به گزارش خبرگزاری ایمنا، فوتبال ایران در سال‌های گذشته با تحولات چشمگیری روبه‌رو بوده است و یکی از مهم‌ترین آن‌ها ورود VAR به مسابقات لیگ برتر است؛ استفاده از سیستم کمک داور ویدئویی برای نخستین بار در تاریخ لیگ برتر ایران گامی بزرگ و تحول‌آفرین در جهت افزایش عدالت و دقت در قضاوت‌های داوری به شمار می‌رفت، اما چالش‌هایی که به دلیل کافی نبودن زیرساخت‌های این تکنولوژی در فوتبال کشورمان وجود داشت موجب شد انتظار اهالی فوتبال برآورده نشود.

از سوی دیگر در فصل گذشته شاهد اتفاق مهم و تاریخی دیگری نیز بودیم؛ چراکه برای نخستین بار در ایران چهار داور زن به عنوان اعضای تیم داوری VAR در مسابقات لیگ برتر حضور داشتند و عملکرد قابل قبولی نیز از خود ارائه دادند، اگرچه در نگاهی ظاهری به نظر می‌رسد که فصل گذشته تغییر و تحول بسیاری در فوتبال کشورمان ایجاد کرده است، اما وجود برخی از اشتباهات داوری به رغم استفاده از VAR، از دست رفتن زمان زیادی از بازی برای بازبینی صحنه‌های مشکوک، استفاده گزینشی از VAR در بازی‌های حساس و تعداد اندک داوران آموزش دیده که بر VAR مسلط باشند، نشان می‌دهد همچنان فاصله زیادی میان استفاده از سیستم کمک داور ویدئویی در کشور ما با سایر کشورها وجود دارد.

طی روزهای گذشته خبرگزاری ایمنا برای بررسی چالش‌ها و فرصت‌هایی که استفاده از VAR در فصل گذشته برای فوتبال ما ایجاد کرده است میزبان نوذر رودنیل، مهدی اخوان و رسول احمدی از مدرسان و کارشناسان داوری کشورمان بوده است و در میزگردی تمام ابعاد این موضوع را بررسی کرده است که بخش نخست آن را در ادامه می‌خوانید.

با استفاده از VAR در فوتبال مخالف هستم

نوذر رودنیل، کارشناس داوری کشورمان درباره استفاده از VAR در فوتبال ایران می‌گوید: به طور کلی با استفاده از VAR در فوتبال مخالف هستم، از جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه تا این لحظه در تمام گفت‌وگوهای خود تاکید کرده‌ام که استفاده از کمک داور ویدئویی در فوتبال جهان اشتباه است؛ زمانی‌که از چنین تکنولوژی‌هایی استفاده می‌شود توانایی قضاوت از داوران سلب می‌شود؛ چراکه دیگر آن‌ها برای افزایش دانش داوری خود به سراغ آموزش و حتی ارتقای سطح آمادگی جسمانی نمی‌روند، چراکه داور اطمینان دارد در صورت اشتباه در زمین مسابقه VAR به وی کمک خواهد کرد.

وی می‌افزاید: بر این باور هستم که کمک داور ویدئویی نزدیک به ۴۰ درصد از توان داور را کاهش می‌دهد؛ در لیگ برتر ایران نیز از سیستمی استفاده شد که باید نام اسباب‌بازی روی آن گذاشت؛ در فصل گذشته تلاش کارکنان صداوسیما موجب بازپخش صحنه‌های مشکوک شد؛ VAR زیرساخت‌های فنی بسیاری دارد، برای نمونه کمک داور ویدئویی نیازمند ۳۳ دوربین است، از سوی دیگر ساختار کمک داور ویدئویی باید خارج از ورزشگاه باشد و تنها مانیتوری که داور وسط برای بازبینی صحنه به آن رجوع می‌کند در ورزشگاه خواهد بود.

داور VAR و داور وسط تفاوت‌های بسیاری دارند

کارشناس داوری کشورمان تصریح می‌کند: داور VAR و داور وسط تفاوت‌های بسیاری دارند، اما در لیگ برتر ما داوران به صورت چرخشی یا در اتاق VAR حضور پیدا می‌کنند و یا به عنوان داور چهارم کنار زمین هستند، داور اتاق VAR باید تجربه بیشتری نسبت به داور وسط داشته باشد، اما در فوتبال ما چنین چیزی در نظر گرفته نمی‌شود.

وی ادامه می‌دهد: در جدال ذوب‌آهن و پرسپولیس که در ورزشگاه فولادشهر برگزار شد، پنالتی سبز پوشان در دقیقه ۶+۹۰ نادیده گرفته شد، این در حالی است که داور به VAR مراجعه کرد؛ در فینال جام‌حذفی نیز داور مسابقه یک پنالتی را نادیده گرفت.

