به گزارش ایرنا، در سال آبی جاری، سدهای تأمین‌کننده آب شرب استان البرز با کاهش چشمگیر ذخایر روبرو شده‌اند. سد کرج با افت ۶۰ درصدی و سد طالقان با کاهش ۳۳ درصدی نسبت به سال گذشته، اکنون در وضعیتی شکننده به‌سر می‌برند. این کاهش، در حالی رخ داده است که بارندگی در محدوده جغرافیایی استان های تهران و البرز نیز بیش از ۴۰ درصد کاهش داشته و دست‌کم در کوتاه‌مدت چشم‌اندازی برای جبران این کمبودها دیده نمی‌شود. در کنار کاهش منابع آب سطحی، افت سطح آب‌های زیرزمینی نیز به دلیل برداشت‌های بی‌رویه، چالشی جدی است.
بسیاری از سفره‌های آب زیرزمینی در البرز با کاهش سطح آب مواجه‌اند و در برخی مناطق حتی با بحران فرونشست زمین نیز پیوند خورده‌اند. در این شرایط، منابع آب شرب تهران و البرز نیز بیش از گذشته به برداشت از چاه‌ها وابسته شده‌است؛ به‌طوری‌که اکنون حدود ۶۵ درصد آب شرب تهران از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود، در حالی که این رقم پیش‌تر حدود ۳۰ درصد بود.
هشدار به مردم؛ مصرف بی‌رویه پیامدهای جدی خواهد داشت
مدیران آب منطقه‌ای و آبفای استان البرز هشدار داده‌اند که اگر مردم حداقل ۲۰ درصد صرفه‌جویی نداشته باشند، احتمال قطعی آب در ماه‌های آینده جدی است. افزایش بی‌رویه مصرف، به‌ویژه در روزهای گرم تابستان و ساعات پیک، فشار مضاعفی بر شبکه آبرسانی وارد می‌کند که حتی در برخی موارد باعث افت فشار و قطعی موقت شده است. علاوه بر بحران منابع، یکی از چالش‌های مهم، قطع برق و تأثیر آن بر چاه‌های آب پمپاژ مستقیم است.هر بار که برق قطع می‌شود، ورودی بیش از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه از چاه‌ها به مخازن متوقف شده و در نتیجه ساعاتی طول می‌کشد تا شبکه به حالت عادی بازگردد.
پیامد اقتصادی مصرف بالا با پرداخت هزینه‌های بیشتر
در کنار پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی، مصرف بی‌رویه آب هزینه مالی بیشتری نیز برای مردم خواهد داشت. نظام تعرفه‌گذاری پلکانی وزارت نیرو به گونه‌ای طراحی شده که مشترکان پرمصرف، هزینه بالاتری پرداخت خواهند کرد. به بیان ساده، هرچه مصرف بالاتر باشد، بهای تمام‌شده برای مصرف‌کننده نیز افزایش می‌یابد؛ این یک هشدار اقتصادی روشن برای خانوارهایی است که بهینه مصرف نمی‌کنند.
مسوولیت اجتماعی؛ راه برون‌رفت از بحران
استان البرز با سرانه مصرف حدود ۲۵۰ لیتر در روز به ازای هر نفر، حدود۲ برابر استاندارد جهانی آب مصرف می‌کند. این در حالی است که کشور ما یک‌سوم میانگین جهانی منابع آب را در اختیار دارد. اگر همین امروز مصرف کنترل نشود، فردا ممکن است آب در دسترس نباشد. فرهنگسازی، اطلاع‌رسانی و اعمال سیاست‌های تشویقی و بازدارنده همگی ابزارهای مدیریتی هستند، اما هیچ‌کدام جای مشارکت واقعی مردم را نمی‌گیرد. اگر هر خانوار در البرز تنها روزانه ۳۰ تا ۵۰ لیتر کمتر آب مصرف کند، شبکه آبرسانی می‌تواند تابستان و پاییز را بدون قطعی پشت سر بگذارد.
هشدار آب منطقه ای البرز درخصوص استمرار تنش آبی در البرز و تهران
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با اشاره به کاهش شدید منابع آبی استان، گفت: اگر مردم استان البرز و تهران دست‌کم ۲۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی نکنند، خطر قطعی آب و استمرار تنش آبی در ماه‌های آینده جدی خواهد بود.
"داود نجفیان" در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه استان البرز دارای ۲منبع تأمین آب شامل منابع زیرزمینی و سطحی است، اظهار کرد: منبع اصلی تأمین آب شرب، منابع سطحی مانند سدهای استان هستند، اما متأسفانه وضعیت ذخیره آب این سدها به شدت نگران‌کننده است.
وی افزود: سد کرج در زمان حاضر تنها ۵۹ میلیون متر مکعب آب دارد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین سد طالقان نیز با ۳۳ درصد کاهش نسبت به سال گذشته، اکنون ۲۲۰ میلیون متر مکعب ذخیره آب دارد، در حالی‌که این رقم در سال گذشته ۳۴۰ میلیون متر مکعب بود.
کاهش ۴۰ درصدی بارش در حوزه البرز و تهران
نجفیان با اشاره به شرایط اقلیمی کشور گفت: در حوضه های آبریز البرز و تهران با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها مواجه هستیم. این کاهش باعث فشار مضاعف بر منابع آبی شده است و شرایط ذخایر سدهای تأمین‌کننده آب شرب تهران نیز بسیار نامناسب است.
