خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ در کارزار تحول نظام آموزش عالی کشور، دوران هفت ساله مدیریت دکتر محمدمهدی طهرانچی بر دانشگاه آزاد اسلامی، فصلی نوین از راهبردپردازی و تعالی‌جویی را رقم زد. رویکرد تحول‌گرایانه دکتر طهرانچی، نه‌تنها دانشگاه آزاد اسلامی را در برابر چالش‌های سترگ چون بحران همه‌گیری کووید-۱۹ مقاوم ساخت، بلکه زمینه‌ساز تدوین و پیاده‌سازی «سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی» شد؛ سندی که همچون منشور راهنما، مسیر دانشگاه را به سوی مردمی‌سازی، انقلاب‌محوری و دانش‌بنیانی هدایت کرد.
در این میان، استان یزد به مثابه آزمایشگاهی برای پیاده‌سازی این تحولات از رهگذر طرح‌هایی نوآورانه مانند مهارت‌یاری، طرح پویش، اشتغال و صدرا به الگویی الهام‌بخش برای سایر واحدهای دانشگاهی تبدیل شد.
سال ۱۴۰۲، سال تثبیت و پایداری این تحولات بود؛ زمانی که یزد توانست با اجرای دقیق پروژه‌های مندرج در سند تحول و تعالی به رشد اقتصادی و بهره‌وری قابل توجهی دست یابد، اما اوج این تحول در سال ۱۴۰۳ رخ نمود؛ سالی که با راهبری شهید دکتر طهرانچی، دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد به ساماندهی یک نظام دانشی نوین، تحول اداری و نظام مولدسازی همت گماشت و پروژه‌های خود را به شکلی هدفمند و همسو با اسناد و برنامه‌های دانشگاه تعریف کرد.
این تحولات نه‌تنها در حوزه آموزش و پژوهش نمود یافت، بلکه در عرصه فرهنگ نیز با کسب دو عنوان برتر استانی و کشوری در حوزه «آراستگی» و «حجاب و عفاف»، دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد را به‌عنوان دستگاه برتر استان یزد معرفی کرد.
شهید دکتر طهرانچی در آخرین شورای دانشگاه، چشم‌انداز «دانشگاه هوشمند» را ترسیم کرد؛ دانشگاهی که در لبه علم و فناوری به پیشتازی در حوزه‌هایی چون کوانتوم و هوش مصنوعی همت می‌گمارد، این چشم‌انداز بلندپروازانه با تأکید بر تدیّن و عقلانیت در مدیریت که همواره از ویژگی‌های بارز یزد بوده، این استان را به الگویی برای سایر استان‌های کشور بدل ساخت.
در مسیر تحقق اهداف راهبردی دانشگاه آزاد اسلامی، استناد به سند تحول و تعالی به‌عنوان چراغ راه و ریل‌پیشرفت، اهمیت ویژه‌ای دارد که در بیانیه‌ها و گفت‌وگوهای مدیران ارشد این دانشگاه به‌واسطه تأکید بر ضرورت اجرای دقیق و مؤثر پروژه‌های تعریف‌شده در این سند، بیش از پیش نمایان است.
این سند با تدوین بیش از ۳۰۰ پروژه اجرایی، منظومه‌ای جامع است که اهداف کوتاه‌مدت و میان‌مدت توسعه علمی، فرهنگی، مدیریتی و اقتصادی دانشگاه را به‌صورت هدفمند و هماهنگ ترسیم میکند. در قالب نظام‌مند، مستمر و پیوسته نهادینه‌سازی این پروژه‌ها، لازم است توجه ویژه‌ای به پنج مؤلفه کلیدی، یعنی چشم‌انداز راهبردی، منابع مالی و مولدسازی آن‌ها، انگیزه و محرک‌های انسانی، مهارت‌افزایی و نظارت و ارزیابی دقیق صورت گیرد و بدون بهره‌گیری از این مؤلفه‌ها، حتی با وجود برنامه‌های وسیع و منابع فراوان، تحقق اهداف کلان، دشوار و یا غیرممکن خواهد بود.
