به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ دکتر سید محمدرضا علوی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «صاحب نیوز»؛ اظهار کرد: شیخ فضل‌الله نوری یکی از بزرگ‌ترین علمای عصر قاجار بود که در ابتدا همراه سایر علمای طراز اول همچون آیات بهبهانی و طباطبایی در حمایت از نهضت مشروطه قیام کرد.
کارشناس تاریخ معاص گفت: شیخ نوری با استبداد سلطنتی مخالف بود، اما در ادامه مسیر، هنگامی که متوجه نفوذ عناصر غرب‌زده در نهضت شد، راه خود را از آنان جدا کرد و به دفاع از «مشروطه مشروعه» پرداخت.
وی افزود: منظور شیخ از مشروطه مشروعه، مشروط‌سازی سلطنت در چارچوب احکام شرع و نظارت فقها بود. او باور داشت که اگر قوانین مجلس برخاسته از شریعت نباشد، سرنوشت کشور به دست بیگانگان و غرب‌گرایان می‌افتد. از نظر وی، مشروطه‌ای که دین را کنار بگذارد، به استبداد مدرن ختم خواهد شد.
این پژوهشگر تاریخ همچنین با اشاره به تحریف جایگاه شیخ نوری در برخی منابع تصریح کرد: متأسفانه سال‌هاست که نقش اساسی و دلسوزانه او در نهضت مشروطه تحریف شده و برخی او را مخالف آزادی معرفی کرده‌اند، در حالی که او خواهان آزادی در چارچوب دین و قانون الهی بود.
علوی گفت: اسناد تاریخی نشان می‌دهد که شیخ نوری با مشارکت مردم در سرنوشت خود موافق بود، اما با هرج‌ومرج و آزادی مطلقه که مقدمه فساد فرهنگی و عقیدتی است، مخالفت داشت.
وی در ادامه درباره علل دشمنی جریان‌های مختلف با شیخ فضل‌الله نوری گفت: روشنفکران غرب‌زده، که تحت تأثیر افکار اومانیستی فرانسه و انگلستان بودند، او را مانع اصلی تحقق برنامه‌های خود می‌دانستند. علاوه بر آن، برخی محافل فراماسونری و سفارت‌خانه‌های بیگانه نیز در تحریک افکار عمومی علیه او نقش فعالی ایفا کردند.
این کارشناس مسائل تاریخی افزود: پس از فتح تهران و سقوط محمدعلی‌شاه، شیخ فضل‌الله نوری به دستور فاتحان دستگیر و در یک دادگاه فرمایشی، بدون حق دفاع مؤثر، به اعدام محکوم شد. او را در حالی به دار آویختند که هیچ اتهام شرعی و مستندی علیه‌اش وجود نداشت.
علوی با اشاره به بازتاب شهادت شیخ نوری در جامعه مذهبی آن دوران گفت: جامعه دینی ایران در سوگ این عالم وارسته فرو رفت و بسیاری از علما و طلاب در شهرهای مختلف، مجالس عزاداری برای او برگزار کردند.
وی اظهار داشت: بعدها با روی کار آمدن رضاخان و اقدامات ضد دینی او، مشخص شد که نگرانی‌های شیخ فضل‌الله کاملاً به‌جا بوده است. رضاخان دقیقاً همان مسیری را رفت که شیخ از آن هشدار داده بود.
وی در پایان گفت: امروز بازخوانی زندگی و افکار شیخ فضل‌الله نوری، ما را نسبت به اهمیت حفظ پیوند دین و سیاست آگاه‌تر می‌سازد. تاریخ نشان داد که حذف دین از سیاست، به معنای حذف اخلاق و معنویت از ساختار حکومت است. شهادت مظلومانه او نه‌تنها پایان یک مسیر نبود، بلکه سرآغاز بیداری جدیدی در تاریخ مقاومت اسلامی ایران شد.
∎