به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، پس از حمله متجاوزانه رژیم صهیونیستی به ایران و همراهی آمریکا با آن، مذاکرات هسته‌ای غیر مستقیم بین تهران و واشنگتن به دلیل رویکرد فریبکارانه طرف آمریکایی متوقف شد و تهران ازسرگیری مذاکرات را منوط به ارائه تضمین‌های لازم از سوی آمریکا برای عدم تکرار خطای قبلی کرد. همزمان کشورهای اروپایی با هدف افزایش فشار بر ایران تهدید فعالسازی مکانیسم ماشه را مطرح کردند که به نظر می‌رسد اقدامی هماهنگ بین محور غربی برای بازگرداندن ایران به میز مذاکرات بود.
در ادامه ایران تداوم مذاکره با اروپا را پذیرفت و مقرر شد که مذاکرات با سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی فرانسه، انگلیس و آلمان در استانبول ادامه یابد. با این حال، به اعتقاد گروهی از کارشناسان این مذاکرات نمی‌تواند نتایج ملموسی داشته باشد؛ از نظر این طیف از کارشناسان، ایران پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018 مذاکرات با اروپا را ادامه داد و حتی تا یک سال به تمام تعهدات ذکر شده در برنامه جامع اقدام مشترک سال 2015 عمل کرد اما طرف اروپایی نتوانست تعهدات خود در قبال ایران را عملی کند.
بیشتر بخوانید:
اروپا در موضوع ایران مجبور به تبعیت از آمریکاست / لزوم به کارگیری ظرفیت‌های دستگاه دیپلماسی برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه
از همین رو، بعید به نظر می‌رسد که این بار هم کشورهای اروپایی بتوانند تغییر محسوسی در روند مذاکرات هسته‌ای ایران ایجاد کنند. این کشورها به طور کلی تابع تصمیمات ایالات متحده آمریکا هستند و اختیاری از خود ندارند. از طرف دیگر، پس از حمله رژیم صهیونیستی به ایران، آنها نیز مواضع غیرمسئولانه‌ای در قبال ایران اتخاذ و به طور کامل از اسرائیل حمایت کردند. دکتر حمیدرضا غلامزاده -کارشناس مسائل بین الملل- در گفتگو با ایسکانیوز به سوالاتی در مورد مذاکرات پیش‌رو بین ایران و سه کشور اروپایی پاسخ داد.
وی در خصوص احتمال به نتیجه رسیدن این مذاکرات گفت: اروپا از ابتدا نیز بازیگر مستقل و موثری نبوده که بتواند به طور مستقل فعالیتی داشته باشد و حتی در مذاکرات دوره اصلاحات که به سعد آباد موسوم بود هم توافقات به دلیل مخالفت آمریکا اجرایی نشد و پس از آن اروپایی‌ها همواره دنباله رو و تابع آمریکا بوده‌اند.
اروپا به دنبال حفظ اهرم مکانیسم ماشه علیه ایران
از نظر این کارشناس مسائل بین الملل، اکنون هم مهمترین دلیل ورود اروپایی‌ها برای ورود به مذاکرات این است که تنها ابزار راهبردی فشار علیه ایران -یا همان مکانیسم ماشه- را حفظ کرده و آن را تمدید کنند؛ زیرا اگر این دو ماه و نیم بگذرد و برجام به پایان برسد، بعد از آن دیگر آنها هیچ ابزار فشاری علیه ایران در اختیار نخواهند داشت. وی افزود: اروپا قدرت سیاسی و اقتصادی چندان مهمی هم برای اعمال فشار و دیپلماسی فشار بر ایران ندارند و از آنجایی که فرصت را برای خود محدود می‌دانند، سعی می‌کنند از این فرصت باقی مانده نهایت استفاده را ببرند و لذا سعی در تمدید مکانیسم ماشه دارند.
به اعتقاد غلامزاده، اروپایی‌ها در شرایط فعلی تلاش کردند تا مذاکرات خود با ایران را به مذاکرات آمریکا پیوند بزنند و در اولین اظهار نظرهای خود در مورد زمان‌بندی توافق اعلام کردند که اگر تا پایان ماه آگوست ایران به توافق با آمریکا دست پیدا نکند، مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد که این امر نشان دهنده همان سیاست تبعیت از آمریکا است.
اقدام نظامی علیه ایران در کوتاه مدت قابل تصور نیست
وی با طرح این سوال که آمریکا در مذاکره اخیر به دنبال چیست، تصریح کرد: آمریکا خواهان توقف غنی‌سازی در ایران، تاثیرگذاری بر برنامه موشکی و بحث منطقه‌ای است و طبیعتا ایران هیچ یک از آنها را نخواهد پذیرفت؛ بنابراین، هم افزایی دو طرف اروپا و آمریکا در راستای همان بازیگری است که قبلا هم داشتند و در واقع اروپا به عنوان یک دولت کارگزار برای آمریکا فعالیت می‌کرد.
این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به سوالی در ارتباط با احتمال از سرگیری جنگ علیه ایران اظهار کرد: به نظر نمی‌رسد در طول این مدت اقدام نظامی علیه ایران آغاز شود؛ زیرا طرف مقابل مهمترین عناصر موثر بر حمله از جمله شگفتی و استفاده از ظرفیت مردمی داخل ایران را از دست داده‌اند و لذا امکان ایجاد شگفتی برای آنها وجود ندارد و از طرف دیگر، مردم هم پاسخ قاطعی به آنها در جنگ 12 روزه دادند. وی افزود: بنابراین، از آنجایی که هر دو عنصر ذکر شده اثر خود را از دست داده‌اند، حداقل در کوتاه مدت احتمال اقدام نظامی علیه ایران دیگر قابل تصور نیست.