در این راستا، نقش راهبرانی چون دکتر رنجبر که با هدف‌گذاری استراتژیک، شناخت عمیق از منابع و توانمندی‌های دانشگاه و تمرکز بر توسعه مهارت‌های اجرایی در ادامه مسیر، اهمیت حیاتی دارد. تحقق این مؤلفه‌ها نیازمند آموزش‌های مستمر، نظام‌مند و تخصصی است، به‌گونه‌ای که هم انگیزه کارکنان و استادان حفظ شود و هم بهره‌وری منابع به بالاترین حد خود برسد، از این رو، پیگیری منظم و دقیق پروژه‌ها، ارزیابی مستمر وضعیت منابع، ارتقای سطح مهارت‌های اجرایی، تقویت انگیزه‌های مادی و معنوی و در نهایت تضمین انطباق عملیاتی، الزام‌هایی است که در مسیر استمرار و اثربخشی سند تحول و تعالی نقش‌آفرینی میکند.
در نتیجه، فقط با تداوم اصولی و پایدار این مؤلفه‌ها، می‌توان از پشتیبانی و هدایت راهبردهای شهید دکتر طهرانچی بهره‌مند شد و دانشگاه آزاد اسلامی را به قله‌های پیشرفت و تعالی نزدیک ساخت.
به منظور بررسی دوره مدیریتی هفت‌ساله دکتر طهرانچی و اثرات آن روی واحدهای دانشگاهی در استان‌های سراسر کشور به‌ویژه یزد با محمدرضا دهقانی اشکذری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
فتح قله‌های پژوهش کاربردی؛ دستاورد طلایی طهرانچی در دانشگاه آزاد یزد
آنا: برنامه‌ها، راهبردها و سیاست‌های دانشگاه آزاد اسلامی در دوره هفت‌ساله مدیریتی دکتر طهرانچی چه تحولاتی را در مجموعه کشوری دانشگاه به‌خصوص در استان یزد رقم زد و اکنون چه تحولات استانی در پیش است؟
دهقانی اشکذری: در دوره هفت ساله مدیریت دکتر طهرانچی بر دانشگاه آزاد اسلامی، راهبردها و سیاست‌های این دانشگاه را در مسیر درستی حرکت داد؛ اگر بخواهم به چند محور در این رابطه اشاره کنم، در پنج سال گذشته دانشگاه آزاد اسلامی شاهد تحولات بسیار خوبی بود.
سال ۱۳۹۹ دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد تبدیل به یک دانشگاه مقاوم شد، به‌طوری‌که سامانه‌های پژوهشیار، آموزشیار و پایش را که از دوران کرونا داشتیم، مدیریت کردیم و دانشگاه آزاد اسلامی یزد در آن سال که به‌لحاظ آمار در دوران قبل از کرونا وضعیت مناسبی نداشت و بحران بسیار بزرگی را در جریان آموزش دنیا و کشور می‌دیدیم با راهبری شهید دکتر طهرانچی تبدیل به دانشگاه مقاوم شدیم.
سال ۱۴۰۰ (سال تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد) دانشگاه تحول‌گرا شد، سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد در حوزه مدیریت راهبردی باید سه گام را پشت‌سر بگذارد، نخست تدوین سند و برنامه راهبردی، دوم فرهنگسازی سند و سوم پیاده‌سازی، در سال نخست (۴۰۰) سند تدوین شد و از همان سال، شهید دکتر طهرانچی روی این سند جدی بودند.
سال ۴۰۰ که فعالیتم را در دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد آغاز کردم، هشتم شهریور آن سال به دفتر ایشان دعوت شدم و گفت‌وگویی باهم داشتیم، از قبل ادبیاتی از شهید دکتر طهرانچی درباره سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی مشاهده کرده بودم، بنابراین از ایشان پرسیدم که ماجرای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد و برنامه‌های راهبردی چیست؟ که ایشان بسیار خوشحال شدند و مشخص شد که در این زمینه دغدغه جدی دارند، از جایشان بلند شدند و نسخه اول سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی را با یکدیگر دیدیم و شهید دکتر طهرانچی با اشتیاق شروع به ارائه توضیح درباره سند کردند که دارای سه مأموریت بود؛ نخست حفظ کیان دانشگاه، دوم افزایش کیفیت و سوم بهبود فضای انقلابی، بنابراین شهید طهرانچی از مقدمه شروع کردند و بخش‌هایی از سند را به من در قالب بسته‌های کاری و راه‌کنش‌ها بیان کردند.
بنابراین سال تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد ۴۰۰ است و آغاز فرهنگسازی سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد هم به سال ۱۴۰۱ برمی‌گردد.
انتخاب سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی با اجماع صورت گرفت و ارتباط بسیار خوب وی با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارتین یکی از نقاط قوتی است که در ایشان وجود دارد
با سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد تبدیل به یک دانشگاه مردمی و انقلابی شد و نظام‌هایی در حوزه اشتغال و طرح‌هایی مانند مهارت‌ها در یزد کلید خورد و شهید دکتر طهرانچی بسیار از این دیداری که در یزد از مجموعه کارخانجات کاشی و نساجی داشتند و ورود آموزش در جوار صنعت استقبال کردند.
