محمدصادق خیاطیان که به مناسبت فرا رسیدن روز خبرنگار در خبرگزاری جمهوری اسلامی حضور یافته بود ضمن بازدید از بخش‌های مختلف ایرنا، دیدار با حسین جابری‌انصاری مدیرعامل و همچنین اهدای شاخه گل به خبرنگاران، در استودیو خبرگزاری حضور یافت و در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا به تشریح فعالیت‌ها و برنامه‌های گذشته، در دست اقدام و آتی صندوق نوآوری و شکوفایی پرداخت.
وی در بخش دوم این گفت‌وگو (بخش نخست) در پاسخ به سوالی درباره آمار دانش‌بنیان‌های تحت حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی و معیارهای این مجموعه برای تخصیص خدمات و حمایت‌های مالی به آنها، با یادآوری اینکه تعیین صلاحیت دانش‌بنیان‌ها بر عهده معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان است و هم اکنون تعداد آنها به حدود ۱۰ هزار مجموعه رسیده است، گفت: هنگامی که شرکت فناور عنوان دانش‌بنیانی را دریافت می‌کند می‌تواند مخاطب صندوق نوآوری برای دریافت انواع خدمات باشد.
ارائه ۹۰ نوع خدمت به دانش‌بنیان‌ها توسط صندوق نوآوری
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری با بیان اینکه، هم اکنون ۹۰ نوع خدمت به دانش‌بنیان‌های کشور ارائه می‌شود افزود: این خدمات در واقع در قالب چهار دسته شامل ارائه انواع تسهیلات، سرمایه‌گذاری عموما ریسک‌پذیر، ضمانت‌نامه و همچنین توانمندسازی برای رشد بازار، توسعه، آموزش و مشاوره دانش‌بنیان‌هاست.
خیاطیان افزود: طبیعتا اگر صندوق نوآوری، معطل بودجه دولت و سایر منابع اختصاصی مانده بود، نمی‌توانست این خدمات را به دانش‌بنیان‌ها ارائه کند لذا به سمت اهرمی‌سازی منابع در اختیار خود حرکت و سایر منابع را نیز به شبکه تامین مالی خود اضافه کرد، بر همین اساس به با مذاکرات انجام شده با بانک‌ها و شناختی که آنها از صندوق پیدا کردند، توانستیم ظرفیت بهتری برای دانش‌بنیان‌ها فراهم کنیم. ضمن اینکه حوزه بورس را هم با طراحی ساز و کارهایی به عنوان یک منبع مالی مناسب با دانش‌بنیان‌ها همراه کردیم.
وی گفت: آموزش دانش‌بنیان‌ها برای برخورداری از صورت‌های مالی مناسب برای پذیرش بانک‌ها و همچنین به دلیل اینکه دارایی دانش‌بنیان‌ها بیشتر ایده، دانش و طرح‌های فناورانه است و این به خودی خود به عنوان وثیقه برای بانک‌ها قابل پذیرش نیست، با تعامل با بانک‌ها تضمین دانش‌بنیان‌ها را تقبل کردیم و به اتکا به ضمانت صندوق نوآوری، دانش‌بنیان‌ها تسهیلات بانکی دریافت می‌کنند.
این مقام مسئول همچنین با بیان اینکه، شرکت‌های متوسط و بزرگتر از شبکه بانکی استفاده می‌کنند، افزود: البته شرکت‌هایی که به عددهای بزرگتری نیاز داشته و توانایی پرداخت سودهای بالاتری دارند نیز از طریق بازار سرمایه تامین مالی می‌شوند و صندوق نوآوری ضمانت آنها را عهده‌دار می‌شود. به طوریکه در بازارهای پولی چه از طریق صکوک یا سکوهای تامین مالی جمعی که سرمایه‌های خرد مردمی است، ضمانت آنها را عهده‌دار می‌شویم.
خیاطیان ادامه داد: یک دسته نیز شامل مجموعه‌های فناور کوچک‌تر، نیازمند منابع مالی کمتری هستند و اگر بخواهند مستقیم به صندوق نوآوری مراجعه کنند ممکن است با فرآیند طولانی‌تری مواجه شوند که این گروه نیز به صندوق‌های پژوهش و فناوری غیردولتی به عنوان بازوان استراتژیک صندوق نوآوری که در همه استان‌ها هم حضور فعال دارند معرفی می‌شوند.
