به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در گفت‌وگوی اختصاصی با «دکتر مهدی رضا برنا»، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی و فضای مجازی، چگونگی جاسوسی پیام‌رسان‌های خارجی از کاربران ایرانی و عملکرد پیام‌رسان‌ها و مرورگرهای داخلی در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، مورد بررسی قرار گرفت.
برنا در ابتدای سخنان خود با بیان ضرورت نشست‌هایی برای بررسی عملکرد پیام‌رسان‌ها و مرورگرهای داخلی و خارجی در «جنگ تحمیلی سایبری» اخیر، گفت: از سال‌ها پیش اخبار و گزارش‌هایی مبنی بر جاسوسی واتساپ و شرکت مادر آن (متا) از کاربران منتشر شده است. این شرکت‌ها بارها این اتهامات را رد کرده‌اند، اما اسناد و قوانین موجود خلاف آن را نشان می‌دهد.
او افزود: «از نزدیک به ۲۰ سال پیش، هم‌زمان با ظهور این فناوری‌ها، اتهامات جاسوسی همراه آن‌ها بوده است. به‌عنوان نمونه، قانون مبارزه با تروریسم در آمریکا به‌صراحت اجازه می‌دهد داده‌های کاربران خارجی در اختیار نهادهای اطلاعاتی این کشور قرار گیرد. همچنین اسناد افشا شده توسط ادوارد اسنودن از پروژه‌ای موسوم به "منشور" پرده برداشت که در آن شرکت‌هایی مانند گوگل، یاهو، فیسبوک و متا داده‌های کاربران را مستقیماً در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا قرار می‌دادند.»
وی خاطرنشان کرد: «این ابزارها به‌ویژه در ارتباط با کشورهای متخاصم، به شکل گسترده برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شوند. در حالی که تصور عمومی بر این است که داده‌های افراد عادی اهمیتی ندارد، اما در مقیاس کلان و با تجمیع داده‌ها می‌توان به تحلیل‌های ارزشمند، ذائقه‌سنجی و حتی کشف اطلاعات راهبردی دست یافت. به‌عنوان مثال، یک صحبت ساده در روستا درباره حضور یک فرد می‌تواند محل اقامت یک دانشمند هسته‌ای را لو دهد.»
برنا درباره مواجهه با این تهدیدات گفت: «همه کشورها دیر یا زود به این نتیجه می‌رسند که نباید داده‌های شهروندان خود را در اختیار بیگانگان بگذارند. برای کشورهایی که با قدرت‌های بزرگ همسو نیستند، این ضرورت بسیار زودتر احساس می‌شود. اینکه دولت ما علی‌رغم اطلاع از این مسائل، برخی پیام‌رسان‌ها را رفع فیلتر کرده، مشخص نیست چه خلأیی را می‌خواسته پر کند؛ اما قطعاً از نظر امنیت ملی، سپردن داده‌ها به بیگانگان اقدامی نادرست و زیان‌بار است.»
وی ادامه داد: «پیام‌رسان‌ها و مرورگرهای خارجی با خروج داده‌ها از کشور و انتقال آن به سرورهای خارجی، عملاً امکان بهره‌برداری سرویس‌های جاسوسی از این اطلاعات را فراهم می‌کنند. حتی در مواردی مانند تلگرام، گزارش‌هایی از همکاری با دولت‌های خارجی و لو دادن اطلاعات مقاومت لبنان منجر به ترورهایی شد. بنابراین هر داده‌ای که از کشور خارج شود، بالقوه تحت کنترل سرویس‌های خارجی قرار می‌گیرد.»
در پاسخ به این پرسش که آیا چاره‌ای جز فیلتر کردن این خدمات وجود ندارد، برنا تصریح کرد: «وقتی پیام‌رسان‌ها حاضر به رعایت قوانین ما و همکاری در کشور نیستند، گزینه‌ای جز محدودسازی باقی نمی‌ماند. البته برخی می‌گویند باید شرایط موجود را بپذیریم، اما بدون امنیت، هیچ چیز دیگری معنا ندارد.»
این مدرس دانشگاه با اشاره به عملکرد پیام‌رسان‌های داخلی در بحران اخیر موسوم به «جنگ ۱۲ روزه» گفت: «عملکرد پیام‌رسان‌های داخلی در مجموع متوسط و رو به رشد بوده و مردم استقبال قابل توجهی از آن‌ها داشته‌اند. اما مرورگرهای داخلی مانند ذره‌بین عملکرد بسیار ضعیفی داشته‌اند و در این حوزه نیازمند پیشرفت هستیم.»
برنا در پایان تأکید کرد: «پیشرفت در خدمات ملی مستلزم همدلی دولت و بخش خصوصی، تعریف مدل‌های اقتصادی پایدار و حمایت‌های هدفمند است. این خدمات باید به‌گونه‌ای توسعه یابد که در صورت بروز بحران و قطع اینترنت، کشور آسیب نبیند.»
گزارش از محمد صادق عباسی