به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ شرکت‌هایی که بیشتر از همه مقصد پژوهشگران دانشگاهی برای کار در بخش خصوصی هستند، کدامند؟ گزینه‌های زیادی وجود دارد. دنیای تحقیق و توسعه (R&D) تجاری، طیفی از بخش‌های مختلف از هوافضا و دفاع گرفته تا زیست‌فناوری و داروسازی را در برمی‌گیرد.
تیم «ایندکس نیچر» به تازگی گزارشی را منتشر کرده که در حد خود بسیار غافلگیر کننده بود. در این گزارش مشخص شد که گوگل محبوب‌ترین مقصد برای پژوهشگران دانشگاهی است؛ به طوری که در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، نزدیک به ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از دانشگاه به این شرکت نقل مکان کرده‌اند.
جالب آنکه ۹ شرکت بعدی در این فهرست همگی شرکت‌های فناوری هستند: آمازون، متا، مایکروسافت، اپل، اینتل، سامسونگ، انویدیا، هوآوی و آی‌بی‌ام، این فهرست را کامل می‌کنند.
این شرکت‌های فناوری، که برخی از آنها حتی چند دهه هم از تأسیس‌شان نمی‌گذرد، نه تنها به انتخاب اصلی هزاران پژوهشگر و مهندس دانشگاهی برای اشتغال تبدیل شده‌اند، بلکه نقش رو به رشدی نیز در افزایش سهم تحقیق و توسعه بخش خصوصی ایفا می‌کنند.
مکان‌های برتر (Prime Location)
بیش از یک مورد از هر ۲۰ جابه‌جایی پژوهشی در ایالات متحده در دوره زمانی ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، از دانشگاه به شرکت‌های خصوصی بوده است. این داده‌ها بر اساس اطلاعات شرکت تحلیل داده «لیگ آو اسکالرز» مستقر در سیدنی ارائه شده‌اند.
این جابه‌جایی‌ها بر پایه حساب‌های تأیید شده گوگل اسکالر و دامنه‌های ایمیل شرکت‌ها محاسبه شده‌اند. این بدان معناست که جابه‌جایی‌ها در کشورهایی که استفاده از گوگل اسکالر در میان پژوهشگران شرکتی پایین است – مانند چین – ممکن است کمتر از مقدار واقعی گزارش شده باشند.
همانطور که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، محبوب‌ترین مقصد پژوهشگران آمریکاست و بعد از آن به ترتیب سوئیس، بلژیک، کره جنوبی، سوئد، استرالیا، دانمارک، نیوزیلند، آفریقای جنوبی و فنلاند قرار می‌گیرند.
چرا ایالات متحده رتبه اول است؟ طبق داده‌های «لیگ آو اسکالرز»، بیشترین تعداد جابه‌جایی به شرکت‌ها بیش از یک مورد در هر ۲۰ جابه‌جایی پژوهشی در آمریکا بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ از دانشگاه به شرکت بوده است. به این معنا که حدود ۶ تا هفت درصد از جابه‌جایی پژوهشی در آمریکا به سمت بخش خصوصی بوده است.
و دلیل این مساله آن است که شرکت‌های بزرگ فناوری به شدت خواستار پژوهشگران بوده‌اند و آنها را جذب کرده‌اند. به طور مثال غول‌های فناوری گوگل و آمازون بخش قابل توجهی از پژوهشگران را دقیقا بعد از فارغ‌التحصیلی جذب کرده است. به طوری که حدود چهار درصد از تمام جابه‌جایی‌های جهانی فقط به این ۲ شرکت اختصاص دارد که همین دلیل قوی برای اول بودن آمریکا در این رده‌بندی به شمار می‌آید.
به غیر از این، شبکه پژوهش و صنعت گسترده در آمریکا دلیل بعدی موفقیت این کشور در جذب پژوهشگران دانشگاهی است. اکوسیستم آمریکا به دلیل تعداد زیاد دانشگاه‌های تحقیقاتی و شرکت‌های فناورانه پیشرفته، نسبت به کشورهای دیگر ظرفیت زیادی برای جذب پژوهشگران دارد.
