گروه سیاسی خبرگزاری آنا؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، به‌تازگی در پیامی به مناسبت چهلمین روز شهادت جمعی از هم‌میهنان، سرداران و دانشمندان هسته‌ای، بر مسئولیت سنگین رسانه‌ها در شرایط حساس کنونی تأکید کردند. این پیام که به‌دلیل دارا بودن ۷ بند مهم، به «فرمان هفت ماده‌ای» نیز شهرت یافته، حاوی نکات کلیدی و راهبردی برای فعالان حوزه رسانه، فرهنگ و سیاست‌گذاری عمومی است.
ایشان در یکی از مهم‌ترین بخش‌های این پیام تصریح کردند که حفظ عزت و آبروی کشور و ملت، تکلیف بی‌اغماض گویندگان و قلم‌زنان است؛ سخنی که مسئولیت رسانه‌ها، خبرنگاران، تحلیل‌گران و نویسندگان را در عرصه روایتگری و دفاع از منافع ملی دوچندان می‌کند. این تأکید رهبر انقلاب درواقع تذکری است به همه صاحبان تریبون و رسانه که در برابر جنگ روایت‌ها، بی‌طرفی یا سهل‌انگاری مجاز نیست و هرگونه ضعف در روایت، می‌تواند به تضعیف اعتماد ملی و ضربه به استقلال کشور بینجامد.
در همین راستا، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور نیز در جریان بازدید اخیر خود از وزارت امور خارجه، با اشاره به نقش کلیدی دستگاه‌های دولتی در عرصه روایت‌سازی، بر ضرورت ارتباط مؤثر میان وزارتخانهها، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها در جبهه روایتگری تأکید کرد. «روایت‌سازی سازمانی و سیستماتیک» یکی از تأکیدات رئیس‌جمهور بود که در این راستا خواستار هم‌افزایی نهاد‌های مختلف برای تولید و انتشار روایت‌های مستند، متقن و امیدآفرین شد.
این سخنان رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور در کنار یکدیگر، نشان‌دهنده آغاز یک فصل تازه در مواجهه با جنگ ترکیبی دشمن به‌ویژه در عرصه اطلاعات و ادراک عمومی است؛ فصلی که در آن رسانه‌ها دیگر تنها «ناقل خبر» نیستند، بلکه بازیگران اصلی میدان نبرد نرم‌اند؛ میدان روایت‌ها، ادراک‌سازی‌ها و تصویرسازی‌ها.
ازاین‌رو، تقویت سواد رسانه‌ای، بازآرایی ساختار‌های رسانه‌ای کشور، تربیت نیروی انسانی مؤمن، متخصص و انقلابی و نیز تولید محتوای باکیفیت و جریان‌ساز باید در دستور کار جدی مسئولان، نخبگان، و بدنه فعال رسانه‌ای کشور قرار گیرد.
«محمد شیربیگی» پژوهشگر مدیریت رسانه، در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، در این رابطه گفت: این نخستین‌بار نیست که مقام معظم رهبری به چنین نکاتی اشاره می‌کنند. به‌ویژه در بیانیه گام دوم انقلاب، موضوع حفظ عزت و آبروی کشور و ملت به‌عنوان یک تکلیف بی‌اغماض برای گویندگان و قلم‌زنان با جدیت بیشتری مطرح شد.
ضرورت روایتگری دستاورد‌های جمهوری اسلامی ایران
وی افزود: ما باید بتوانیم دستاورد‌های جمهوری اسلامی ایران را از ابتدا تاکنون روایت و تبیین کنیم، به‌ویژه در شرایطی که جامعه ما به‌شدت تحت حملات سنگین رسانه‌ای از سوی غرب قرار دارد. سیاست رسانه‌های غربی به‌صراحت این است که دستاورد‌های جمهوری اسلامی را کوچک و مشکلات را بزرگ‌نمایی کنند تا مردم احساس ناامیدی کنند و تصور کنند که با این دولت و کشور آینده‌ای ندارند؛ درحالی‌که هدف اصلی آنان، ضربه زدن به اصل جمهوری اسلامی است.
شیربیگی تأکید کرد: در این نبرد رسانه‌ای، رسانه‌های داخلی ما باید وارد میدان شوند و دستاورد‌های کشور را، بدون بزرگ‌نمایی، همان‌طور که هست به مردم نشان دهند. گاهی برخی رسانه‌های خارجی از یک «خبر خوب» ساده شروع می‌کنند و به‌مرور تصویر روشنی از پیشرفت ترسیم می‌کنند. رسانه‌های ما نیز باید نشان دهند که جمهوری اسلامی چه دستاورد‌هایی داشته و کجا‌ها پیش رفته‌ایم. در مقابل، نباید بخش‌های منفی را چنان برجسته کرد که انگار کشور در بدترین وضعیت ممکن قرار دارد، چراکه این نوع سیاه‌نمایی نه‌تنها کمکی به حل مسائل نمی‌کند، بلکه ضربه به عزت و آبروی ملی است.
تکلیف برای رسانه‌ها چیست؟
وی گفت: حفظ عزت و آبروی کشور به این معناست که رسانه‌های داخلی نباید مشکلاتی که در هر کشوری ممکن است وجود داشته باشد را آن‌قدر بزرگ کنند که مخاطب ایرانی تصور کند جمهوری اسلامی در وضعیت فاجعه‌باری به‌سر می‌برد. این دقیقاً همان چیزی است که مقام معظم رهبری از آن به‌عنوان «تکلیف» برای رسانه‌ها یاد کردند.
