید کرد که تصمیم دولت همچنین، کودتایی علیه پیمان طائف است که بر حق لبنان برای آزادسازی سرزمین خود و حق مقاومت تاکید می‌کند.
حماده بر سه‌گانه‌ی طلایی «ارتش، مردم و مقاومت» تاکید کرد و هشدار داد که هرگونه بی طرف بودن در تعلق به تمام لبنان می‌تواند نهاد ارتش را نیز در معرض خطر موجودیتی قرار دهد.
متن مصاحبه ایهاب حماده نماینده مجلس لبنان با شبکه خبری العالم به شرح زیر است:
العالم: شاید این یکی از خطرناک‌ترین مراحلی باشد که لبنان و به ویژه مقاومت، خصوصا پس از فشارهای رو به افزایش آمریکا و اسرائیل بر دولت لبنان برای خلع سلاح مقاومت یا تلاش برای خلع سلاح آن طی می‌کنند.
دولت لبنان تصمیم گرفته است که ارتش لبنان را مامور تهیه طرحی برای خلع سلاح مقاومت کند که تا پایان این ماه، اوت ۲۰۲۵، به دولت ارائه شود. شما در حزب‌الله این تصمیم دولت لبنان را چگونه می‌بینید؟
حماده: واضح است که این تصمیم دولت لبنان نیست، به این معنا که دولت کسی است که تصمیم گیر است و اراده لازم برای اتخاذ تصمیم مناسب را دارد. کاری که دولت لبنان انجام داده، به وضوح اجرای دیکته های صهیونیستی-آمریکایی است. بنابراین، وقتی برخی از خیانت صحبت می‌کنند، در مورد کاری که دولت انجام داده اغراق نمی‌کنند. این خیانت به مردم لبنان و خیانت به وظیفه‌ای است که دولت معمولاً انجام می‌دهد، زیرا قرار است بیشترین توجه و اهتمام را به مردم، سرزمین، خاک، آسمان، دریا و ثروت کشور داشته باشد. بالاتر از اینها، بیشترین توجه و اهتمام را به فرمول میثاق ملی و همزیستی داشته باشد و از اینها تخطی کرده است.
العالم: آیا کاری را که دولت انجام داد، خیانت به لبنان توصیف می‌کنید؟
حماده: واقعا، این خیانت به لبنانی‌ها، خیانت به لبنان و خیانت به ماموریت و وظیفه به تمام معنا است.
العالم: پس شما این را همسو با منافع آمریکا و اسرائیل می‌دانید؟
حماده: دولت اکنون باید در مورد گفته های نتانیاهو واکنش نشان دهد یا اظهار نظر کند. او آشکارا گفت که ما به دولت لبنان در رسیدن به این تصمیم کمک کردیم و در عمل قول داد که او و دولت لبنان خلع سلاح مقاومت را تکمیل خواهند کرد. این گفته های نتانیاهو است.
برخی همیشه با نگرانی نسبت به روابط لبنان با ایران ظاهر می‌شوند؛ انگار قیامت برپا شده و آرام نمی‌گیرد... اما هیچ‌کس چنین واکنشی نسبت به نتانیاهو نشان نمی‌دهد؛ کسی که حالا حتی از اتحادیه عرب می‌خواهد که علیه ایران موضع اتخاذ کند. یعنی چرا زبانشان بند آمده در برابر هرگونه حمله و تجاوز اسرائیل؟ هیچ صدایی از آنان نمی‌شنویم.
العالم: نتانیاهو طبیعتاً تلاش خواهد کرد تا میان لبنانی‌ها اختلاف بیندازد..
حماده: خب، بفرمایند جواب بدهند... مگر مرد نیستند؟ مگر مستقل و صاحب حاکمیت نیستند؟
العالم: آیا معتقدید دولت لبنان باید به ادعاهای نتانیاهو پاسخ دهد؟
حماده: دولت تحت فرمان او(نتنیاهو) است و برنامه‌اش را اجرا می‌کند. اگر واقعاً مرد هستند و با شعارهای حاکمیت هم‌راستا، پس بفرمایند پاسخ دهند.
