به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ارومیه، مصطفی قلیزاده علیار، در نشست ادبی «آشنایی با ادبیات شفاهی آذربایجان» گفت: ادبیات شفاهی، فولکلور یا فرهنگ توده مردم، در مقابل ادبیات رسمی و مکتوب قرار دارد و شامل بایاتی‌ها، ضرب المثل‌ها، چیستان‌ها، ترانه‌ها با محوریت فرهنگ، آداب و رسوم اجتماعی، اخلاق، حماسی، مذهبی، سیاسی و … است که سینه به سینه و نسل به نسل نقل شده و نویسنده مشخص ندارد.
وی با تاکید بر لزوم حفظ و آموزش ادبیات شفاهی بیان کرد: ادبیات شفاهی در اقوام و زبان‌های مختلف وجود داشته و در واقع، حکمت حقیقی و فلسفه زندگی در ادبیات شفاهی منعکس شده است.
دبیر محفل ادبی هاتف، سخنان خود را با معرفی کتاب «بایاتیلار» اثر محمدعلی فرزانه، پایان داد.
محمدرضا اسماعیل‌زاده، کارشناس فرهنگ عامه و مدرس نشست نیز ضمن تأکید بر اینکه ادبیات شفاهی، نقش مهمی در حفظ فرهنگ، تاریخ و هویت جوامع ایفا می‌کند، به تعریف فرهنگ و فرهنگ عامه پرداخت و گفت: فرهنگ شامل شامل باورها، ارزش‌ها، رفتارها، آداب و رسوم اجتماعی تمامی پدیده‌های فرهنگی در بین توده مردم است و شامل دو شاخه فرهنگ مادی و معنوی است؛ شاخه مادی مواردی از قبیل غذا، بازی‌ها، لباس‌ها، جشنواره‌ها و شاخه معنوی مواردی مانند باورها، ارزش‌ها، شیوه زندگی را در برمی‌گیرد.
وی در ادامه، به بررسی فرهنگ عامه و فولکلور به عنوان میراث تمدن کهن و قدیمی، پرداخت و گفت: واژه فولکلور از سال ۱۸۴۶ میلادی رواج یافت و شامل اعمال، تجارب و رفتارهای جمعی و گروهی است و نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی، انسجام اجتماعی، سرگرمی اجتماعی دارد؛ از مهم‌ترین ویژگی‌های آن این است که علمی نیست و قابلیت استدلال منطقی ندارد.
وی بیان کرد: ادبیات شفاهی در آذربایجان در سه دسته لیریک، اپیک و دراماتیک قابل بررسی است و آثار دسته لیریک که معمولاً به نظم هستند و شامل اشعار، بایاتی‌ها، ماهنی‌ها و نغمه‌ها با محوریت فصول سال، مشاغل و حرفه‌ها، مراسم و آیین‌ها هستند، ادبیات شفاهی، راوی و نویسنده ندارد.
اسماعیل‌زاده ادامه داد: داستان‌ها، ضرب المثل‌ها و چیستان‌ها از دسته اپیک و به نثر و دراماتیک هستند و شامل بازی‌ها و ادبیات نمایشی می‌شود.
وی در پایان به راهکارهای ارتقاء و حفظ فرهنگ عامه پرداخت و آموزش و آگاهی عمومی، حمایت از هنرمندان و خیرین این حوزه، توسعه جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی، حفظ و ثبت میراث ناملموس فرهنگی، تولید محتوای دیجیتال فرهنگی، اجرای تورهای گردشگری را از راهکارهای حفظ و ارتقا ادبیات شفاهی و فرهنگ عامه برشمرد.
به گزارش ایبنا؛ شعرخوانی حاضرین و پرسش و پاسخ، بخش پایانی این نشست بود.
∎