زور VAR به سرعت فوتبال امروزی نمی‌رسد

رودنیل درباره چالش‌های استفاده از VAR در لیگ بیست‌وچهارم خاطرنشان می‌کند: پس از پایان لیگ بیست‌وچهارم با مهدی تاج صحبت کردم و به وی گفتم اگر قرار است فصل آینده با چنین سبکی از VAR استفاده شود همان بهتر که از کمک داور ویدئویی استفاده نکنید؛ در فوتبال ما داور برای بازبینی صحنه مشکوک زمان بسیاری را صرف می‌کند و نمونه بارز آن دیدار تراکتور و فولاد است که قاضی میدان ۲۴ دقیقه را برای بازبینی یک صحنه از دست داد.

پس از پایان لیگ بیست‌وچهارم با مهدی تاج صحبت کردم و به وی گفتم اگر قرار است فصل آینده با چنین سبکی از VAR استفاده شود همان بهتر که از کمک داور ویدئویی استفاده نکنید وی بیان می‌کند: فیفا زمانی قصد داشت از تکنولوژی دوربین در تور دروازه استفاده کند تا زمانی‌که توپ از خط دروازه عبور می‌کند ساعت داور به وی هشدار دهد؛ نزدیک به ۱۰ سال زمان برد و در نهایت قرار شد کمک داور گل را تأیید کند؛ رفته رفته استفاده از VAR در فوتبال رایج شد؛ بنابراین فیفا نیز در استفاده از کمک داور ویدئویی با مشکل روبه‌رو شده است، چراکه زور VAR به سرعت فوتبال امروزی نمی‌رسد.

فوتبال ایران شایستگی استفاده از VAR را ندارد

کارشناس فوتبال کشورمان عنوان می‌کند: فوتبال ایران شایستگی استفاده از VAR را ندارد، چراکه زیرساخت‌های کافی را نداریم؛ از یک سو هواداران داور را تحت فشار می‌گذارند، از سوی دیگر اعضای دو تیم اطراف داور تجمع می‌کنند؛ بنابراین در حال حاضر استفاده از VAR در فوتبال ایران صحیح نیست؛ سیستم کمک داور ویدئویی شامل دو تکنولوژی اخطار و آفساید می‌شود که تکنولوژی مرتبط با آفساید را محال است وارد کنیم، چراکه تجهیزات بسیار زیادی می‌خواهد.

وی یادآور می‌شود: یکی از سرمربیان لیگ یک در گفت‌وگویی اعلام کرد آن‌ها نیز نیازمند VAR هستند، حرف‌های وی درست است، باید زیرساخت‌های ما به میزانی قوی باشد که بتوانیم در تمام رده‌ها از سیستم کمک داور ویدئویی استفاده کنیم، اما در حال حاضر برای مسابقات لیگ برتر نیز VAR را جابه‌جا می‌کنیم.

نمی‌توان با سه دوربین از VAR استفاده کرد

مهدی اخوان، کارشناس داوری کشورمان درباره چالش‌های VAR می‌گوید: بر این باور هستم که در صورت استفاده از VAR داوران اعتماد به نفس خود را در تمام رشته‌های ورزشی همچون هندبال، والیبال و فوتبال از دست می‌دهند؛ کمک داور ویدئویی نیازمند ۳۳ دوربین است و یک کار تخصصی به شمار می‌رود و از همین‌رو تمام داوران باید به آن مسلط باشند؛ نمی‌توان با سه دوربین از VAR استفاده کرد؛ از سوی دیگر داوری که در اتاق VAR حضور پیدا می‌کند باید تجربه بیشتری نسبت به داور وسط داشته باشد.

وی می‌افزاید: برخی از تیم‌های لیگ برتر از سیستم کمک داور ویدئویی که در لیگ برتر ما استفاده می‌شود سود برده‌اند و برخی نیز ضرر کرده‌اند؛ در فوتبال ما تنها برای چهار تیم از VAR استفاده می‌شود، در صورتی که سیستم کمک داور ویدئویی باید برای تمام تیم‌های لیگ برتر مورد استفاده قرار بگیرد؛ بار تهیه سیستم کمک داوری که فدراسیون باید آن را خریداری کند روی دوش باشگاه‌ها افتاده است؛ تیم‌های لیگ برتری به اندازه کافی مشکل دارند و دیگر خرید VAR در میان آن‌ها جایی ندارد.