العالم: این تصمیمی که از سوی دولت گرفته شده، تا چه اندازه خطرناک است؟
حماده: ما چه در عملکرد برخی افراد در ساختار دولت، چه در فضای عمومی، و چه در فشارهای آمریکا از طریق سند باراک، می‌دیدیم که دولت لبنان پیش از آن‌که به مرحله تصویب آنچه در مقدمه سند صهیو-آمریکایی آمده برسد، با این مطالبات هم‌راستا شده بود. چون همان‌طور که گفتیم، جوهر این سند اسرائیلی است، حتی اگر کاغذ آن آمریکایی باشد.
شاید باور کنیم که انگشتانی که از این جوهر اسرائیلی استفاده کردند، به‌ناحق ادعای لبنانی بودن دارند. به هر حال، این دولت در این تصمیم‌گیری حداقل نماینده واقعی لبنان نیست. این تصمیم با قانون اساسی در تضاد است و یکی از اصول طلایی همزیستی را نقض کرده—اصولی که در بند پایانی مقدمه قانون اساسی لبنان در توافق طائف آمده است.
هیچ قدرتی که با پیمان همزیستی در تضاد باشد، مشروعیت ندارد. به باور من، حداقل چیزی که می‌توان درباره این تصمیم گفت، این است که با پیمان همزیستی در تضاد است و در نتیجه، این تصمیم کودتایی علیه کل ساختار لبنان است—ساختاری که لبنان بر اساس آن شکل گرفت. بنابراین، برخی باید این موضوع را جدی‌تر بخوانند، چون کودتا علیه پیمان همزیستی، یعنی کودتا علیه خود لبنان.
از جمله مسائل راهبردی، لغو تشکیل هیئت عالی برای حذف فرقه گرایی سیاسی است... و حتی اگر به دموکراسی تکیه کنیم، بیایید ببینیم توزیع جمعیتی لبنانی‌ها بر اساس طوایف و فرقه ها چگونه است، تا مشخص شود کدام طایفه اکثریت را دارد. پیش‌تر، وقتی صحبت از برگزاری کنفرانس تأسیسی برای لبنان می‌شد، برخی واکنش‌های شدید نشان می‌دادند. اما حالا، پس از این کودتا، آیا طرح کنفرانس تأسیسی جدید برای کشور ممنوع شده؟ ما می‌گوییم: هرگز. تا وقتی که شما پیمان همزیستی را زیر پا گذاشته‌اید، فراموش نکنید که بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار لبنانی بودند که لبنان را حفظ کردند، و شما با خون فرزندان و مردان آنها به جایگاهی رسیدید که اکنون در آن قرار دارید.
شبکه العالم: وارد جزئیات بسیار حساسی می‌شوم که شما مطرح کردید... سقف انتقادات بسیار بالاست... شما می‌گویید این تصمیم فاقد مشروعیت است؟
حماده: این تصمیم اساساً وجود ندارد.
العالم: بلکه فراتر، شما می‌گویید این تصمیم ساختار لبنان را هدف قرار داده... یعنی معتقدید این مرحله یا این تصمیم، تهدیدی برای ساختار لبنان است و بنابراین خواستار ایجاد ساختار جدیدی برای کشور هستید؟
حماده: اگر مسیر اصلاح نشود و این دولت به روند کودتایی خود علیه ساختار لبنان ادامه دهد، باید درباره موجودیت لبنان بحث شود. آیا لبنان همچنان باید به همان شکلی باقی بماند که از زمان استقلال اول تا امروز بوده؟ به باور من، این موضوع اکنون به‌طور طبیعی مطرح شده، حتی بدون آن‌که کسی آن را پیشنهاد دهد—خود به خود از سوی همه لبنانی‌ها مطرح شده. بنابراین، بله، این یک کودتا علیه ساختار لبنان است. و اگر دولت به همین روند ادامه دهد، لبنان باید وارد ساختار جدیدی شود.
العالم: آیا حزب‌الله اکنون خواستار برگزاری کنفرانس تأسیسی برای ایجاد ساختار جدیدی برای لبنان است، بر اساس پیامدهای این تصمیم؟
حماده: آنچه این دولت به‌ناحق انجام داده—دولتی که ادعای نمایندگی منافع لبنان را دارد، اما در واقع منافع صهیونیسیی-آمریکایی را نمایندگی می‌کند—اگر به همین روند در روزهای شوم پنجم و هفتم ماه ادامه دهد، به باور من، خودشان دارند ساختار جدیدی برای لبنان را مطرح می‌کنند.
