به گزارش ایرنا، در سال‌های اخیر، با رشد قیمت جهانی رمزارزها، فعالیت مراکز استخراج (ماینینگ) در کشور گسترش یافت. این مراکز عمدتا با استفاده از دستگاه‌های پرمصرفی مانند ASIC و کارت‌های گرافیک، حجم قابل توجهی از برق را مصرف می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که طبق آمار رسمی وزارت نیرو، مصرف برق هر مرکز استخراج چندین برابر یک واحد صنعتی متوسط است.
مصرف بالای برق در مراکز ماینینگ، به‌ویژه در فصول گرم که مصرف خانگی نیز در اوج خود قرار دارد، شبکه برق مناطق مختلف را با فشار مواجه می‌سازد. این فشار، علاوه بر افزایش ریسک قطعی برق، مانع از رساندن انرژی کافی به بخش‌های حیاتی مانند بیمارستان‌ها، صنایع و مشترکان خانگی می‌شود. کارشناسان حوزه برق معتقدند که ادامه فعالیت بدون نظارت مراکز ماینینگ می‌تواند تهدیدی جدی برای امنیت انرژی کشور باشد.
در واکنش به این بحران، شرکت‌های توزیع برق با همکاری دستگاه‌های نظارتی، به شناسایی و قطع برق مراکز غیرمجاز استخراج رمز ارز اقدام می‌کنند. به گفته مسوولان، در سال‌های اخیر هزاران دستگاه غیرمجاز جمع‌آوری و برق آنها قطع شده با این حال، همچنان پدیده استخراج زیرزمینی و غیرقانونی با استفاده از برق یارانه‌ای یکی از چالش‌های مهم حوزه انرژی است.
با توسعه صنعت استخراج رمز ارز در ایران، به‌ویژه در مناطق گرم و کم‌برق مانند سیستان و بلوچستان، مصرف بی‌رویه برق توسط مراکز ماینینگ به یکی از عوامل اصلی بحران‌های مقطعی و قطعی برق تبدیل شده. این پدیده، نه‌تنها موجب فشار بر شبکه توزیع برق و ناترازی تولید و مصرف شده، بلکه مشکلاتی جدی را برای مردم و فعالان اقتصادی به همراه آورده است.
ایمان خمر، مجری رمز ارز ناحیه جنوب شرکت توزیع نیروی برق سیستان و بلوچستان با تشریح آخرین مقررات و رویکردهای مدیریت مصرف انرژی در مراکز استخراج رمز ارز (ماینینگ)، ضمن اشاره به الزام‌آور بودن استانداردها و نظارت جدی بر فعالیت ماینرها، به راهکارهای کلیدی برای کاهش فشار این صنعت بر شبکه برق و ضرورت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخت.
ایرنا: آیا مقررات خاصی برای مدیریت مصرف انرژی ماینرها وجود دارد؟
خمر: بله، مقررات و دستورالعمل‌های ویژه‌ای از سوی وزارت نیرو و دولت برای مدیریت مصرف انرژی استخراج‌کنندگان رمز ارز (ماینرها) تدوین شده است. از ابتدای فعالیت این صنعت، تعرفه مصرف برق ماینرها به صورت جداگانه و با نرخ صادراتی تعیین می‌شود. همچنین در بازه‌های اوج مصرف برق، محدودیت‌هایی برای فعالیت مراکز ماینینگ لحاظ شده تا شبکه برق دچار مشکل نشود.
این مقررات با هدف کاهش مصرف انرژی، تشویق به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، حفاظت از محیط زیست و پایداری شبکه برق تدوین و به شکل مستمر متناسب با شرایط محلی و ملی به‌روزرسانی می‌شوند. شرکت برق نیز به طور دائم مراکز غیرمجاز را شناسایی و با همکاری دستگاه‌های نظارتی، برق این واحدها را قطع می‌کند تا مصرف به طور مؤثر مدیریت شود.
در مجموع، چارچوب‌های قانونی و نظارت جدی بر فعالیت ماینرها برقرار است تا تعادل شبکه برق حفظ شود.
ایرنا: راهکار کلیدی برای کاهش تأثیر فعالیت ماینرها بر ناترازی انرژی چیست؟
خمر: فعالیت مراکز استخراج رمز ارز به دلیل مصرف بالای برق، می‌تواند شبکه انرژی را با ناترازی مواجه کند. برای کاهش این اثر، توسعه و ترویج الگوریتم‌های کم‌مصرف مانند اثبات سهام، استفاده از الگوریتم‌های اجماع نوین‌تر، انتقال مراکز ماینینگ به مناطق دارای انرژی تجدیدپذیر، و تشویق سرمایه‌گذاری در انرژی پاک پیشنهاد شده است.
