به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پایگاه خبری «میدل ایست مانیتور» در بیانیهای فهرست کوتاه جوایز فلسطین برای کتاب ۲۰۲۵ را اعلام کرد. جوایز فلسطین برای کتاب، ابتکاری فرهنگی است که نخستینبار در سال ۲۰۱۲ از سوی پایگاه MEMO راهاندازی شد. هدف این جایزه، تجلیل از آثار ادبی و پژوهشیای است که به موضوع فلسطین از جنبههای تاریخی، سیاسی، فرهنگی و انسانی میپردازند. این جایزه به کتابهایی که به زبان انگلیسی نوشته یا به این زبان ترجمه شدهاند اهدا میشود؛ آثاری از نویسندگان فلسطینی و غیرفلسطینی که به گسترش فهم جهانی از مسئله فلسطین یاری میرسانند.
در بیانیه دبیرخانه جایزه آمده است که شمار آثار ارسالشده برای این دوره، بیشترین میزان در تاریخ برگزاری این جایزه بوده و همین امر، هیأت داوران را بر آن داشت تا بهجای فهرست مرسوم، ۱۱ اثر را بهعنوان نامزد نهایی انتخاب کنند؛ طولانیترین فهرست کوتاهی که این جایزه تاکنون به خود دیده است. این افزایش، نشانهای از رشد چشمگیر توجه جهانی به ادبیات فلسطین و روایتهای ضد استعمار تلقی شده است.
کتابهای راهیافته به فهرست نهایی، گونههای مختلفی چون رمان، زندگینامه، پژوهشهای تاریخی و انتقادی را دربرمیگیرند و به موضوعاتی چون نکبه، وضعیت معاصر غزه، بازنمایی فلسطینیان در رسانه و تحلیل سیاستهای غرب در قبال فلسطین میپردازند.
فهرست کتابهای نامزد نهایی، با ترجمه عناوین به فارسی، به شرح زیر است: «زندگی دیگر تصاویر فلسطینی» اثر عزة الحسن، «ساختن فلسطین: تولید خلاقانه فلسطین در رسانههای معاصر» بهکوشش دینا مطر و هیلغا تاویلسوری، «سپیدهدم در غزه: روایتهایی از زندگی و فرهنگ فلسطینی» بهکوشش محمود منی و ماثیو تیلر، «قربانیان ایدهآل: و سیاستهای همدردی» اثر محمد کُرد، «فلسطینی: تبعیدی ناممکن» اثر محمد طربوش، «زمان زیر بتن: فلسطین میان اردوگاه و مستعمره» اثر ناصر ابو رحمی، «روزی همه مدعی خواهند بود که همیشه مخالف بودهاند» اثر عمر العقاد، «جهان پس از غزه» اثر بانکاج میشرا، «سیاست فریب: بریتانیا و فلسطین ۱۹۱۴-۱۹۳۹» اثر پیتر شامبروک، «اگر قرار باشد بمیرم» اثر رفعت العرعیر و «نیمه توخالی» اثر سارا عزیزه.
هیأت داوران با ستایش از تکتک آثار فهرستشده، تأکید کرده است که هر یک از این کتابها در بازآفرینی تصویر فرهنگی و سیاسی فلسطین در ذهنیت جهانی سهم دارد و نشان میدهد چگونه قدرت نوشتار میتواند با روند حذف و بهحاشیهرانی مقابله کند.
برندگان نهایی این دوره از جوایز در مراسمی که پاییز سال جاری برگزار خواهد شد، معرفی میشوند. در پایان بیانیه، از نویسندگان، ناشران و اعضای هیأت داوران برای مشارکت و ارزیابی آثار برجسته تقدیر شده است.
جوایز فلسطین برای کتاب ۲۰۲۵ در شرایطی برگزار میشود که جهان شاهد یکی از بحرانیترین دورههای تاریخ معاصر فلسطین است. جنگ جاری در غزه که به توصیف بیانیه «نسلکشی بیسابقه» خوانده شده، هزاران قربانی برجای گذاشته و زیربناهای انسانی را ویران کرده است. در همین حال، چرخشی چشمگیر در افکار عمومی و مواضع رسمی در سطح جهانی در حال وقوع است؛ حمایتی فزاینده از پایان اشغالگری، بهرسمیتشناختن دولت مستقل فلسطین و توقف تجاوزها، که در بیانیه به آن اشاره شده است.
در این بستر تاریخی، نوشتار نهتنها رسانهای برای ثبت و روایت است، بلکه به تعبیر برگزارکنندگان جایزه، «ابزار ممتاز مقاومت» به شمار میآید؛ حافظه را زنده نگه میدارد، ظلم را افشا میکند و افقهایی تازه به سوی آزادی و عدالت میگشاید.
∎