العالم: آیا این دیدگاه، نظر مشترک دوگانه شیعی یعنی جنبش امل و حزب‌الله است؟
حماده: صادقانه بگویم، در این لحظه نمی‌دانم که آیا این دیدگاه نظر مشترک دوگانه شیعی است یا نه، اما مطمئنم که این دیدگاه نماینده یکی از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده لبنان است—اجزایی که لبنان بر اساس حضور و مشارکت آنها شکل گرفت. این گروه اکنون احساس می‌کند که در سطح وجودی هدف قرار گرفته. به همین دلیل، از روی ادب و دلسوزی برای لبنان، بسیاری از حقایق را نزد خود نگه داشته بود تا رعایت حال دیگران را بکند. اما اکنون، وقتی برخی می‌خواهند ما را عریان به قربانگاه ببرند، ما مسائل را همان‌طور که هست مطرح خواهیم کرد. به باور من، اکنون هیچ لبنانی‌ای نیست که این موضوع را بر زبان نیاورده باشد. ما موظفیم این حرف‌ها را بزنیم. بفرمایید و ساختار جدیدی برای لبنان مطرح کنید، در سایه این کودتا. این موضوع کاملاً روشن است و چیز تازه‌ای هم نیست. یادتان هست زمانی که ماکرون در سفرش به لبنان، ساختار جدید و پیمان جدیدی را مطرح کرد؟ (مجری العالم: سال ۲۰۱۹) آن زمان صحبت از کنفرانس تأسیسی بود. یعنی وقتی ماکرون این را گفت، پذیرفتند. اما وقتی سید حسن نصرالله (رضوان الله علیه) این موضوع را مطرح کرد، غوغا به پا شد. این کودتا علیه ساختار فعلی، کودتا علیه تمام ساختارهایی است که لبنان را اداره کرده‌اند.
العالم: از زمان توافق طائف تا امروز؟
حماده: این کودتا علیه توافق طائف است. آیا اصلاً آنها به طائف عمل کرده‌اند؟
بروند و طائف را بخوانند. آیا پیمان طائف حق لبنان برای آزادسازی سرزمینش را به رسمیت نمی‌شناسد؟ آیا حق مقاومت را به رسمیت نمی‌شناسد؟ از سال ۱۹۹۲ تا همین دولت، هیچ بیانیه وزارتی نبوده، مگر آن‌که مشروعیت مقاومت در برابر دشمن را تأیید کرده باشد. این در سطح داخلی است. اما در سطح اصولی، ما برای دفاع از خانه‌ها، ناموس و مقدسات‌مان نیازی به اجازه کسی نداریم.
العالم: از شما خواهیم پرسید که با این تصمیم چگونه برخورد می‌کنید؟
ایهاب حماده: برای ما، این تصمیم اکنون ماهیت وجودی ندارد؛ به تعبیر حقوقی، «معدوم‌الوجود» است، زیرا فاقد مشروعیت است.
العالم: برای شما معدوم‌الوجود است. اما چگونه این موضوع را در عمل نشان خواهید داد؟ آیا به خیابان ها خواهید آمد ، یعنی تحریک توده‌ای مردم علیه این تصمیم، یا اینکه اجازه می‌دهید اوضاع به پیش برود و ببینید به کجا ختم می‌شود؟
حماده: برای روشن بودن، موضوع بین ما با مردم طرفدارمان که احساس می‌کنند در سطح وجودی وحیاتی مورد هدف قرار گرفته‌اند، سر و کار داریم. بخش بزرگی از آنها در جنوب پس از جنگ و تجاوزات رژیم صهیونیستی، خانه‌ای ندارند و حتی اجازه بازسازی ویرانه‌های منازلشان را هم ندارند. صادقانه بگویم، ما اکنون تلاش زیادی می‌کنیم تا امور را در چارچوب انضباط نگه داریم. همان‌طور که محمد رعد رئیس فراکسیون وفاداری به مقاومت در مصاحبه‌ای اخیر به وضوح گفت، کسی که ما را به این مکان کشاند، باید پایان آن را پیش بینی می کرد و ببیند به کجا ختم می‌شود. بنابراین، ما همچنان سعی می‌کنیم با وجود همه فشارها، کنترل اوضاع را حفظ کنیم، هرچند این کار عاقلانه‌ترین و خردمندانه‌ترین راه نیست. اما باور کنید، اگر این فشارها بر هر محیط دیگری اعمال می‌شد، نتیجه متفاوت می‌بود. اما متأسفانه هنوز برخی را می‌بینیم که ادعای تعلق به میهن لبنان را دارند و ظاهرا نگران وحدت لبنان هستند، اما شبانه‌روز برای برخورد و جنگ داخلی تلاش می‌کنند.
