به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، طراحی شهری مؤثر در برابر سونامی نیازمند ترکیب هوشمندانه‌ای از ساختارهای ساحلی، طراحی شهری مبتکرانه، کدهای ساختمانی مقاوم، برنامه‌های اضطراری منسجم و مشارکت گسترده جامعه است. این طراحی‌ها باید مطابق با شرایط جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی هر منطقه به‌صورت سفارشی تنظیم شوند. ارزیابی‌های پیوسته پس از حوادث و همکاری‌های بین‌المللی نیز به بهبود و نوآوری در این حوزه کمک می‌کند.
راهکارهای نوین برای ایمنی بیشتر در برابر سونامی
طراحی شهری برای مقابله با سونامی یکی از موضوعات حیاتی و پیچیده در شهرهای ساحلی است که در معرض خطر این پدیده طبیعی قرار دارند. هدف این طراحی، کاهش تلفات جانی، خسارات مالی و اختلالات بلندمدت اقتصادی ناشی از سونامی است. برای دستیابی به این هدف، باید مجموعه‌ای از راهکارهای ساختاری و غیرساختاری به‌صورت هماهنگ و یکپارچه به‌کار گرفته شود.
یکی از مهم‌ترین اقدامات ساختاری، ایجاد سازه‌های ساحلی همچون دیوارهای محافظ ساحلی، موج‌شکن‌های جداشونده و جنگل‌های کنترل‌کننده سونامی است که با هدف جذب و منحرف کردن امواج سهمگین طراحی و در امتداد خطوط ساحلی اجرا می‌شوند. طراحی و محل قرارگیری این سازه‌ها باید با دقت و با توجه به شرایط جغرافیایی و توپوگرافی منطقه انجام شود تا بتواند بیشترین تأثیر را در کاهش شدت امواج داشته باشد.
در کنار سازه‌های فیزیکی، زیرساخت‌های اضطراری عمومی نیز نقش بسیار مهمی در افزایش ایمنی شهروندان دارند. ایجاد ساختمان‌های امن همچون برج‌های مخصوص پناه‌گیری، پل‌های فرار بلند و پارک‌های شهری که می‌توانند به‌عنوان محل پناهگاه موقت استفاده شوند، از جمله این زیرساخت‌ها هستند که سرعت و امنیت تخلیه را افزایش می‌دهند.
سیستم‌های هشدار زودهنگام و تابلوهای راهنمایی واضح یکی دیگر از اجزای حیاتی طراحی شهری در برابر سونامی است. نصب سیستم‌های پایش لحظه‌ای، آژیرهای هشدار و تابلوهای راهنمای مسیرهای تخلیه موجب می‌شود که اطلاعات حیاتی در سریع‌ترین زمان ممکن به مردم منتقل شود و آن‌ها به سمت مناطق امن هدایت شوند. شبکه راه‌های تخلیه و دسترسی اضطراری نیز باید به گونه‌ای طراحی شود که امکان خروج سریع و ایمن مردم و ورود نیروهای امدادی را فراهم کند. این مسیرها باید به مناطق مرتفع و امن متصل و با علائم مشخص مجهز شوند تا در شرایط بحرانی سردرگمی ایجاد نشود.
استفاده از کدهای ساختمانی و اعتبارسنجی دقیق منطقه‌بندی شهری نیز برای کاهش آسیب‌پذیری سازه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ساختمان‌های بلند متراکم می‌توانند موجب تسهیل روند ارتباطات و مدیریت مسیرهای تخلیه شوند. جلوگیری از قرارگیری مراکز حساس و حیاتی همچون بیمارستان‌ها و مدارس در مناطق کم‌ارتفاع و پرخطر و استقرار این مراکز در نقاط مرتفع‌تر، یک اصل کلیدی در برنامه‌ریزی شهری محسوب می‌شود.
از سوی دیگر، ساخت بناهایی با مصالح مقاوم همچون پلیمرهای تقویت‌شده با فیبر و بتن با عملکرد بالا و طراحی‌هایی که طبقه اول را بالاتر از سطح پیش‌بینی‌شده سونامی قرار می‌دهند یا ساختمان‌ها را روی ستون‌های محکم می‌سازند تا آب بتواند از زیر آن‌ها عبور کند، از دیگر راهکارهای مقاومت‌بخشی به سازه‌ها در برابر سونامی هستند.
ژاپن مدل جهانی مقابله با سونامی
ژاپن یکی از نمونه‌های موفق جهانی در این زمینه است که با بهره‌گیری از یک رویکرد چندلایه و جامع توانسته است خود را به‌عنوان پیشگامی در طراحی شهری مقاوم در برابر سونامی معرفی کند. پس از وقوع زلزله و سونامی توهوکو در سال ۲۰۱۱، شهرهای ساحلی ژاپن به‌ویژه شهر سندای، با ایجاد دیوارهای ساحلی مستحکم، پارک‌های پناهگاه سونامی، ساختمان‌های اضطراری عمودی و سیستم‌های ارتباطی بسیار قوی، مدلی موفق در دفاع چندلایه ارائه دادند.
فرم‌های ویژه شهری همچون ساختارهای ریشه‌دار در سواحل «ریا» نیز کمک شایانی به تمرکز جریان تخلیه و افزایش نرخ بقا کرده است. مشارکت فعال جامعه، آموزش‌های گسترده و برگزاری مستمر تمرین‌های تخلیه نیز از دیگر عوامل مؤثر در افزایش آمادگی و کاهش خسارات در شهرهای این کشور بوده‌اند. تجربه ژاپن در بازسازی پس از سونامی ۲۰۱۱ نمونه بارزی از اثربخشی رویکرد چندلایه و جامع در کاهش پیامدهای چنین فجایع طبیعی در شهرهای ساحلی است و می‌تواند الگویی ارزشمند برای مناطق دیگر جهان باشد.