VAR موجب کاهش اعتماد به نفس داور می‌شود

کارشناس داوری کشورمان تصریح می‌کند: به طور کلی VAR موجب کاهش اعتماد به نفس داور می‌شود؛ داوران ما باید به دنبال افزایش دانش داوری و ارتقا سطح آمادگی جسمانی خود باشند، اما همه چیز را در VAR خلاصه کرده‌اند؛ داورانی که در اتاق VAR حضور پیدا می‌کنند باید دانش و تجربه بالاتری نسبت به داور وسط داشته باشند، اما سوال پیش می‌آید که آیا چنین چیزی در فوتبال ما وجود دارد؟ تمام این موارد دست به دست یکدیگر داده‌اند تا برخی تیم‌ها ضرر و برخی سود ببرند.

وی ادامه می‌دهد: استفاده این چنینی از VAR موجب برقراری عدالت در فوتبال ما نمی‌شود، اگرچه با استفاده از سیستم کمک داور ویدئویی موافق هستم، اما سیستمی که در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد نه آنچه که فصل گذشته در فوتبال ما به کار گرفته شد.

هیئت‌های استانی برای افزایش دانش داوری تلاش نمی‌کنند

اخوان با اشاره به فرهنگ‌سازی برای بهره بردن از VAR خاطرنشان می‌کند: پیش از استفاده از VAR باید فرهنگ بهره بردن از آن میان اهالی فوتبال جا بیفتد، در فوتبال اروپا هنگامی‌که داور بخواهد به VAR مراجعه کند هیچ‌کدام از اعضای دو تیم حق نزدیک شدن به وی را ندارند و در صورت چنین تخلفی جریمه خواهند شد، اما در فوتبال ما میان هواداران، بازیکنان و سرمربیان چنین فرهنگی جا نیفتاده است؛ سطح داوری در ایران ضعیف است و به همین دلیل بسیاری از تصمیم‌ها با وجود استفاده از VAR اشتباه است.

وی تاکید می‌کند: یکی از دلایلی که موجب شده است سطح داوری در فوتبال ما روز به روز کاهش پیدا کند، کم کاری هیئت‌های استانی است؛ زمانی‌که هیئت‌های استانی برای افزایش دانش داوری تلاش نکنند داوران نیز انگیزه خود را از دست می‌دهند، اگر بازبینی یک صحنه در فوتبال ما ۲۴ دقیقه زمان می‌برد نشان می‌دهد سطح داوری در کشور ما ضعیف است، داور وسط در کم‌ترین زمان ممکن باید قضاوت کند، اگر نتواند چنین کاری را انجام دهد چرا باید برای کمک به وی از VAR استفاده کنیم؟

پیش از استفاده از VAR باید فرهنگ بهره بردن از آن میان اهالی فوتبال جا بیفتد

فوتبال امروزی شبیه به بسکتبال NBA سرعتی است

کارشناس داوری کشورمان عنوان می‌کند: فوتبال ما توانایی استفاده از VAR در لیگ برتر را ندارد در چنین شرایطی چگونه باید انتظار داشته باشیم از سیستم کمک داور ویدئویی در لیگ‌های پایین‌تر نیز استفاده شود؟ این تکنولوژی نتوانسته است مشکلات فوتبال ما را حل کند و فصل گذشته به وضوح احساس شد که VAR کمکی به فوتبال ما نخواهد کرد؛ اطمینان می‌دهم که فصل آینده نیز تغییر و تحولی را در فوتبال ما به وجود نخواهد آورد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا همچنان بر ایده استفاده از دو داور وسط در زمین مسابقه تاکید دارد یا خیر بیان می‌کند: زمانی پیشنهاد دادم که از دو داور وسط در زمین مسابقه استفاده شود، فیفا نیز چنین تصمیمی را در برهه‌ای به کار گرفت، اما در نهایت آن را رد کرد؛ به شما اطمینان می‌دهم که روزی از دو داور وسط در فوتبال استفاده خواهد شد، چراکه فوتبال امروزی شبیه به بسکتبال NBA سرعتی شده است.

یکی از اصل‌های فوتبال، اصل لذت بردن تماشاچی از فوتبال است

رسول احمدی، مدرس داوری کشورمان درباره استفاده از VAR می‌گوید: آنچه که در بحث داوری در فوتبال ما بسیار به چشم می‌آید سطح متفاوت داوران است، برای نمونه در چند بازی از داورهای باتجربه که قضاوت خوبی دارند استفاده می‌شود و در چند بازی افرادی قضاوت می‌کنند که در داوری سطح ضعیف‌تری نسبت به سایر افراد دارند؛ در واقع اختلاف زیادی میان سطح کیفی داوران وجود دارد؛ بنابراین اگر قرار است همین شیوه ادامه پیدا کند راه به جایی نخواهیم برد.

