رژیم حاکم بر سوریه به رهبری جولانی با وجود شعارهای قبلی تاکنون تمایلی به مقابله با حملات اسرائیل از خود نشان نداده و در مقابل دروزیها نیز راه سازش را در پیش گرفته است. رویکردی که البته تا اینجای کار تفاوت زیادی با حکومت پیشین ندارد. جایی که حکومت اسد نیز در پاسخ به حملات پرشمار صهیونیستها صرفاً به دفاع موشکی اکتفا میکرد.
اما تحولات روزهای اخیر نشان میدهد برخلاف دوران اسد، حکومت جولانی تنها بازیگر این کشور نیست. چون برخی گروهها و قبایل سوری بدون توجه به سیاستهای دولت وارد کارزار حفظ تمامیت سرزمین سوریه و مقابله با تجاوزها شدهاند. حرکتهایی که فارغ از فرجام و توفیقشان، ظرفیت کنشگری غیردولتی در سوریه و ظرفیتهای نادیده گرفته شده در نگاه حکومتی و نظامی به این کشور را به رخ میکشد.
سرنوشت ما و همه کشورهای منطقه، از سوریه تا مصر و اردن به یکدیگر وابسته است و این اصل جایی برای نظارهگری و انفعال باقی نمیگذارد. همان منطقی که در سالهای گذشته حضور ما در سوریه را توجیه میکرد، امروز هم نقشآفرینی و کنشگری فعال در این منطقه مهم را هر چند به شکلهای دیگر پیش پای ما مینهد. فارغ از حکومت مستقر در این کشورها، ما نیازمند دیپلماسی فعال و ارتباطات گسترده با آنها هستیم. وقتی منافع ملت و مصلحت امت اقتضای چنین ارتباطی را دارد، هیچ بهانهای نمیتواند مانع از آن باشد و حتی اگر از در بیرونمان کنند، از هر پنجرهای باید وارد شویم!
این البته رویکردی مبتنی بر سیاستهای نظام است؛ به ویژه در جایی که زمینه همسنگری در مبارزه با اسرائیل وجود دارد. به بیان رهبر معظم انقلاب «هر جا، هر ملتی، هر گروهی با رژیم صهیونیستی مبارزه و مقابله کند، ما پشت سرش هستیم و کمکش میکنیم و هیچ ابایی هم از گفتن این حرف نداریم». حالا که دیگر پای حمایت از شیعیان و علویها در میان نیست، این رویکرد بار دیگر میتواند اثبات کند که سیاستهای جمهوری اسلامی ایران صرفاً ناظر به منافع خود و رویکرد قومی نیست؛ بلکه منافع ملی را در چارچوب مصالح پیوسته منطقه و کشورهای مسلمان دنبال میکند. اما با توجه به سرعت پایین ساختار دیپلماتیک نباید منتظر کنشهای رسمی حکومتی ماند و تجربه ناپایدار ارتباطات سیاسی- نظامی در چهار دهه گذشته نیز نشان میدهد نمیتوان صرفاً روی چنین ارتباطاتی تکیه کرد. کنشگریهای سادهای نظیر برگزاری تجمعات حمایتی تا ارتباطات مردمی و تشکلی مبتنی بر تعاملات فرهنگی، اجتماعی و حتی مبادلات اقتصادی، بسترهایی است که میتواند تجربه بهتری از ارتباط پایدار با سوریه جدید را رقم بزند.
روزنههایی برای همکاری با سوریه جولانی
هفت ماه پس از دگرگونیها در سوریه، تحولات این کشور وارد مرحله جدیدی شده است؛ منازعه با صهیونیستها و تجزیهطلبی اقلیت دروزی بهعنوان نیروی نیابتی اسرائیل.
صاحبخبر -
∎