وی ادامه داد: در گذشته، ترکیب تأمین آب شرب تهران حدود ۷۰ درصد سطحی و ۳۰ درصد زیرزمینی بود، اما اکنون این ترکیب برعکس شده و ۶۵ درصد از آب شرب تهران از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود؛ وضعیتی که در بلندمدت ناپایدار است.
نجفیان هشدار داد که اگر مردم تهران و البرز دست‌کم ۲۰ درصد صرفه‌جویی نکنند، خطر بروز تنش آبی و حتی قطعی آب در ماه‌های آینده جدی است.
شروع سخت سال آبی آینده
مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز افزود: سال آبی جدید از مهرماه آغاز می‌شود و برخلاف سال گذشته که با حجم مناسبی آغاز شد، امسال اگر این روند ادامه یابد، سال آبی جدید را با ذخایر پایین سدها آغاز خواهیم کرد که این به معنای ادامه‌دار بودن تنش آبی در پاییز و حتی زمستان است.
وی اظهار کرد: متوسط مصرف آب شرب در ایران حدود ۲۵۰ لیتر در روز برای هر نفر است، در حالی که این میزان در دنیا حدود ۱۴۰ لیتر است. یعنی ما بیش از ۲ برابر میانگین جهانی مصرف می‌کنیم، آن هم در شرایطی که تنها یک‌سوم منابع آبی دنیا را در اختیار داریم.
صرفه‌جویی مردم، مؤثرتر از همه طرح‌های عمرانی
نجفیان با اشاره به بالا بودن هزینه تأمین، تصفیه و توزیع آب گفت: تأمین یک متر مکعب آب هزینه بسیار زیادی برای دولت دارد و اگر این آب با بی‌توجهی مصرف شود، پذیرفتنی نیست. سیاست وزارت نیرو نیز در قبوض آب به صورت پلکانی طراحی شده تا مشترکانی که بیشتر از الگو مصرف می‌کنند، هزینه بیشتری بپردازند.
وی تأکید کرد: نقش مردم در مدیریت مصرف بسیار کلیدی‌تر از هر پروژه عمرانی است. هرچند طرح‌های متعددی برای افزایش پایداری آب شرب اجرا شده، از جمله اتصال خط انتقال آب از طالقان به البرز که تا ۲ هفته آینده به بهره‌برداری می‌رسد، اما بدون مشارکت عمومی، پایداری آب ممکن نیست.
نجفیان گفت: همه ظرفیت‌های فنی و مهندسی در اختیار استان البرز قرار گرفته اما تنها با همدلی، صرفه‌جویی و کاهش مصرف می‌توانیم تابستان و پاییز پیش‌رو را با حداقل تنش آبی پشت سر بگذاریم.
کاهش ۶۰۰ لیتری برداشت آب سطحی و چالش‌های برق
مدیرعامل شرکت آبفای استان البرز با اشاره به کاهش جدی منابع آبی سطحی، از مردم خواست با کاهش ۲۰ درصدی مصرف، به پایداری تأمین آب شرب کمک کنند.
"حمیدرضا نامداری" در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در مقایسه با سال گذشته، روزانه ۶۰۰ لیتر بر ثانیه آب کمتری از منابع سطحی دریافت می‌کنیم و این کاهش باعث شده برای تأمین پایدار آب شرب شهر کرج به جای یک ماه، منابع سد کرج را برای سه ماه مدیریت کنیم.
وی با اشاره به اقدامات زیرساختی صورت‌گرفته از سال گذشته تاکنون افزود: بیش از ۳۰۰ حلقه چاه در استان البرز حفاری، تجهیز و مهندسی دوباره شده و از مهرماه سال گذشته تاکنون نیز بیش از ۱۰۳ حلقه چاه جدید وارد مدار بهره‌برداری شده‌است. همچنین شبکه هوشمند توزیع آب توسعه یافته و فشارشکن‌های متعددی برای مدیریت فشار نصب شده‌اند.
نامداری ادامه داد: به تازگی بیش از ۴۷ هزار و ۲۰۰ مترمکعب مخزن ذخیره جدید وارد مدار شده است که به افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی آب در زمان اوج مصرف کمک می‌کند.
مدیرعامل آبفای البرز افزود: ۲ چالش اصلی ما کمبود آب‌های سطحی و قطع مکرر برق است. طی سه سال گذشته، بیش از ۸۵ درصد مناطق دارای پمپاژ مستقیم به مخازن منتقل شده‌اند تا در زمان قطعی برق دچار اختلال نشویم با این حال، همچنان حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد مناطق استان البرزدر صورت قطعی برق دچار مشکل می‌شوند.
به گفته وی، برخی روزهای اخیر، قطعی برق بین سه تا پنج ساعت طول کشید که سبب خاموش شدن ۲۰ تا ۳۰حلقه چاه آب و کاهش ورودی ۵۰۰ لیتر بر ثانیه به مخازن شد. این موضوع باعث شد بازگشت شبکه به شرایط عادی تا هفت ساعت زمان ببرد.
نامداری خاطرنشان کرد: اگر برق پایدار باشد و مردم نسبت به مصرف بهینه آب حساسیت نشان دهند، مشکلی در تأمین آب نخواهیم داشت. متأسفانه همچنان برخی از شهروندان برای شست‌وشوی حیاط از آب شرب استفاده می‌کنند که با وضعیت بحرانی منابع آبی همخوانی ندارد.
وی تأکید کرد: نقش مردم در مدیریت مصرف بسیار حیاتی است. اگر تنها ۲۰ درصد صرفه‌جویی صورت گیرد، می‌توانیم از تابستان و پاییز با حداقل تنش آبی عبور کنیم.