العالم: آیا فکر می‌کنید یکی از اهداف آمریکا و اسرائیل، تحریک مردم به برخورد است؟
حماده: اگر بخواهیم به عمق طرح آمریکایی نگاه کنیم و معادله عینی را ببینیم، آمریکایی‌ها می‌دانند که خلع سلاح به زور و از طریق ارتش که متعلق به همه لبنانی‌ها است، منطقی نیست (العالم: منجر به برخورد می‌شود و قابل اجرا نیست). حقیقت آن است که آمریکایی‌ها با این طرح، جنگ داخلی در لبنان را می‌خواهند. ومعادل عینی این طرح، نیز جنگ داخلی است و هدف واقعی اسرائیل و آمریکا در این کشور همین است. ممکن است بپرسید مصلحت آمریکا در جنگ داخلی چیست؟ چون مصلحت اصلی آنها، مصلحت اسرائیل است. برای آمریکایی‌ها چه فرقی می‌کند که اسرائیل ما را بکشد یا ما یکدیگر را؟ ما اکنون صحنه‌های تکان دهنده ای را در غزه را می‌بینیم؛ نه کودک، نه زن، نه مرد، نه روزنامه‌نگار، نه پزشک و نه اندیشمند در این منطقه در امان نمانده است. و این همه با تصمیم آمریکا بوده است. بنابراین، هیچ‌کس نیاید بگوید آمریکا مادر مهربان لبنان است. هر گلوله‌ای که بر لبنان فرود آمده، ساخت آن، تصمیم آن، و تأمین مالی آن با آمریکایی ها بوده است. واسرائیل تنها یک ابزار اجرایی آمریکا است؛ صاحب پروژه اصلی، آمریکایی‌ها هستند.
العالم: آمریکایی‌ها می‌گویند لبنان باید برخی امتیازها را بدهد تا درهایش به روی سرمایه‌گذاری و ساخت‌وسازها باز شود ؛نظرتان در این خصوص چیست؟
حماده: مثل مصر؟ اگر گندم قطع شود، مردم مصر می‌میرند؛ ۱۰۰ میلیون نفر حتی یک نان پیدا نمی‌کنند. چه اقتصادی به ما وعده می‌دهند؟ مصر توافق نامه ای بست و زمینش را برای بقای موجودیت صهیونیست ها داد. چرا سینا را پس نگرفت؟ بنگرید که اردن چگونه زندگی می‌کند؟ آیا اقتصاد و صلح و ثروت و رودهای عسل و شیر شکر در اردن وجود دارد؟ دیروز، جولانی با اسرائیلی ها دیدار کرد. بلافاصله پس از این دیدارها، دیدیم چه اتفاقی در سوریه افتاد و چه کشتاری صورت گرفت؛ بنابراین، این وعده‌های دروغین ما را فریب نمی‌دهد.
العالم : ارتش لبنان اکنون مستقیما درگیر است. شاید ارتش لبنان ماه آینده بخواهد طرح خلع سلاح مقاومت را اجرایی کند. چه دیدگاهی نسبت به این اتفاق دارید یا فکر می‌کنید ارتش با این پرونده حساس چگونه برخورد خواهد کرد؟ حماده : ما به ارتش اعتماد داریم. همیشه شعار «ارتش، مردم و مقاومت» را سر می‌دادیم، زیرا به این ارتش از طریق تجربه و رویدادهایی که در لبنان گذشته است، اعتماد پیدا کردیم ؛ ارتشی که متعلق به همه لبنانی‌ها بوده است. از این نظر، ما انتظار داریم ارتش بداند که هیچ سربازی که به خانواده‌ای در اینجا یا آنجا تعلق دارد، نمی‌تواند علیه خانواده، خانه،و عزیزان و تاریخ خود شورش کند. اکثر شهدای ارتش در کجا به شهادت رسیدند؟ بنابراین، ارزش ارتش و اجماع بر آن، نتیجه بی‌طرفی‌اش در قبال فرقه‌گرایی، مواضع و جانبداری‌ها و تعلقش به لبنان است.