در شورایی که در یزد تشکیل شد به تمامی رؤسای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد تأکید داشتند که اگر برخی مدل‌ها را به‌صورت بومی طراحی کنیم و آن را جدی بگیریم به اهداف سند تحول و تعالی دست پیدا خواهیم کرد که بعدها طرح پویش، اشتغال و صدرا در این مسیر معرفی شد.
سال ۱۴۰۲ دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد پایدار بود، یعنی در حوزه‌هایی مانند رشد اقتصادی و بهره‌وری تقریباً پروژه‌های سند را اجرایی می‌کردیم و این مسیر در حال دنبال شدن بود و وارد فاز پیاده‌سازی شده بود، از سویی بودجه دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد هم متناسب با سند تحول و تعالی تدوین می‌شد و در سال ۱۴۰۲ هم این بهره‌وری و رشد اقتصادی عرضه‌محور را مشاهده می‌کنیم.
سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد یک دانشگاه پیشرو است، یعنی با راهبری دکتر طهرانچی یک نظام دانشی جدید، تحول اداری جدید و یک نظام مولدسازی را ساماندهی کردیم و این در اسناد و برنامه‌های دانشگاه کاملاً ملموس است و پروژه‌ها را هدف‌دار میکند.
سال ۱۴۰۴ که شهید دکتر طهرانچی در آخرین شورای دانشگاه (اواخر سال گذشته در قم) تبیین کردند، متشکل از دانشگاه هوشمند بود، یعنی دانشگاه در حوزه پیشتازی در لبه علم کاملاً وارد عرصه‌هایی مانند کوانتوم و هوش مصنوعی شد.
تلاش کردیم دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد را براساس راهبری مهم شهید دکتر طهرانچی در مسیر تحولات دانشگاه حرکت دهیم و در آخرین سفری که دکتر طهرانچی به یزد داشتند و بسیار سفر پربرکتی هم بود، به جمله‌ای از امام خمینی(ره) اشاره کردند که اگر اشتباه نکنم حضرت امام سال‌های ۶۰ یا ۶۱ جمله‌ای دارند با این مضمون که «یزد همواره بر مبنای تدین و عقل مدیریت شده، بنابراین باید الگویی برای سایر استان‌ها باشد.»
شهید دکتر طهرانچی این جمله امام خمینی(ره) را در مصاحبه با یک خبرنگار مطرح کردند و بر این دو واژه تأکید داشتند و انتظارشان از یزد در حوزه تحولی بسیار بالا بود که تلاش کردیم توقعات شهید دکتر طهرانچی را جامه عمل بپوشانیم.
دستاورد طلایی دانشگاه آزاد یزد؛ از «جواهر صنعت» تا «آراستگی» و «حجاب و عفاف»
آنا: نتایج اجرای سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی در چهار سال گذشته در استان یزد چه بوده است؟
دهقانی اشکذری: در محور آموزش در چهار سال گذشته، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد از ۱۵ تا ۱۵ هزار و ۵۰۰ نفر به ۲۰ هزار نفر رشد داشتند و این نشان از اقبال عمومی مردم به طرح‌های نوین تحولی استان یزد بوده که در حوزه آموزش این اتفاق آغاز شد.
در حوزه آموزشی مدل مهارت‌یاری را داشتیم که نزدیک ۶۰ کارگاه معین دانشگاه را در حوزه آموزش‌های مهارتی طراحی، سازماندهی و تدوین قرارداد کردیم و این کارگاه‌های معین پشتیبان دانشجو در حوزه آموزش‌های مهارتی هستند.
همچنین طرح دانشکده توسعه فناوری و کارآفرینی جواهر صنعت که کلید خورد دکتر طهرانچی دو مرتبه در آغاز و دوره اول دانش‌آموختگی دانشجویان آن حضور یافتند و استقبال خوبی داشتند و تأکید کردند که این طرح در دانشگاه آزاد الگو شود و در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اشکذر مجموعه برق و تأسیسات به حدی کارآمد و جذاب بود که دکتر طهرانچی در سفر سال گذشته خودشان به این دانشکده به دکتر علی‌اکبری و دکتر نادی خوراسگانی تأکید کردند که این دانشکده در اسرع وقت مصوب شود تا کشور از این مدل الگوگیری کند.
