همشهری آنلاین – گروه سیاسی: لاریجانی روز سه‌شنبه درحالی جایگزین علی‌اکبر احمدیان شد که طی سال‌های اخیر همواره به‌عنوان یکی از چهره‌های تاثیرگذار در سپهر سیاسی ایران به نقش‌آفرینی پرداخته و در قامت مشاور رهبرمعظم‌انقلاب، ماموریت‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی را نیز به سرانجام رسانده‌است.
لاریجانی که پیش از ایران طی مردادماه ۱۳۸۴ تا مهرماه ۱۳۸۶ نیز مسئولیت دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی را برعهده داشته‌است، اکنون ازسوی مسعود پزشکیان ماموریت ویژه‌ای دریافت کرده است؛ ماموریتی که پیش از هر چیز معطوف به چاره‌اندیشی راهبردی برای مواجهه موثر با مخاطرات پیش روی امنیت ملی است.
۶ ماموریت راهبردی
در شرایطی که علی‌اکبر احمدیان، با حکم رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس «قرارگاه پیشرفت طرح‌های ملی و راهبردی کشور» منصوب شد، لاریجانی با ماموریت‌های ویژه‌ای در دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی مستقر شده‌است.
- نظارت مدبرانه و دقیق بر حسن اجرای امور دبیرخانه
- هم‌افزایی دستگاه‌های مرتبط
- رصد و اولویت‌بندی مسائل و مخاطرات امنیت ملی، به‌ویژه تهدیدهای نوظهور و فناورانه
- بازتعریف مفاهیم راهبردی
- اتخاذ رویکرد هوشمندانه و مردم‌پایه متناسب با نظام مسائل امنیت‌ملی در راستای تحقق سیاست‌های کلی و منویات مقام‌معظم‌رهبری
- دستیابی به امنیت پایدار در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی
دوره‌های مختلف یک شورای استراتژیک
شورای عالی امنیت ملی، به‌عنوان مهم‌ترین وزنه تصمیم‌گیری در سیاست‌خارجی و امور دفاعی و امنیتی کشور از سال ۱۳۶۸ تاکنون دوره‌های مختلفی را پشت‌سر گذاشته‌است:
۱
حسن روحانی
آغاز: ۲۰ مهر ۱۳۶۸
حکم: علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس دولت پنجم
پایان ماموریت: ۲۴ مردادماه ۱۳۸۴
۲
علی لاریجانی
آغاز: ۲۴ مردادماه ۱۳۸۴
حکم: محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت نهم
پایان ماموریت: ۲۸ مهرماه ۱۳۸۶
۳
سعید جلیلی
آغاز: ۲۸ مهرماه ۱۳۸۶
حکم: محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت نهم
پایان ماموریت: ۱۹ شهریورماه ۱۳۹۲
۴
علی شمخانی
آغاز: ۱۹ شهریورماه ۱۳۹۲
حکم: حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم
پایان ماموریت: یک خردادماه ۱۴۰۲
۵
علی‌اکبر احمدیان
آغاز: یک خردادماه ۱۴۰۲
حکم: ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم
پایان ماموریت: ۱۴ مردادماه ۱۴۰۴
واکنش‌های متفاوت
حضور دوباره لاریجانی در قامت دبیر شورای عالی امنیت ملی، واکنش‌های بعضا متفاوتی را در محافل سیاسی – رسانه‌ای کشور به‌دنبال داشته‌است:
- عباس عراقچی: وزیر امورخارجه در پیامی تاکید کرد که وزارت امور خارجه آماده همکاری نزدیک و صمیمانه با لاریجانی است.
- علی‌اکبر ولایتی: مشاور رهبرمعظم انقلاب، این انتصاب را نشانه دوراندیشی نظام در بهره‌گیری از افراد مجرب در شرایط حساس منطقه‌ای و بین‌المللی دانست.
- امیرحسین ثابتی: این نماینده تهران در مجلس، رویکردهای لاریجانی را دارای تفاوت بنیادینی با پزشکیان و روحانی ندانست و اعلام کرد خیلی به این انتصاب خوشبین نیست.
- محمود واعظی: رئیس دفتر رئیس دولت دوازدهم رویکرد اعتدالی و فراجناحی لاریجانی را عاملی برای تحول مثبت در تصمیم‌سازی‌های شورای عالی امنیت ملی دانست.
- حمید رسایی: این نماینده تهران در مجلس در توئیتی ابراز امیدواری کرد که لاریجانی در جایگاه دبیری شورای‌عالی امنیت، احساس تکلیف نکند که هر طور شده، همه باید با دولت «وفاق» کنند.