این پژوهشگر مدیریت رسانه در ادامه درباره مفهوم «روایت اول» در جنگ رسانه‌ای توضیح داد و گفت: در حوزه تاکتیک‌های رسانه‌ای، اصلی وجود دارد به‌نام «روایت اول». یعنی هرکسی اولین روایت را از یک موضوع ارائه دهد، احتمال بیشتری دارد که روایتش پذیرفته شود. رسانه‌ای که روایت اول را می‌دهد، درواقع افکار عمومی را مدیریت می‌کند و رسانه‌های بعدی باید تلاش کنند تا آن روایت را خنثی کنند یا اصلاح نمایند.
وی افزود: اگر یک رسانه نزد مردم اعتبار داشته باشد، روایتش بیشتر موردپذیرش قرار می‌گیرد. رسانه‌های غربی به‌خوبی این مسئله را فهمیده‌اند و تلاش کرده‌اند اعتبار رسانه‌های رسمی ما مانند صداوسیما را کاهش دهند تا روایت‌های ما دیگر قابل‌اعتماد نباشد. چون اگر روایت رسمی بی‌اعتبار شود، دیگر نمی‌توان افکار عمومی را به‌درستی هدایت کرد. بنابراین، جنگ امروز، جنگ روایت‌هاست.
تاکتیک‌های روایتگری را به‌کار بگیریم
شیربیگی تصریح کرد: در این فضا، باید تاکتیک‌ها و روش‌های روایتگری رسانه‌ای را به‌کار بگیریم تا بتوانیم روایت‌های درست و منصفانه را به مردم منتقل کنیم. روایتی که بر پایه واقعیت، منطق و انصاف باشد و مردم آن را بپذیرند. شرط لازم این است که بین دانشگاه، رسانه و دستگاه‌های اجرایی به‌ویژه وزارتخانهها پیوند برقرار شود.
وی خاطرنشان کرد: ما چند سال قبل در اندیشکده رسانه و فضای مجازی طرحی با عنوان «پدافند رسانه‌ای» تهیه کردیم و به سازمان پدافند غیرعامل ارائه دادیم. بر اساس این طرح، رسانه‌ها باید در برابر هجمه‌های شدید رسانه‌ای غربی، به‌صورت دفاعی و پدافندی عمل کنند. یکی از محور‌های این طرح این بود که روابط‌عمومی دستگاه‌های اجرایی به‌عنوان افسران رسمی جنگ رسانه‌ای شناخته شوند.
این پژوهشگر ادامه داد: هر چقدر روابط‌عمومی یک دستگاه بتواند به‌درستی روایت پیشرفت‌ها و خدمات دستگاه مربوطه را به مردم ارائه کند، به همان اندازه می‌توانیم در برابر روایت‌های دروغین و عملیات روانی دشمن ایستادگی کنیم. به کمک همین روابط‌عمومی‌ها می‌توان قالب‌های تبلیغاتی تحمیل‌شده را شکست و روایت درست را به مخاطب رساند.
رسانه جای تسویه‌حساب‌های سیاسی نیست
شیربیگی در پاسخ به پرسشی درباره ضرورت دوری از تسویه‌حساب‌های سیاسی در رسانه‌ها، گفت: ما در حوزه رسانه رشته‌ای به‌نام «اخلاق رسانه‌ای» داریم. باید بپذیریم که کشور و نظام متعلق به همه ماست و نباید اخلاق حرفه‌ای را به‌خاطر منافع زودگذر جناحی و سیاسی زیر پا بگذاریم. رسانه نباید وسیله‌ای برای تسویه‌حساب‌های سیاسی شود، به‌ویژه در حوزه منافع ملی و اقتدار کشور.
وی تأکید کرد: ممکن است یک جناح با انتشار یک خبر رشد کند یا بیشتر دیده شود، اما باید دید در بلندمدت این اقدام چه پیامدی دارد. اگر علیه جناح مقابل، اتفاقی را بزرگ‌نمایی کنیم یا با رنگ‌آمیزی خاصی منتشر کنیم، ممکن است نتیجه آن ضربه‌زدن به انسجام و وحدت ملی باشد. این اصلاً درست نیست.
این کارشناس رسانه ادامه داد: در جنگ ۱۲ روزه، رسانه‌ها به‌خوبی هماهنگ شدند و یک انسجام ملی شکل گرفت، اما متأسفانه پس از پایان جنگ، دوباره اختلافات سیاسی و رسانه‌ای از سر گرفته شد و اصطلاحاً داریم با این تسویه‌حساب‌ها «تیشه به ریشه انسجام و وحدت خودمان» می‌زنیم.
وی در پایان گفت: اگر رسانه‌های ما، روابط‌عمومی‌ها و مدیران ارتباطی دستگاه‌ها، مسئولیت روایتگری را به‌عنوان یک تکلیف ملی و انقلابی بپذیرند، آنگاه می‌توانیم در این جنگ ترکیبی، در برابر دشمنان موفق عمل کنیم و امید و اعتماد را در جامعه زنده نگه‌داریم.
انتهای پیام/