براین اساس، جلسات مهمی را با محور کل کشور در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اشکذر داشتیم و مقرر شد آخرین دیدار ۲۶ یا ۲۷ خرداد برگزار شود که به‌دلیل شهادت دکتر طهرانچی این برنامه عقب افتاد.
بنابراین در بخش آموزش کاملاً سیر حرکت از آموزش‌های حافظه‌محور به سمت آموزش‌های مهارت‌محور، اشتغال‌آفرین و تحول‌خواه پیش می‌رود، در حوزه پژوهشی هم دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در چهار سال گذشته این توفیق را یافت که در بخشی از پژوهش‌های کاربردی و حل مسئله در مسیر جامعه‌پردازی حرکت کند و رتبه برتر دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد (در سال گذشته) بین دانشگاه‌های کشور در حوزه پژوهش‌های جهاد علمی و کاربردی نشان داد که به سمت تحول پیش می‌رویم و باز نشان داد که استان یزد تلاش کرده که این راهبرد را دنبال کند، ضمن اینکه حجم پروژه‌های پژوهشی و طرح‌های ما در چهار سال گذشته کاملاً در اسناد بودجه‌ای رشد داشته است.
در حوزه فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد همواره در این مسیر قوت و قدرت داشته و در چهار سال گذشته دو عنوان برتر استانی و کشوری را در حوزه «آراستگی» و «حجاب و عفاف» کسب و به‌عنوان دستگاه برتر استان یزد شناخته و معرفی شدیم.
طرح ۵ ساعتی آراستگی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد که در شورای فرهنگی دانشگاه آزاد مطرح شد، این دانشگاه به‌عنوان برتر فرهنگی در حوزه آراستگی شناخته شد و در حوزه طرح «جهت‌گیری الهی» در چهار سال گذشته با لطف خداوند این نخستین مدرسه «جهت‌گیری الهی» که ریاست شورای مدرسه جهت‌گیری الهی هم شهید دکتر طهرانچی بودند و دکتر فرزاد جهان‌بین معاون فرهنگی دانشگاه آزاد با قوت در یزد شکل دادیم و اکنون مدرسه «جهت‌گیری الهی» خوشبختانه در ۳۱ استان کشور این مدرسه نماینده دارد و در حال کار است و بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ استاد عضو طرح «جهت‌گیری الهی» هستند که نشان از حرکت درست استان یزد در مسیر تحول را نشان می‌دهد.
دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در حوزه توسعه و مولدسازی طی چهار سال گذشته بخشی از سرمایه زمین راکد تجهیزاتی را مولد کرد و در قبال آن آزمایشگاه استاندارد بتن را فعال کردیم، مجوز گرفتیم و اکنون یکی از آزمایشگاه‌های پیشتاز استان یزد محسوب می‌شود.
مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در حوزه‌های کلینیک گیاه‌پزشکی و عرصه‌های فناوری هم ارتقای مرتبه و دو سرای نوآوری موفق داشت، به‌طوری‌که وارد فاز بهره‌وری شد، بنابراین مسیر درآمدهای غیرشهریه‌ای به‌شدت تقویت شده و رشد چند صددرصدی داشتیم.
مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در حوزه‌های کلینیک گیاه‌پزشکی و عرصه‌های فناوری ارتقای مرتبه داشت و دو سرای نوآوری موفق بودند به‌طوری‌که وارد فاز بهره‌وری شدند، بنابراین مسیر درآمدهای غیرشهریه‌ای به‌شدت تقویت شده و رشد چند صددرصدی داشتیم
همچنین در حوزه توسعه مدیریت و منابع انسانی و وابستگی شهریه‌ای توفیقاتی داشتیم، به‌طوری‌که شاهد کاهش وابستگی به شهریه در آمارها هستیم.
در حوزه مدیریت کیفی تلاش کردیم در چند سال گذشته وضعیت درآمد هزینه دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد به تعادل برسد، به‌طوری‌که از نقطه بحرانی عبور کردیم و اکنون دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد تبدیل به یک دانشگاه پایدار و کاملاً در ریل توسعه شده است.
دکتر رنجبر بهترین انتخاب برای دانشگاه آزاد بود
آنا: سرپرستی دکتر بیژن رنجبر در دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه راه شهید طهرانچی و تحولات صورت گرفته را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دهقانی اشکذری: دکتر رنجبر سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی فردی است که نزدیک به ۳۰ سال از نزدیک و کامل با ذهنیت‌ها، دیدگاه‌ها، اندیشه‌ها، ارزش‌ها و باورهای شهید دکتر طهرانچی آشناست و از نزدیک مدل‌ها و الگوهای مدیریت ایشان را لمس کردند، با شهید طهرانچی کار کرده و معتقدم بهترین گزینه‌ای که در این ایام می‌توانست مسیر تحولی را ادامه دهد، ایشان بود.
