به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تشکل‌های دانشجویی در جریان جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران، بار دیگر نقش نخبگانی و تأثیرگذار خود را در عرصه سیاسی و اجتماعی کشور به نمایش گذاشتند. این نقش‌آفرینی در حالی صورت گرفت که به‌دلیل شرایط جنگی، دانشگاه‌های سراسر کشور عملاً تعطیل شده و زمان امتحانات به شهریورماه موکول شده بود. با این وجود، هویت دانشجویی، به‌عنوان یکی از ارکان تبیین‌گر گفتمان ملی، به میدان آمد تا ضمن حفظ روحیه اجتماعی، برتری گفتمانی ملت ایران را در این نبرد به رخ بکشد. نقش دانشجویان در تحلیل وضعیت، ارائه راه‌حل، و پرهیز از برخوردهای سطحی و شعاری، تنها یک حرکت نمادین نیست، بلکه باید به‌عنوان یک فرآیند ساختارمند و آینده‌نگر مورد تحلیل قرار گیرد.
قرارگاه شهید باقری؛ نماد سازماندهی تشکل‌های دانشجویی در بحران
از اقدامات قابل‌توجه بدنه دانشجویی در این ایام، تأسیس و اعلام موجودیت «قرارگاه شهید باقری» بود. این قرارگاه که برآمده از یک حرکت تبیینی-سیاسی در بطن جریان دانشجویی است، با صدور بیانیه‌ای فعالیت خود را آغاز کرد. اهداف اصلی این قرارگاه، تبیین مفاهیم راهبردی جنگ، تلاش برای گفتمان‌سازی وحدت، تشکیل کارگروه‌هایی در زمینه پشتیبانی و حمایت از نیروهای مسلح، و تقویت حضور میدانی در برابر رژیم صهیونیستی عنوان شده‌است.
گرچه مدت زمان محدودی از آغاز فعالیت این قرارگاه گذشته، اما شکل‌گیری آن را باید نمادی از بلوغ و آمادگی عملیاتی جنبش دانشجویی در مواقع بحرانی تلقی کرد؛ حرکتی که می‌تواند در آینده نیز به ساختارهای باثبات‌تری تبدیل شود.
از «پویش شیردل» تا «ایران حسین»؛ ابتکار انجمن‌های مستقل
اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌های سراسر کشور، در این مقطع حساس، با رویکردی فعال و میدانی وارد عمل شد. یکی از نمونه‌های برجسته، راه‌اندازی پویش «شیردل» با الهام از شهیده فوزیه شیردل بود؛ حرکتی که بیش از دو هزار دانشجو از سراسر کشور در آن شرکت کردند و آموزش‌های لازم در حوزه پشتیبانی و کمک‌های اولیه را فراگرفتند.
از سوی دیگر، این اتحادیه در جبهه تبیین نیز دست‌به‌کار شد و با برگزاری ویژه‌برنامه تحلیلی «حکمت»، پویش «روایت فتح» و پویش «ایران حسین»، بُعد رسانه‌ای و معرفتی حضور دانشجویان در این نبرد را تقویت کرد.
دفتر تحکیم وحدت؛ پیشران در بازتولید گفتمان هویت‌محور
اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان (دفتر تحکیم وحدت) نیز در این دوران، با موضع‌گیری‌های به‌موقع و محتوای مؤثر در فضای مجازی، توانست نقش‌آفرینی مؤثری در بازتولید هویت ملی و تبیین ابعاد جنگ ایفا کند. این اتحادیه در تحلیل وضعیت به‌درستی تأکید کرد که تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک ایران در پوشش حمایت‌های پشت‌پرده ایالات متحده، مستلزم پاسخی هم‌زمان از جنس کنش فکری و عملی است؛ و این چیزی است که دانشجویان آن را به‌خوبی درک و اجرا کردند.
جامعه اسلامی دانشجویان؛ صدای تبیین از بطن دانشگاه‌ها
اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، در همان روزهای آغازین جنگ، با اتخاذ موضعی شفاف و آغاز برنامه‌های تبیینی در دفاتر استانی خود، تلاش کرد صدای روشنگری را از درون دانشگاه‌ها به گوش جامعه برساند. برنامه‌هایی همچون «بشارت فتح» در همین راستا طراحی و اجرا شدند؛ نشان‌دهنده این‌که این اتحادیه نگاه عمل‌گرایانه‌ای نسبت به بحران داشته و صرفاً در سطح موضع‌گیری باقی نمانده است.
جنبش عدالت‌خواه دانشجویی؛ اقدام‌محور و ساختارشکن
جنبش عدالت‌خواه دانشجویی نیز در این مسیر، با برگزاری سلسله جلسات تحلیلی با عنوان «آماده‌باش» نقش فعالی را در تبیین ابعاد جنگ و بررسی عملکرد نهادهای مختلف ایفا کرد. این جنبش که همواره به‌دنبال عبور از موضع‌گیری صرف بوده، این‌بار نیز با نگاهی انتقادی و مبتنی بر عدالت‌محوری، جنگ تحمیلی اخیر را فرصتی برای مطالبه‌گری ساختاری و وحدت‌بخش تلقی کرد.
گزارش از هادی هدایت زاده