سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – نیلوفر شهسواریان: نویسنده‌ای است که او را با آثار طنزش می‌شناسند؛ آثاری که صمیمانه برای کودکان و نوجوانان نوشته شده و آن‌ها را از دنیای واقعیت برای لحظاتی دور کرده و به دنیای داستان می‌برد. احمد اکبرپور به تازگی نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن ۲۰۲۶ شده و این فرصتی‌ست که آثارش، به‌عنوان یک نویسنده ایرانی، در کنار نویسندگان کشورهای دیگر بررسی شود. با این نویسنده به‌مناسبت چاپ جدیدترین اثرش، «طنزهای توخالی»، به گفتگو نشستیم.
اکبرپور درباره کتاب «طنزهای توخالی» به خبرگزاری ایبنا توضیح داد: این مجموعه برای کلاس پنجم به بالا (مخاطب نوجوان) است و با موضوعات اجتماعی و شوخی با کتاب و نویسندگان و شاعران همراه است.
وی افزود: در این کتاب با کودکی بزرگان ادبیات فارسی مانند حافظ و سعدی شوخی کرده‌ام. قالب آن طنزهای کوتاه است که چنین قالبی را پیش از این در کتاب‌های «واژه‌های نفهم» نیز داشتم.
این طنزنویس درباره اینکه رد پای کودکی و زندگی بزرگسالی او در کتاب «طنزهای توخالی» دیده می‌شود، گفت: بدیهی است که بسیاری از آثار نویسندگان چنین است و مطالعاتی که داشته‌اند، فیلم‌هایی که تماشا کرده‌اند و تعاملاتی که داشته‌اند ناخودآگاه وارد آثارشان می‌شود و یک اثر ادبی در خلأ به وجود نمی‌آید. در این کتاب نیز کودکی من دیده می‌شود. به عنوان مثال، اینکه در دهات هر هفت، هشت سال یکبار شناسنامه می‌گرفتند و به‌صورت شانسی و الابختکی تاریخی را برای تولد کودکان ثبت می‌کردند.
اکبرپور در مورد تاثیرات طنز در ادبیات بیان کرد: یکی از کاربردهای طنز، اجتماعی است. دیگر کاربردهای آن خنداندن و فهم تازه‌ای از دنیاست که در کتاب نظریه‌های طنز، اثری از نیما تجبر، نوشته شده است و به نظریه‌های طنز جدید می‌پردازد.
او با بیان اینکه هر زمان به مدارس دعوت می‌شود، با استقبال نوجوانان از کتاب‌های طنز فارسی روبه‌رو می‌شود، گفت: آثار طنز در بین نوجوانان بیشتر طرفدار دارد و مشاهده کرده‌ام از آن‌ها بسیار استقبال می‌کنند. نویسندگانی مثل فرهاد حسن‌زاده، نوید سید علی‌اکبر، مهدی رجبی و محمدرضا شمس، همگی آثار طنز خوبی برای کودکان و نوجوانان دارند.
اکبرپور به‌تازگی از سوی شورای کتاب کودک نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن ۲۰۲۶ شده است. او می‌گوید از نامزد شدن در جایزه نوبل کوچک و مهم‌ترین جایزه ادبیات کودک جهان خوشحال است. وی افزود: البته نمی‌توان گفت چقدر شانس برگزیده‌شدن دارد، زیرا موقعیت سایر نویسندگان در جهان را نمی‌دانم.
اکبرپور همچنین در مورد اهمیت برگزاری جشنواره‌های ادبی طنز گفت: تنها نویسندگان نباید طنز را جدی بگیرند؛ جامعه هم باید مساله طنز را جدی‌تر بگیرد. در جشنواره‌های ادبی، چه جشنواره کتاب سال و چه جشنواره شورای کتاب کودک، جایی برای کتاب طنز وجود ندارد. بارها با مسئولان مربوطه صحبت کردیم که چرا جایزه طنز جداگانه در نظر نمی‌گیرند و آثار طنزآمیز برای کودکان و نوجوانان در هیچ جا محک گرفته نمی‌شوند و در چنین فضاهایی دیده نمی‌شوند. نهادهای کودک و نوجوان مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و شورای کتاب کودک بایستی جشنواره‌های خاص در این زمینه برگزار کنند.
وی در پایان به معرفی کتاب‌های طنز کودک و نوجوانان در بازار کتاب پرداخت و گفت: در زمینه کتاب طنز، مجموعه «آقای گام» که در نشر چرخ و فلک منتشر شده و رضی هیرمندی استادانه آن را ترجمه کرده، به نظرم کتابی است که جا دارد همچنان بیشتر دیده شود. همینطور در بین آثار ایرانی در مجموعه «مشاهیر خندان»، از انتشارات میچکا، حمید عبداللهیان در جلد «فارابی» به زبان طنز به زندگی این شخصیت پرداخته که خواندنی است.
∎