آهنرباهای استعداد
همانطور که پیش‌تر هم گفتیم، شرکت‌های آمریکایی، مقصد اصلی پژوهشگران دانشگاهی هستند. شرکت‌های آمریکایی در میان مقاصد اصلی پژوهشگرانی که از محیط دانشگاهی به نقش‌های تحقیقاتی شرکتی منتقل می‌شوند، پیشتازند؛ این یافته براساس ۶۸ هزار و ۲۱۰ مورد جابه‌جایی بین‌بخشی تأیید شده در سطح جهانی طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ است.
نمودار زیر گواه این مساله است:
اوج‌گیرندگان
در میان تولیدات پژوهشی شرکت‌ها که در شاخص نیچر ثبت شده‌اند، این ۶ حوزه علمی در علوم طبیعی هستند که از نظر افزایش مطلق تعداد مقالات بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، سریع‌ترین رشد را داشته‌اند. تمام این حوزه‌ها در میان ۱۰ حوزه برتر کلی قرار دارند:
شیمی فیزیک
مهندسی مواد
شیمی ماکرومولکولی و شیمی مواد
شیمی معدنی
فیزیک کوانتومی
همانطور که نمودار بالا نشان می‌دهد تعداد مقالات رشته شیمی فیزیک بیش از ۸۰۰ مقاله، مهندسی مواد کمی زیر ۷۰۰ مقاله، شیمی ماکرومولکولی و مواد حدود ۵۰۰ مقاله، شیمی معدنی حدود ۳۵۰ مقاله و فیزیک کوانتوم کمی بیش از ۳۰۰ مقاله است.
راهنمای حوزه‌ها
برترین حوزه‌های پژوهش شرکتی در علوم سلامت و علوم طبیعی، بر اساس تعداد مقالات در شاخص نیچر برای سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ در این نمودار آمده است:
همانطور که مشاهده می‌کنید، شیمی فیزیک سریع‌ترین رشد را در میان تمام حوزه‌ها داشته و تعداد مقالات آن در این دوره ۱۷۱/۲۹ درصد افزایش یافته است.
نقشه مرزهای علمی
سازمان لیگ آو اسکالرز با استفاده از یک الگوریتم، عنوان‌ها و چکیده‌های ۳۵ هزار مقاله علمی که در سال ۲۰۲۴ با همکاری شرکت‌ها نوشته شده و در پایگاه OpenAlex نمایه شده‌اند را تحلیل کرده است. این مقالات بر اساس موضوع، یا همان «مرزهای علمی»، خوشه‌بندی شده‌اند و در این نمودار، مرزهای برتر بر اساس درصد مقالات مرتبط با هر موضوع نمایش داده شده‌اند.
گفتنی است که پزشکی بازساختی (Regenerative medicine) شاخه‌ای میان‌رشته‌ای از پزشکی است که با هدف ترمیم، جایگزینی یا بازسازی سلول‌ها، بافت‌ها یا اندام‌های آسیب‌دیده یا ازدست‌رفته در بدن انسان به کار می‌رود. این حوزه از دانش، از ابزارهایی مانند مهندسی بافت، سلول‌های بنیادی و حتی ژن‌درمانی استفاده می‌کند تا عملکردهای طبیعی بدن را بازیابی یا بازآفرینی کند.
کاربردهای پزشکی بازساختی عبارتند از:
- سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون یا ام‌اس
- مهندسی بافت برای ساخت پوست مصنوعی، قرنیه، یا بافت غضروف
- درمان آسیب‌های قلبی برای بازسازی عضله قلب با سلول‌های بنیادی
- کبد و کلیه برای پروژه‌هایی برای چاپ زیستی بافت‌های کبدی یا کلیوی
- نخاع و نورون‌ها برای بازسازی بافت‌های عصبی آسیب‌دیده
چرا شرکت‌ها روی پروژه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند؟
اگر تصور می‌کنید که قدرت مالی و تحقیقاتی این شرکت‌ها، رشد سرمایه‌گذاری تجاری در تحقیق و توسعه را شتاب می‌بخشد، سخت در اشتباهید. نرخ رشد سرمایه‌گذاری کسب‌وکارها در تحقیق و توسعه از سال ۲۰۲۱ رو به کاهش گذاشته است. در سال ۲۰۲۳ ــ که جدیدترین داده‌های در دسترس مربوط به آن است ــ رشد این سرمایه‌گذاری در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) ــ گروهی متشکل از کشورهای با درآمد بالا ــ تنها ۲/۷ درصد بوده است.