وی تصریح کرد: اگر مجموعه‌ای نتوانست از این شبکه‌ها بهره‌مند شود و نیاز به ورود خود صندوق نوآوری باشد، مثل طرح‌های ملی و اولویت‌دار این اتفاق رقم خواهد خورد.
حمایت از استارتاپ‌ها به واسطه نهادهای مالی ریسک‌پذیر
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری در ادامه و در پاسخ به این سوال که نحوه حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی از جوانان خلاق استارتاپی که نیازمند سرمایه و فضای کاری هستند چگونه است، توضیح داد: وظیفه اصلی صندوق، حمایت از دانش‌بنیان‌هاست ولی در عین حال، برای مجموعه‌های غیر دانش‌بنیان، ساز و کار دیگری تعریف کرده و از آنها غافل نبوده‌ایم.
خیاطیان اضافه کرد: این ساز و کار شامل واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد، استارتاپ‌ها و صنایع خلاق می‌شود چرا که این مجموعه‌ها نیز از ظرفیت دانش‌بنیانی برخوردارند.
وی گفت: صندوق نوآوری به واسطه صندوق‌های فناوری و نهادهای تامین مالی همچون شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر که عنوان دانش‌بنیانی خود را اخذ کرده‌اند، به این مجموعه‌ها خدمات مالی ارائه می‌کند.
سهم ۴۰ درصدی دولت پزشکیان از کل خدمات مالی صندوق نوآوری به دانش‌بنیان‌ها
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری با بیان اینکه، از ابتدای سال ۱۳۹۱ تا امروز مجموع خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی به ۱۰۵ هزار میلیارد تومان رسیده است، تصریح کرد: حدود ۵۷ هزار میلیارد تومان این رقم مربوط به تسهیلات، ۳۴ هزار میلیارد تومان ضمانت‌نامه و ۱۴ هزار میلیارد تومان نیز سرمایه‌گذاری خطرپذیر بوده است.
خیاطیان ادامه داد: نزدیک به ۴۱ همت از ۱۰۵ همت کل خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی به دانش‌بنیان‌ها از زمان تاسیس تاکنون در دوره یکساله دولت چهاردهم رقم خورده است.
به گفته وی، این عدد به تفکیک شامل ۲۴ همت تسهیلات است که بیش از ۲۱۰۰ دانش‌بنیان را شامل می‌شود و همچنین ۱۲ همت ضمانت‌نامه و پنج همت نیز مربوط به سرمایه‌گذاری خطرپذیر بوده است.
وی همچنین مسئله اشتغال و جذب نخبگان را یکی از دغدغه‌های رئیس‌جمهور دانست و تاکید کرد: به طور حتم شرکت‌های دانش‌بنیان به دلیل اینکه با دانش روز، تحقیق و پژوهش و فناوری سروکار دارند، فضای مناسبی برای جذب و نگهداشت نخبگان محسوب می‌شوند و امروز نمی‌توان نخبه را با ادارات دولتی یا صنایعی که به صورت سنتی فعالیت می کنند مشغول کرد.
وی با اشاره اینکه، در طول سالهای اخیر و بواسطه خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری اتفاقات خوبی در زیست بوم نوآوری و فناوری کشور رقم خورده افزود:به نظرم هرچه میزان منابع صندوق افزایش یابد، به طورحتم این به نفع دانش بنیان ها و در نهایت توسعه اقتصادی و فناوری را برای کشور به دنبال خواهد داشت.
نوع حمایت صندوق نوآوری از طرح های فناورانه ارزشمند به چه شکلی است؟
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری همچنین در پاسخ به این سوال که نوع حمایت مجموعه از طرح های ارزشمند فناورانه به چه شکلی است نیز گفت:در شرایطی که مجموعه ای دانش بنیان و فناور با تراکنش مالی پائین، تنها از توان ساخت فقط یک نمونه اولیه از محصول دارای بازار مناسب برخوردار باشد، خود صندوق نوآوری ورود پیدا خواهد کرد.
خیاطیان افزود: در این شرایط که صندوق های پژوهش فناوری به طور معمول از این طرح ها به دلیل ریسک بالا استقبال نمی کنند و ممکن است وثایق سنگین تری را درخواست کنند، صندوق یا بصورت مستقیم به آنها تسهیلات اعطا می کند و یا بواسطه عاملین سرمایه گذاری خود منابع مورد نیاز را دراختیار آنها قرار می دهد که برای این طرح های فناورانه به منظور ورود به بازار سرمایه گذاری کنند.