تغییر رفتار ایران از طریق افزایش فشار هدف غرب از مذاکرات پیش‌رو
معاون بین‌الملل مرکز ارتباطات شهرداری تهران در ادامه پیش‌بینی کرد: احتمال تداوم اقدامات ضدایرانی از جنس اعمال تحریم و فشار سیاسی از سوی غرب وجود دارد و حتما این کار را خواهند کرد و در این زمینه از هیچ اقدامی فروگذار نخواهند کرد تا با فشار سیاسی و اقتصادی بتوانند خواسته‌های خود را به ایران تحمیل کنند. وی افزود: این احتمال وجود دارد که بحث‌های حقوق بشری یا بحث‌هایی در مورد امنیت دریایی علیه ایران مجددا مطرح شوند و هدف همه آنها تغییر رفتار ایران از طریق افزایش فشار خواهد بود.
غلامزاده در پاسخ به اینکه حتی در صورت توافق بین ایران و اروپا، آمریکا نتیجه مذاکرات را خواهد پذیرفت، خاطرنشنان کرد: جک استراو -وزیر امور خارجه بریتانیا در بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶- پس از توافق برجام در جواب یک خبرنگار که از او پرسیده بود «مذاکرات زمان شما با مذاکرات برجام تفاوتی چندانی نداشت، پس چرا آن زمان به نتیجه نرسید و اکنون به نتیجه رسید»، پاسخ داد «چون آمریکا آن موقع نبود و نمی‌خواست اتفاق بیافتد، توافقی وجود نداشت» و در واقع همین امر سندی از دنباله‌روی اروپا از آمریکاست و نشان می‌دهد اروپا تصمیم گیرنده مستقلی نیست و هرتوافقی صرفا با پذیرش آمریکا قابل احصا خواهد بود.
از نظر این کارشناس مسائل بین الملل، شواهد موجود و اظهارنظر مقام‌های غربی نشان می‌دهد که به دنبال یک هم افزایی و پیوند زدن مذاکرات اروپا و آمریکا هستند و مسیر قبلی -یعنی فشار حداکثری- در قبال ایران را ادامه خواهند داد. وی در خصوص آینده مذاکرات هسته‌ای گفت: همه چیز به خود ایران بستگی دارد که تا چه اندازه بر سر مواضع خود ایستادگی کرده و آنها را تثبیت کند.
بند تنبیهی برجام نمی‌تواند علیه ایران به کار گرفته شود
حمیدرضا غلامزاده با بیان اینکه اروپا به لحاظ حقوقی حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارند، اظهار کرد: اولا اروپا به تعهدات خود در قبال ایران عمل نکرده و عدم اجرای تعهدات ایران به دلیل عدم اجرای تعهدات آنها بوده است؛ لذا طبق سند برجام ایران این حق را داشته و ایران ناقض برجام نبوده بلکه خود اروپایی‌ها به تعهداتشان عمل نکردند.
وی تاکید کرد: از همین رو، آنها نمی‌توانند از بند تنبیهی ذکر شده در توافق علیه ایران استفاده کنند، علاوه بر این، اساسا طبق متن توافقنامه که می‌گوید باید کمیسیون مشترک شکل بگیرد و در برجام کمیسیون مشترک تعریف شده و می‌گوید همه اعضا باید حضور داشته باشند، از آنجایی که آمریکا دیگر عضو برجام نیست، پس این بند قابل اجرا نیست و بنابراین به لحاظ حقوقی اصلا بند تنبیهی قابل اجرا نیست.
وی افزود: ایران باید بر این استدلال حقوقی خود پافشاری کند و اجازه ندهد به سبک قانون جنگل با آن برخورد شود؛ ایران یک تعهد قانونی را امضا کرده و باید بر اساس یک فرایند حقوقی هم با آن برخورد شود. از نظر این کارشناس مسائل بین الملل، ایران باید این مورد را در سازمان ملل و شورای امنیت پیگیری کند و از این طریق طرف غربی را ناکام بگذارد که در این صورت بعد از مهلت ده ساله برجام که اواسط ماه اکتبر و حدودا دو ماه و نیم دیگر خواهد بود، همه معاهدات قبلی لغو و پرونده ایران به طور دائمی از فضای تحریم سازمان ملل و اتحادیه اروپا خارج خواهد شد.
غلامزاده با بیان اینکه پس از این دوره فقط تحریم‌های آمریکا باقی خواهد ماند، اظهار کرد: تحریم‌های یکجانبه آمریکا حتما قابل مدیریت هستند و در گذشته نیز ایران توانسته آنها را دور بزند و خنثی کند. وی تاکید کرد: بر همین اساس، همه چیز به رویکرد خود ایران و نحوه ورود به مذاکرات بستگی دارد و باید بدانیم که تمدید مکانیسم ماشه، هزینه‌ها و خطرات بیشتری از اجرایی کردن آن خواهد داشت؛ هر چند که فعالسازی آن بر خلاف حقوق بین الملل است.
انتهای پیام/