شرکت‌ها در پژوهش و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند، به این دلیل که می‌خواهند از نتایج پژوهش برای توسعه یا بهبود محصولات، خدمات یا فناوری‌ها استفاده کنند. در هزینه‌های تحقیق و توسعه معمولا سهم بیشتر برای «توسعه» صرف می‌شود. وقتی یک شرکت برای تحقیق و توسعه پول خرج می‌کند، معمولاً بخش زیادی از این پول صرف «توسعه» می‌شود، نه فقط «پژوهش». بخش پژوهش یعنی تحقیق علمی پایه‌ای برای یافتن کشفیات یا اصول جدید. مثلاً بررسی اینکه آیا یک ماده شیمیایی جدید می‌تواند خاصیت دارویی داشته باشد یا نه.
بخش توسعه یعنی استفاده از آن یافته‌های علمی برای ساختن یک محصول واقعی، طراحی نسخه‌های اولیه، آزمایش محصول، و اصلاح آن تا آماده تولید نهایی شود.
حال چرا توسعه گران‌تر است؟ ساخت نمونه اولیه تجهیزات و مواد گران‌تری می‌خواهد. تست محصول باید در شرایط واقعی و با رعایت مقررات انجام شود (مثل تست بالینی داروها، یا تست ایمنی خودرو). به نیروی انسانی، امکانات، و زمان بیشتری نیاز دارد.
پس در نتیجه بخش توسعه نسبت به بخش پژوهش هزینه‌برتر است. با این حال، به نظر می‌رسد سهم مربوط به بخش پژوهش در حال کاهش است؛ هرچند به‌تدریج. به عنوان مثال، در ایالات متحده، امروزه سهم هزینه‌های پژوهش تنها ۲۰ تا ۲۱ درصد از کل هزینه‌های تحقیق و توسعه است، در حالی که این رقم در سال ۱۹۸۵ حدود ۲۸ درصد بود.
این مساله اهمیت زیادی برای شرکت‌ها، پژوهشگران و کل زیست‌بوم تحقیقاتی دارد. در سال ۲۰۲۲، پژوهشگری به‌نام «دی. روتولو» مقاله‌ای منتشر کرده که در آن، با بررسی دقیق پژوهش‌های قبلی، مزایای انتشار پژوهش‌های صنعتی در مجلات علمی معتبر (یعنی همراه با داوری همتا) را جمع‌بندی و مستند کرده است.
برای نمونه، در ایالات متحده، پژوهشگرانی که قصد دارند یک کشف یا اختراع را به ثبت برسانند، می‌توانند تا یک سال پیش از ثبت اختراع، آن را در ادبیات علمی منتشر کنند. شرکت‌ها می‌توانند از این مقالات در درخواست‌های ثبت اختراع خود استفاده کنند، تا ثابت کنند که آن کشف نوآورانه است یا دارای گام ابتکاری است؛ ۲ شرط اصلی برای پذیرش یک ثبت اختراع.
انتشار مقاله همچنین به شرکت‌ها کمک می‌کند تا از انحصار رقبا بر برخی فناوری‌ها جلوگیری کنند و در عین حال تخصص خود را تبلیغ کنند. اگر شرکتی بخواهد یک فناوری به طور گسترده پذیرفته شود یا به استاندارد صنعتی تبدیل شود، یکی از بهترین روش‌ها، انتشار عمومی آن فناوری در قالب مقاله است. برای شرکت‌های کوچک‌تر و استارتاپ‌ها، انتشار مقاله راهی مؤثر برای جذب سرمایه یا سرمایه‌گذار به شمار می‌رود.