انتخاب دکتر رنجبر با اجماع دانشگاه آزاد اسلامی صورت گرفت و ارتباط بسیار خوب دکتر رنجبر با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارتین یکی از نقاط قوتی است که در ایشان وجود دارد.
درصورتی که همان ساختار درونی منسجمی که بین معاونت‌های دانشگاه آزاد اسلامی مشاهده می‌کردیم این انسجام درونی حفظ شود و انتقال راهبردهای سند به رده‌های پایینی را محکم دنبال و آرمان‌ها را به خوبی به لایه‌های پایین‌تر، مدیران میانی، مدیران عملیاتی، استادان، خانواده‌ها، دانشجویان و تک‌تک واحدهای کشور منتقل کنیم، این دوره هم همچنان با تحولات مهم حرکت خواهد کرد و در این مسیر هم در حال حرکت هستیم و پیش خواهیم رفت.
آنا: آقای دکتر، نظرتان درباره آینده دانشگاه آزاد اسلامی چیست و دکتر رنجبر باید چه مسیری را طی کنند؟ نیاز به تداوم برنامه‌های تحولی دکتر طهرانچی هست تا خللی در حرکت دانشگاه پیش نیاید، توصیه شما چیست؟
دهقانی اشکذری: سؤالی که طرح کردید، دقیقاً در بیانات دکتر رنجبر هم بود که با قوت و قدرت مسیر سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد را ادامه می‌دهیم و در این راستا حرکت خواهیم کرد؛ چراکه سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد چراغ راه، و مسیر حرکت و ریل تحول کشور است و اگر بخواهیم به توفیقات لازم برسیم باید سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی را چراغ راه قرار دهیم، پروژه‌هایی که در این صنعت تعریف شده، با سنجه‌هایی که مقیاس‌گذاری شده باید با وسواس و جدیت دنبال کنیم.
همواره گفته‌ام یک سازمان و دانشگاه اگر بخواهد در حوزه تحولی موفق باشد، نیازمند پنج مؤلفه است، نخست، چشم‌انداز و افق راهبرد که در سند تحول و تعالی طراحی شده، دوم پروژه‌های کوچکی است که باید تعریف شوند، در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی بیش از ۳۰۰ پروژه تعریف شده که وظیفه سازمان، واحدها و استان‌هاست، سه نکته مهم دیگر که اگر بتوانیم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد و سایر دانشگاه‌ها با راهبری دکتر رنجبر ادامه دهیم موفق خواهیم بود، موضوع منابع است.
به هر صورت هر برنامه‌ای نیاز به منبع دارد و دانشگاه آزاد اسلامی دارای منابع زیادی است و مهم این است که این منابع مولد شوند و اگر در حوزه منابع که نیاز به پول نقد داریم تا طرح‌ها اجرایی شوند و اگر نداشته باشیم کم‌کم دچار ناامیدی می‌شویم، در مسیر درست حرکت نکنیم آسیب‌زننده خواهد بود.
نکته دیگر انگیزه است، به هر حال مجری طرح‌های بسیار مهم بدنه استاد و کارمندان هستند و اگر انگیزه لازم را نداشته باشند مقاومت خواهند کرد، بنابراین نکته بسیار مهمی که باید توجه کنیم این است که از انگیزه همکاران در حوزه اجرای طرح‌ها مراقبت کنیم و مشوّق‌های لازم را بدهیم.
نکته آخر مهارت است و اگر انگیزه، منابع، برنامه و پروژه وجود داشته باشد، اما مهارت لازم در اجرای سند در حوزه تحولات طراحی شده وجود نداشته باشد، مطمئن باشید کُند پیش خواهیم رفت و طبیعتاً نیازمند آموزش‌های مستمر در حوزه سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی و موارد پایین‌دستی هستیم، امیدوارم در پنج رکن که بالا برشمردم، بتوانیم کار خود را دنبال کنیم تا برنامه راهبردی شهید دکتر طهرانچی محکم ادامه پیدا کند و به سمت قله‌ها حرکت کنیم.
به گزارش آنا، شهید طهرانچی و همسر ایشان در حمله سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ رژیم منحوس صهیونیستی به منزل مسکونی وی به شهادت رسیدند.
انتهای پیام/