بهبود بهره‌وری سخت‌افزاری مراکز و استفاده از تجهیزات پیشرفته برای کاهش اتلاف انرژی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. در سطح سیاست‌گذاری، گزینه‌هایی چون اعمال مالیات بر مصرف بالا، محدودیت فعالیت در ساعات اوج مصرف و صدور مجوزهای سبز برای ماینرهای پایبند به انرژی‌های پایدار مطرح است. افزایش آموزش و آگاهی عمومی نسبت به آثار زیست‌محیطی ماینینگ نیز از دیگر اقدامات مکمل محسوب می‌شود.
ایرنا: آیا ماینرها به ناترازی مصرف انرژی دامن می‌زنند؟
خمر: بله، ماینرها به‌ویژه در شبکه‌های مبتنی بر اثبات کار به ناترازی مصرف انرژی کمک می‌کنند. این صنعت نیازمند سخت‌افزارهای قدرتمند (مانند ASIC و کارت‌های گرافیک)است که برق زیادی مصرف می‌کنند، زیرا فرآیند ماینینگ بر پایه رقابت برای حل مسائل پیچیده ریاضی انجام می‌شود.
این رقابت منجر به مصرف بسیار بالای انرژی می‌شود که عمدتاً با هدف کسب پاداش است و بخشی مهم از این انرژی می‌تواند به جای مصرف در ماینینگ در سایر بخش‌ها به‌کار برود.
ایرنا: نقش ماینرها در شبکه‌های بلاک‌چین چیست؟
خمر: ماینرها نقش کلیدی در شبکه‌های بلاک‌چین دارند. مهمترین وظیفه آنها تأیید تراکنش‌ها و اعتبارسنجی آن‌هاست تا از صحت و عدم دوبار خرج شدن کوین‌ها اطمینان حاصل شود. سپس با تجمیع تراکنش‌های معتبر و حل مسائل ریاضی پیچیده، بلاک جدیدی ایجاد و به زنجیره افزوده می‌شود.
همچنین با دشوار کردن فرآیند ساخت بلاک، امنیت و غیرقابل تغییر بودن داده‌های شبکه حفظ می‌شود. ماینرها پاداش فعالیت خود را نیز به صورت کوین‌های جدید و کارمزد تراکنش‌ها دریافت می‌کنند که این روند هم درآمدزایی دارد و هم عرضه کنترل‌شده کوین‌های جدید را تضمین می‌کنند.
در مجموع، ماینرها ستون فقرات شبکه‌های مبتنی بر اثبات کار محسوب می‌شوند و نقش اساسی در پایداری و امنیت شبکه دارند.
کشف و ضبط ۹۷ دستگاه ماینر در سیستان و بلوچستان
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق سیستان و بلوچستان، یکی از چالش های مهم صنعت برق را استفاده غیر مجاز از شبکه برق جهت استخراج رمز ارز دانست و افزود: توجه به سهم بالای مصرف برق دستگاه‌های ماینر، کشف و ضبط مراکز غیر مجاز تولید رمز ارز از برنامه‌های مهم و دنبال کننده این صنعت است.
محمد رئیسی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: از ابتدای سال گذشته تاکنون، ۹۷ دستگاه ماینر از ۱۹ مرکز غیر مجاز استخراج رمز ارز در سطح این استان کشف و ضبط شد.
وی ادامه داد: شهروندان می‌توانند اطلاعات خود درباره استفاده غیرمجاز از برق برای استخراج رمز ارز را در سامانه "سمات" شرکت توانیر، اپلیکیشن برق من، سامانه ۱۲۱ ثبت و پیگیری کنند، علاوه بر آن عاملان کشف و معرفی این مراکز طبق دستورالعمل ابلاغی شرکت توانیر، پاداش دریافت خواهند کرد.
به گزارش ایرنا، سیستان و بلوچستان با احتساب به مرزهای آبی به عنوان پهناورترین و از لحاظ مرزهای خشکی به‌عنوان دومین استان پهناور کشور بیش از سه میلیون و ۳۷۵ هزار نفر جمعیت در ۲۶ شهرستان دارد.