به همین دلیل ما بر اساس این اصل به ارتش اعتماد داریم، اما باید توجه کنیم و توجه ارتشی را که به آن اعتماد داریم، جلب کنیم که هرگونه بی‌طرفی نسبت به تعلق به تمام لبنان ممکن است کل نهاد ارتش را نیز با خطر وجودی مواجه کند، همان‌طور که درباره‌ی لبنان صحبت می‌کنیم (العالم: نهاد ارتش). تاریخ هم از ما دور نیست... ما به یاد داریم—یادآوری کنیم و تکرار نشود—در جنگ داخلی لبنان، ارتش باقی نماند بلکه به ارتش‌هایی تبدیل شد که به فرقه‌ها وابسته بودند، و این تنها به نفع اسرائیل بود. بنابراین ما تا امروز پیمان و اعتماد خود را به ارتش لبنان، آگاهی‌اش و خردش تجدید می‌کنیم، تا اینکه تسلیم فشارهای عظیمی که در روزهای آینده بر آن وارد خواهد شد، نشود.
العالم: آیا فکر می‌کنید ارتش لبنان، با جایگاهی که دارد و با تکیه بر حمایت‌ها و تصمیمات خارجی، می‌تواند در برابر این سیل فشارهای خارجی ایستادگی کند؟
حماده: طبیعتاً... پس چه کار می‌خواهند بکنند؟ آیا آمریکا با ارتشش خواهد آمد؟ این دیگر از مد افتاده است... آمریکا دیگر حاضر نیست حتی یک سرباز را به لبنان بفرستد که آن را از دست بدهد، در حالی که نوکران و بردگانی دارد که از دستوراتش پیروی می‌کنند و آنها را اجرا می‌کنند. آمریکایی ها روی لبنانی‌ها شرط بسته که یکدیگر را بکشند، به‌ویژه که برخی چیزها را شنیدیم، و این از زیرکی و وابستگی تاریخی به آن ذهن نابغه است که می‌گوید: «ما خودمان یکدیگر را بکشیم، بهتر از این است که بیگانه بیاید و ما را بکشد.»
العالم: اگر این تصمیم از مرحله حرف به مرحله اجرا برسد، حزب‌الله چگونه با آن برخورد خواهد کرد؟
حماده: صادقانه بگویم، ما معتقدیم که در آن زمان ارتش دیگر ارتش ما نخواهد بود... اگر ارتش بخواهد تحت عنوان تصمیم سیاسی اقدام کند... تصمیم سیاسی زمانی ارتش را ملزم می‌کند که برای لبنان، منافع و حاکمیت این کشور باشد... اما اگر برای منافع اسرائیل باشد، دیگر تصمیم سیاسی برای ارتش محسوب نمی‌شود. اما فرضاً اگر چنین شود، ما معتقدیم در لحظه‌ای که ارتش این تصمیم را بگیرد، دیگر ارتش ما نخواهد بود... بلکه تبدیل به شبه نظامی طرف دیگر می‌شود، و در نتیجه همان چیزی بر آن صدق می‌کند که بر آن طرف صدق می‌کند.
العالم: این حرف بسیار خطرناک است.
حماده: نه، اصلاً خطرناک نیست، کاملاً طبیعی است. برای ما، پیش از آزادسازی زمین و توقف تجاوزگری و حملات... دستاوردها یا خواسته‌هایی که حداقل در قطعنامه ۱۷۰۱ آمده‌اند... یعنی حفظ منابع، توقف تجاوزات، توقف ترورها... و طبیعتاً عقب‌نشینی تا رسیدن به توسعه و بازسازی آنچه جنگ ویران کرده، و همچنین احساس امنیت و اینکه هدف قرار نمی‌گیریم، آن‌گاه به سمت استراتژی دفاعی می‌رویم که باور داریم می‌تواند مقابله کند و لبنان را توانمند سازد... اما پیش از همه اینها... اگر اینها تحقق نیابند…
العالم: سلاح خود را تحویل نخواهید داد؟
حماده: چه سلاحی باید تحویل داده شود؟ ما با کسی که بخواهد پیش از تحقق این ساختاری که گفتم، سلاح ما را بگیرد، مانند اسرائیلی برخورد خواهیم کرد.