- فیض‌الله عرب‌سرخی: این فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در گفت‌وگویی تاکید کرد که اگر انتخاب لاریجانی آغازگر تغییرات باشد، باید از آن استقبال کرد.
- امیر عزیز نصیرزاده: وزیر دفاع نیز در پیامی عنوان کرد که حضور سیاستمداری با تجربه و برخوردار از بینش عمیق دراین جایگاه خطیر، نقش‌آفرین و راهگشا خواهد بود.
- واکنش‌های متفاوت مجازی: پس از انتصاب لاریجانی ازسوی پزشکیان، شبکه‌های اجتماعی نیز شاهد واکنش‌های متفاوت کاربران فارسی‌زبان بوده‌است؛ برخی به دلایل مختلف، از چنین انتصابی انتقاد کرده‌اند و بعضی دیگر این اقدام را مثبت و راهگشا دانسته‌اند.
چرا این انتصاب مهم است؟
انتصاب لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی در شرایطی است که این اقدام به دلایل مختلف، دارای اهمیت ویژه‌ای است؛ از جمله:
- سابقه طولانی: لاریجانی از دی‌ماه ۱۳۷۴ به‌عنوان نماینده رهبرمعظم انقلاب دراین شورا حضور داشته و بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ نیز دبیر این شورا بوده‌است.
- تجربه لاریجانی: لاریجانی در سال‌های میانی دهه ۸۰ شمسی نقش ویژه‌ای در مدیریت پرونده هسته‌ای ایران، آن‌هم در دوره‌ای حساس برعهده داشته‌است؛ تجربه‌ای که او را به چهره‌ای آشنا در دیپلماسی و امنیت‌ملی تبدیل کرده‌است.
- سیاستمدار عمل‌گرا: تجربه سال‌ها نقش‌آفرینی لاریجانی در جایگاه‌های مختلف، او را به عنوان سیاستمداری عمل‌گرا معرفی کرده‌است.
- شرایط حساس منطقه‌ای و بین‌المللی: این انتصاب در شرایط تنش‌های فزاینده منطقه‌ای و به‌ویژه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر و ضرورت‌های تازه، اهمیت ویژه‌ای دارد.
- شورای دفاع: تشکیل شورای دفاع ازسوی شورای‌عالی امنیت ملی، بیش از هر چیز نشان‌دهنده ضرورت‌هایی است که در حکم انتصاب رئیس‌جمهور نیز به آنها اشاره شده‌است.
- هماهنگی با دولت: انتصاب لاریجانی به عنوان چهره‌ای هماهنگ با دولت چهاردهم، می‌توان نقش ویژه‌ای در انسجام سیاست‌گذاری میان دولت و شورای‌عالی امنیت‌ملی داشته باشد.
بازتاب‌های بین‌المللی
مسئولیت تازه لاریجانی، علاوه بر واکنش‌های داخلی، بازتاب گسترده‌ای هم در رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- بلومبرگ: این خبرگزاری آمریکایی تاکید کرد که انتصاب لاریجانی نشان‌دهنده تلاش ایران برای بازنگری در سازوکارهای فرماندهی راهبردی این کشور است.
- رویترز: این رسانه انگلیسی نیز در گزارشی، این انتصاب را واکنشی ازسوی ایران در مواجهه با افزایش تنش‌های منطقه‌ای ارزیابی کرد.
- عرب ویکلی: این رسانه منطقه‌ای نیز روز چهارشنبه در گزارشی نوشت: رئیس جمهور ایران، لاریجانی، را به سمت کلیدی دبیری شورای‌عالی امنیت‌ملی منصوب کرده است که به او اجازه می‌دهد نقش کلیدی در تصمیم‌گیری‌های تهران ایفا کند.
- تایمز اسرائیل: این رسانه صهیونیست هم انتصاب لاریجانی را در چارچوب تحولات پس از جنگ و تلاش برای تقویت ساختارهای دفاعی ایران دانست.
- آسوشیدترپرس: این خبرگزاری آمریکایی نیز در واکنش به انتصاب لاریجانی، آن را نشانه‌ای از این دانست که ایران به دنبال یک مسیر میانه‌روانه‌تر است.
- دیلی صباح: این رسانه ترکیه‌ای نیز در گزارشی، این انتصاب را مورد توجه قرار داد و به بررسی سوابق سیاسی و دیپلماتیک لاریجانی پرداخت.
- جروزالم‌پست: این رسانه صهیونیستی نیز با اشاره به انتصاب لاریجانی، به بررسی تحولات منطقه‌ای اخیر و اهمیت انتصاب لاریجانی پرداخت.