دانش بنیان ها خوش حساب ترین مشتریان بانک ها
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری در بخش دیگری با بیان اینکه، نکول و ناتوانی مجموعه های فناور و دانش بنیان در حوزه تسهیلات زیر یک درصد است، افزود:این به معنای خوش حسابی دانش بنیان هاست که ضمن اینکه ریسک پذیر هستند با حساب و کتاب کار می کنند و بی گدار به آب نمی زنند.
خیاطیان افزود: به همین جهت اعتماد شبکه بانکی به مجموعه های فناور درکنار ضمانت آنها توسط صندوق نوآوری به همین دلیل است.
نحوه محاسبه سود و زیان صندوق نوآوری برای سرمایه گذاری در طرح های ریسک پذیر
خیاطیان در بخش دیگری و در پاسخ به این سوال که میزان محاسبه سود و زیان صندوق نوآوری در مشارکت در طرح های سرمایه گذاری ریسک پذیر به چه شکلی است نیز با بیان اینکه، تسهیلات بسته به اندازه شرکت به آنها ارائه می شود افزود: برای شرکت های کوچک تر نرخ تسهیلات پائین تر و برای مجموعه های بزرگتر نیز سود تسهیلات طبق مصوبه شورای پول و اعتبار محاسبه می شود.
وی تصریح کرد: نحوه ورود صندوق نوآوری برای سرمایه گذاری در یک طرح سرمایه گذاری ریسک پذیر بر اساس نرخ بازدهی طرح و همچنین محاسبه فرمول تعریف شده در میزان آورده طرفین است.
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی افزود: به طوریکه اگر لازم باشد صندوق در سود سرمایه گذاری شریک می شود و اگر لازم بود سهام بر می دارد و یا اینکه مشارکت مدنی خواهد داشت، لذا برای هر طرح و نرخ بازدهی شیوه های متفاوتی تعریف شده است لذا در برخی طرح ها با نرخ ۳۰ یا ۲۰ و حتی ۱۰ درصد ورود کرده ایم.
وی افزود: در حال حاضر کاری که بواسطه عاملین صندوق نوآوری انجام می دهیم و مشوق بسیار خوبی نیز محسوب می شود با عددهای بسیار پائین حدود ۱۳ درصد در طرح ها مشارکت می کنیم به طوریکه فناوران می توانند طرح های خود را سبدی به صندوق معرفی کرده و سبدی هم خارج شوند.
بسته پنج هزار میلیاردتومانی برای دانش بنیان های آسیب دیده از جنگ ۱۲ روزه
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین در خصوص عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری در جنگ تحمیلی اخیر ۱۲ روزه به چه شکلی بوده است نیز اظهارکرد:خوشبختانه صندوق در همان ابتدای جنگ بواسطه اینکه دانش بنیان هایی آسیب پذیر بوده اند، همکاری مناسبی را با وزارت ارتباطات و همچنین معاونت علمی شروع و در مجموع یک بسته پنج هزار میلیارد تومانی برای بهره مندی شرکت ها آسیب دیده از جنگ اختصاص داده شد.
خیاطیان در خصوص شاخص های آسیب دیدگی مجموعه های دانش بنیان نیز با اشاره به تعریف چند شاخص اصلی برای این موضوع افزود: اگر محل فعالیت، مواد اولیه و محصول یک مجموعه دانش بنیان به دلیل نزدیکی حمله رژیم صهیونیستی، آسیب دیده و یا از بین رفته باشد، آنها می توانند از منابع صندوق نوآوری استفاده کنند.
وی همچنین گفت: بر همین اساس نیز وزارت ارتباطات، معاونت علمی و صندوق نوآوری حتی از شرکت هایی که عموما در حوزه اقتصاد دیجیتال فعال هستند و بواسطه حمله رژیم صهیونیستی تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله اختلالات اینترنتی قرار گرفته و فروش آنها به شکل چشمگیری کاهش یافته حمایت کرده اند.
خیاطیان با بیان اینکه، تا امروز رقم ۲۰۵ همت از مجموع پنج همت بسته طراحی شده برای شرکت های آسیب دیده از جنگ با ضمانت صندوق نوآوری در حال پرداخت است و امیداوریم هرچه زودتر این منابع به دست شرکت ها برسد، ضمن اینکه فرآیند بررسی وضعیت فناوران آسیب دیده از جنگ توسط کارگروه های صندوق نوآوری تا اعطا کامل بسته پنج همتی ادامه خواهد داشت.