انتشار مقاله در منابع علمی آزاد به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که توانمندی‌های خود را به کارفرمایان فعلی یا آتی نمایش دهند؛ مدیران واحدهای تحقیق و توسعه در شرکت‌ها، به طور مرتب مقالات علمی را بررسی می‌کنند تا نیروی انسانی مورد نظر خود را جذب کنند. به همین ترتیب، اگر شرکتی بخواهد بهترین استعدادهای دانشگاهی را جذب کند، باید دست به انتشار مقاله بزند، زیرا مقاله‌ها، زبان مشترک کیفیت پژوهشی هستند که جامعه دانشگاهی آن را به رسمیت می‌شناسد.
میل به انتشار
پس چرا سهم پژوهش‌های تجاری از کل هزینه‌های تحقیق و توسعه به طور نسبی کاهش یافته است؟ شاید سرنخی در ماهیت کسب‌وکارهای مدرن و نحوه نظارت (یا عدم نظارت) بر آنها نهفته باشد. شرکت‌های داروسازی همچنان در صدر فهرست نیچر ایندکس از نظر تعداد مقالات منتشر شده در گروهی از مجلات با کیفیت بالا قرار دارند: هفت مورد از ۱۰ شرکت برتر از صنعت داروسازی هستند. یکی از دلایل این موضوع آن است که پژوهشگران حوزه داروسازی، در مقایسه با سایر بخش‌ها، انگیزه‌های بیشتری برای انتشار مقاله در مجلات دارای داوری همتا دارند. مقالات علمی به تائید مستقل ایمنی و اثربخشی داروهای جدید کمک می‌کنند؛ همان چیزی که در نهایت نهادهای نظارتی به آن نیاز دارند.
نوآوری‌های شرکت‌های فناوری، مانند داروها، به تائید رسمی نیاز ندارند، هرچند دولت‌ها و نهادهای نظارتی از این موضوع آگاهند که محصولات این شرکت‌ها می‌توانند اثرات زیان‌باری داشته باشند. در سال ۲۰۲۳، اقداماتی محتاطانه در این زمینه آغاز شد؛ دولت پیشین ایالات متحده، مؤسسه ملی استاندارد و فناوری (NIST) را موظف کرد تا با شرکت‌های فناوری برای ایمن‌تر کردن هوش مصنوعی همکاری کند. اما این تلاش‌ها، با روی کار آمدن دولت فعلی، متوقف شد.
ما نمی‌گوییم که صنعت فناوری باید دقیقاً از مدل دارویی (pharma model) الگوبرداری کند؛ مدلی که خود در حال بازنگری و احتمالاً اصلاح در نحوه تنظیم‌گری‌اش است. این بخش، برای نمونه، به دلیل نفوذش بر آزمایش‌های بالینی و روندهای نظارتی، با انتقاداتی مواجه شده است. در عین حال، برخی خواهان آن هستند که نهادهای دارویی از درس‌های آموخته شده در دوران همه‌گیری کرونا بهره بگیرند، دورانی که روندهای نظارتی تسهیل‌شده، تائید سریع‌تری برای داروها و واکسن‌ها فراهم کرد.
ما به جای تقلید کامل از مدل دارویی، از یک اصل بنیادین حمایت می‌کنیم: علم منتشر شده و داده‌های باز، به بهبود پژوهش و دستیابی به نتایج ایمن‌تر و مؤثرتر کمک می‌کنند. برای مثال، اگر نهادهای نظارتی از شرکت‌های فناوری می‌خواستند که ایمنی و کارایی محصولاتشان را به‌صورت عمومی به اثبات برسانند -همان‌گونه که از شرکت‌های دارویی خواسته می‌شود- این الزام می‌توانست مانند صنعت داروسازی، به پیشرفت در پژوهش و افزایش انتشارات علمی در این حوزه بیانجامد.
اینها مسائلی هستند که تحلیلگران سیاست‌گذاری در زمینه تحقیق و نوآوری می‌توانند بیشتر به آنها بپردازند. خروجی پژوهشی شرکت‌ها و اساساً سرمایه‌گذاری کلان تجاری در تحقیق و توسعه باید بسیار بیشتر باشد، به‌ویژه با توجه به اینکه بخش فناوری این‌چنین در حال جذب پژوهشگران است. توان بالقوه فناوری برای دگرگون‌سازی تقریباً تمام جنبه‌های زندگی، بررسی عمومی بر تولیدات پژوهشی آن را از همیشه مهم‌تر می‌سازد.
انتهای پیام/