العالم: علی لاریجانی، رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران، در یک سفر منطقه‌ای که پیش از آن به عراق سفر کرده به لبنان می‌آید، انتظار دارید چه چیزی با خود به لبنان بیاورد؟
حماده: صادقانه بگویم، جمهوری اسلامی که همیشه پشتیبان واقعی همه لبنانی‌ها بوده، فارغ از یاوه‌گویی‌ها و حماقت‌هایی که برخی می‌گویند و تنها نشان‌دهنده وابستگی‌شان به آغوش دشمن تاریخی لبنان است، اکنون ایران کشوری قدرتمند با حضور منطقه‌ای است، و به امور ما اهمیت می‌دهد، چه بخواهند و چه نخواهند. روابط دیپلماتیک رسمی بین لبنان و جمهوری اسلامی وجود دارد، و دکتر لاریجانی از درهای رسمی وارد خانه‌ها می‌شود. برخی اکنون صدایشان بلند شده در آستانه این سفر... شنیدیم که اتحادیه عرب می‌خواهد ایران را محاکمه کند... و ایران تهدید می‌کند... متأسفانه ایران تهدید می‌کند چون کسی درباره لبنان حرف می‌زند، اما باراک (نخست وزیر سابق اسرائیل) به آنها گفت شما ضمیمه جولان می‌شوید و دو کشور را اداره خواهید کرد... این حرف ارزش پاسخ ندارد... چون باراک مقدس است... یعنی اسرائیلی که هر لحظه تجاوز می‌کند، نه اتحادیه عرب و نه کشورهای عربی چیزی از او نمی‌خواهند... اما فقط از ایران می‌خواهند... بنابراین او (لاریجانی) حامل پیام سیاسی نیز هست.
العالم: آیا این پیام مربوط به همین موضوع است؟ حماده: قطعاً... قطعاً، اینکه لبنان رها نشده، و اگر برخی فکر می‌کنند که می‌توانند بخشی از لبنان را هدف قرار دهند، این کاملاً روشن است، چه بخواهند چه نخواهند، کاملاً روشن است که به آنها گفته می‌شود: «ما اینجا هستیم و لبنان رها نشده.»
العالم: به عنوان نماینده حزب‌الله در مجلس لبنان، در این لحظه حساس از تاریخ لبنان، چه توصیه‌ای به نواف سلام نخست‌وزیر لبنان دارید؟
حماده: می‌دانی که پدرش در فلسطین به دنیا آمده؟ می‌دانی که نواف سلام در فلسطین به دنیا آمده؟ و می‌دانی که از فلسطین به‌عنوان آواره از سوی اسرائیل بیرون رانده شده؟ و در اطراف ناقوره ساکن شده؟ هنوز هم ۱۲ دونم زمین دارد... او فرزند رنج است... فرانسوی نیست، پس برای یک لحظه وفادار باشد به زمینی که در آن زندگی کرده و در آن خودش و خانواده‌اش به دنیا آمده‌اند... وفادار باشد به مردمش و انتخاب‌هایشان... او در جنوب میان جنوبی‌ها زندگی کرده... عکس‌هایی از کودکی‌اش در یکی از روستاهای جنوبی دارم... اگر صدایم را بشنود، آن را به یاد خواهد آورد... وفادار باشد به هوایی که تنفس کرده و خاکی که در آن رشد کرده... و لحظه‌ای در برابر وجدانش بایستد... آنچه از انسان باقی می‌ماند، موضع اوست... و باور دارم اگر ادامه دهد، در گوشه‌ای جاودانه خواهد شد که نمی‌خواهم اکنون آن را توصیف کنم... اما بار سنگین آن را به فرزندانش منتقل خواهد کرد.