وی می‌افزاید: یکی از اصل‌های فوتبال، اصل لذت بردن تماشاچی از فوتبال است؛ برای رعایت عدالت در فوتبال باید از VAR استفاده شود، اما برای در نظر گرفتن اصل لذت بردن تماشاگر، استفاده از سیستم کمک داور ویدئویی تا حدودی مورد پذیرش اهالی فوتبال نخواهد بود؛ اگر سطح داوری به گونه‌ای باشد که تعداد اشتباهات کاهش پیدا کند، می‌توانیم تنها به توانایی داوران اکتفا کنیم.

استفاده از VAR را مناسب می‌دانم

مدرس داوری کشورمان تصریح می‌کند: اشتباهات و اختلافات موجب شده است که VAR در فوتبال مورد استفاده قرار بگیرد، از همین‌رو استفاده از کمک داور ویدئویی لازم است، در کشور ما به دلایل مختلف نمی‌توانیم از VAR استفاده کنیم و به همین دلیل عدالت رعایت نمی‌شود؛ نکته قابل تأمل این است که در ورزشگاه‌هایی که کمک داور ویدئویی نیز وجود دارد زیرساخت‌های کافی همچون ۳۳ دوربین به چشم نمی‌خورد، ضمن اینکه با مشکلاتی همچون قطعی برق نیز روبه‌رو بوده‌ایم.

وی ادامه می‌دهد: اگر چنین مشکلاتی برطرف شود و بتوانیم به مرور زمان سطح استفاده از VAR در فوتبال ایران را به سطح مسابقات معتبر اروپایی برسانیم، برای برقراری عدالت می‌توانیم روی سیستم کمک داور ویدئویی حساب باز کنیم و از همین‌رو استفاده از VAR را مناسب می‌دانم، البته ناگفته نماند که تلاش داوران این است که میزان تأخیر در بازبینی صحنه‌های مشکوک را کاهش دهند تا اصل لذت بردن تماشاگر از فوتبال نیز رعایت شود.

به میزان کافی داور آموزش دیده در اختیار فوتبال ما نیست

احمدی بیان می‌کند: سطح داورانی که در اتاق VAR هستند باید از سطح داوران وسط بالاتر یا هم اندازه آن‌ها باشد، از همین‌رو زمانی که به میزان کافی داور آموزش دیده در اختیار فوتبال ما نباشد افرادی که در اتاق VAR حضور پیدا می‌کنند سطح پایین‌تری نسبت به داور وسط خواهند داشت؛ به همین دلیل است که داور VAR هنگامی‌که بخواهد داور وسط را برای بازبینی صحنه صدا کند مردد خواهد شد؛ چراکه به دلیل سطح پایین‌تر دچار ترس و تردید می‌شود.

وی اضافه می‌کند: از سوی دیگر تعداد داورانی که به VAR مسلط باشند اندک است و به همین دلیل آن‌ها با خستگی و چالش‌های بسیاری روبه‌رو خواهند شد؛ گاهی پیش می‌آید که یک داور در طول هفته سه بازی را در اتاق VAR حضور پیدا می‌کند و تمام این موارد دست به دست یکدیگر می‌دهند تا شرایط روحی داوران تضعیف شود.

استفاده از داوران زن؟ اتفاق خوشایندی بود

مدرس داوری کشورمان درباره حضور چهار داور زن در اتاق VAR در فصل گذشته عنوان می‌کند: استفاده از داوران زن در اتاق VAR به دلیل فشارهای Afc بود، اما اتفاق خوشایندی بود که در زمینه داوری فوتبال ما رخ داد؛ اگر داوران زن نیز توانایی و دانش کافی برای قضاوت در اتاق VAR را داشته باشند استفاده از توانمندی‌های آن‌ها سودمند خواهد بود؛ داوران زن که در لیگ بیست‌وچهارم در اتاق VAR حضور داشتند تجربه بین‌المللی دارند و از همین‌رو نمی‌توان نسبت به دانش فنی آن‌ها ایراد گرفت؛ در بسیاری از کلاس‌های داوری نیز بانوان نمرات بهتری نسبت به آقایان کسب می‌کنند که البته بحث آمادگی جسمانی در زمین مسابقه جدا است.

وی خاطر نشان می‌کند: برگزاری کلاس‌های دانش افزایی برای ارتقا سطح دانش داوری بانوان می‌تواند روی فوتبال بانوان نیز تأثیرگذار باشد و بدون تردید قضاوت داوران زن با رعایت پوشش اسلامی در فضایی که مناسب بانوان باشد بسیار مطلوب خواهد بود.