به گزارش ایرنا، سیستان و بلوچستان به عنوان پهناورترین استان مرزی کشور، سال‌هاست که میزبان طیف وسیعی از مهاجران افغانستانی بوده و همواره نقش محوری در مدیریت جمعیت مهاجر و ارائه خدمات به آنان ایفا کرده است.
با شرایط جدید افغانستان و سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران، شاهد آغاز موج بازگشت داوطلبانه اتباع افغانستانی با حفظ صلح، امنیت و کرامت هستیم؛ موجی که به مدد هماهنگی دقیق میان نهادهای دولتی، نیروهای امدادی و گروه‌های جهادی، با حداقل مشکل و حداکثر حمایت دنبال می‌شود.
خروج داوطلبانه مهاجران افغانستانی کاملاً تحت نظارت اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی و متولیان مربوطه رقم می‌خورد. در تمامی مراحل، از ثبت‌نام تا انتقال به پایانه‌های مرزی مهمی مانند میلک، تلاش بر این است که با ارائه خدماتی چون اسکان موقت، تامین خوراک و آب آشامیدنی، رسیدگی به نیازهای بهداشتی - درمانی، حمل‌ونقل و حمایت اجتماعی، ضمن حفظ سلامت و رفاه این مهاجران، بازگشتی امن و بی‌دغدغه رقم بخورد.
اعتبار به کرامت انسانی و اصل داوطلبانه بودن
در بیانیه‌ها و مصوبات مختلف، مسوولان بارها تاکید کرده‌اند که هیچگونه فشار، اجبار یا رفتار غیرانسانی نسبت به مهاجران افغانستانی روا داشته نشده و اصل داوطلبانه بودن بازگشت به عنوان یک اصل بنیادین رعایت می‌شود. این امر باعث شده تا اعتماد مهاجران جلب شود و خودشان نیز این بازگشت را گامی مثبت در زندگی‌شان بدانند.
در طول مدت اقامت تا زمان خروج، خدمات متعددی از جمله بسته‌های حمایتی، معاینات پزشکی، واکسیناسیون رایگان، آموزش برای کودکان و روانشناسی حمایتی به مهاجران ارائه می‌شود. حضور تیم‌های مختلف هلال احمر، نیروهای بهداشت و همچنین کارکنان آموزش‌دیده در پایانه‌های مرزی اطمینان‌بخش روند خروج است.
سیستان و بلوچستان با روحیه مهمان‌نوازی مردم و مدیریت کارآمد مسوولان، نه تنها پناهگاه امنی برای سال‌ها بوده، بلکه اکنون نیز در روند بازگشت اتباع افغانستانی به کشورشان، نمونه‌ای موفق و شاخص در منطقه به‌شمار می‌رود
همراهی مردم بومی و مسوولان محلی، ایجاد زیرساخت‌های لازم و حمایت از مهاجران، درس بزرگی از انسان‌دوستی و منش والای ایرانی را به جهان نمایان ساخته است.
به گفته محمدابراهیم خیل، سرکنسول کشور افغانستان در زاهدان در بازدید از مرز میلک؛ سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال مردم افغانستان، نشانه‌ای از دیپلماسی مسوولانه و انسانی بوده که جلوه‌ای از حسن نیت ایران در قبال همسایه شرقی را به نمایش گذاشته است.
حسین شهدادی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل نیز از ارائه خدمات درمانی رایگان به مهاجران افغانستانی در مرز میلک خبر داد و گفت: با شروع طرح تکریم و همراهی مهاجران، تیم فوریت‌های پزشکی با آمادگی کامل و استقرار یک‌دستگاه آمبولانس و یک‌دستگاه اتوبوس آمبولانس در اردوگاه میلک شهرستان هیرمند به صورت مستمر و رایگان به مهاجران افغانستانی که درحال بازگشت به کشورشان هستند، مشغول خدمات‌رسانی است.
روایت استاندار سیستان و بلوچستان از خدمات به مهاجران
استاندار سیستان و بلوچستان از ارائه بیش‌از ۲۵ نوع خدمت توسط دستگاه‌های مسوول به مهاجران افغانستانی در مسیر بازگشت به کشورشان خبر داد و گفت: همه ظرفیت‌های استانی برای تسهیل و تسریع این روند انسانی بسیج شده‌اند.
خدمات‌رسانی شبانه‌روزی به مهاجران افغانستانی؛ جلوه‌ای تازه از همبستگی و نوع‌دوستی در سیستان و بلوچستان استمنصور بیجار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: با پایان سال تحصیلی و تعطیلی مدارس، شاهد افزایش چشمگیر بازگشت داوطلبانه مهاجران افغانستانی از مرز میلک در شهرستان هیرمند هستیم، به‌منظور مدیریت این روند، تمامی دستگاه‌های اجرایی سیستان و بلوچستان از جمله ستاد مدیریت بحران، نهادهای خدماتی، بهداشتی، امدادی و امنیتی به‌صورت هماهنگ وارد عمل شدند و خدماتی شامل اسکان، تغذیه، بهداشت، درمان، حمل‌ونقل، ثبت‌نام و ساماندهی ارائه می‌دهند.
وی ادامه داد: سه اردوگاه در زاهدان، مرز میلک و شهر ادیمی شهرستان نیمروز با ظرفیت اولیه سه تا چهار هزار نفر تجهیز شد، اما در برخی روزها با حضور هم‌زمان نزدیک به ۱۴ هزار نفر مواجه بودیم که با بهره‌گیری حداکثری از امکانات و همیاری نهادهای مسوول، این حجم بالا به‌خوبی مدیریت شد.
استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به حضور موثر دستگاه‌هایی چون جمعیت هلال‌احمر، دانشگاه علوم پزشکی، راهداری، شهرداری‌ها و سایر نهادها گفت: خدمات‌رسانی به مهاجران با حفظ کرامت انسانی و با تلاش شبانه‌روزی در حال انجام است؛ همچنین زائرسرای امام رضا (ع) در زاهدان برای اسکان موقت این عزیزان اختصاص یافته است.
وی با قدردانی از مشارکت‌های مردمی و گروه‌های جهادی، افزود: از ایام تاسوعا و عاشورا تاکنون، خیران و سازمان‌های مردم‌نهاد حضوری پررنگ در اردوگاه‌ها داشتند و این مشارکت مردمی جلوه‌ای از همبستگی و نوع‌دوستی مردم استان را به نمایش گذاشته است.
خروج داوطلبانه اتباع افغانستانی از طریق مرز میلک در شمال سیستان و بلوچستان
ساماندهی با تدبیر، راهکار حل مشکلات اتباع غیرمجاز
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان، با اشاره به بازگشت مهاجران افغانستانی و با توجه به اینکه در حال حاضر عمدتاً اتباع غیرمجاز در حال بازگشت به افغانستان هستند، افزود: مدت زمانی مشخص برای بازگشت مهاجران تعیین شده؛ اما بسیاری از آنها بازگشت خود را به روزهای پایانی موکول کرده‌اند، بنابراین اکنون شاهد حجم بالای مراجعه هستیم و بیشتر این افراد از استان‌های دیگر به مرزهای شرقی کشور، از جمله مرز دوقارون در خراسان و مرز میلَک مراجعه کرده‌اند.
آیت الله مصطفی محامی با اشاره به مشارکت نهادهای مختلف در این روند، بیان کرد: سیستان و بلوچستان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های دولتی و مردمی برای خدمات‌رسانی به مهاجران اقدام کرده و استانداری و ادارات تابعه، اداره‌کل اتباع، اداره‌کل حمل‌ونقل جاده‌ای، جمعیت هلال‌احمر، دانشگاه علوم پزشکی، ستاد اجرایی فرمان امام، سازمان آتش‌نشانی، شهرداری‌ها، ستادهای مردمی، گروه‌های جهادی و موکب‌های حسینی که پیش‌تر برای خدمت به زائران امام حسین (ع) فعال بودند، اکنون در خدمت مهاجران افغانستانی قرار گرفته و این اقدامات در حد توان انجام شده و از همه افرادی که با نام یا بی‌نام در این مسیر تلاش کردند، تقدیر و تشکر می‌شود.
درخواست امام جمعه زاهدان از دولت افغانستان: شرایط مناسب برای بازگشت عزتمندانه مهاجران فراهم شودوی با اشاره به وضعیت نابسامان در آن سوی مرز، ادامه داد: شنیده‌ها حکایت از آن دارد که شهر مرزی در داخل افغانستان که مهاجران به آن منتقل می‌شوند، شهر بزرگی نیست و از امکانات لازم برخوردار نبوده، انتظار می‌رود دولت افغانستان نیز زمینه بازگشت آبرومندانه هموطنان خود را فراهم کند تا این عزیزان بیش از این در سختی و مشکل قرار نگیرند.
امام جمعه زاهدان با تأکید بر لزوم توجه به تلاش‌ها و مهمان‌نوازی‌های گذشته مردم ایران، گفت: گاهی کمبودهای موجود در روند بازگشت موجب گلایه مهاجران می‌شود؛ از معطلی، گرما و دیگر مسائل شکایت دارند که البته قابل درک است؛ اما نباید فراموش کرد که ملت ما سال‌ها از این افراد، که عمدتاً جزو اتباع غیرمجاز بودند، با مهربانی پذیرایی کرده در حالی که هیچ کشوری اجازه حضور اتباع غیرمجاز در این حجم میلیونی را نمی‌دهد؛ اما دولت و ملت ما با سماحت برخورد کردند و این افراد سال‌ها در کشور ما زندگی و کار کردند.
وی اظهار کرد: متأسفانه گاهی از این سابقه مهمان‌نوازی و پذیرایی، تقدیر و تشکر نمی‌شود، در حالی که لازم است این خدمات و همراهی‌ها مورد توجه قرار گیرد.
آیت‌الله محامی با تأکید بر حفظ کرامت انسانی مهاجران افغانستانی خاطرنشان کرد: هرچه باشد، این افراد مسلمان و عزیز هستند، باید همه توان خود را به‌کار بگیریم تا بازگشت آنان با عزت و احترام انجام شود.
بازدید نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان و استاندار این استان از روند خروج داوطلبانه اتباع افغانستانی از اردوگاه الغدیر زاهدان
سیستان و بلوچستان الگویی برای مدیریت بازگشت اتباع
معاون سیاسی و اجتماعی استاندار سیستان و بلوچستان اظهار کرد: اصل بر این بوده که کشور افغانستان به واسطه منابع خود شکوفا شود و دوران آوارگی و تهاجم گروه‌های مختلف در آنجا به پایان رسیده و این کشور صاحب یک ساختار دولتی شده که خودشان کشور را اداره می‌کنند.
علیرضا شهرکی با بیان اینکه بازگشت آوارگان و مهاجران قانونی و غیرقانونی افغانستان ضروری بوده و است، افزود: امروز شرایط برای بازگشت داوطلبانه این اتباع فراهم شده است.
وی تصریح کرد: بسیاری از اتباعی که امروز با آنها مواجه هستیم و در حال خروج‌اند، لایه مهاجرینی هستند که به صورت غیرقانونی وارد کشور شده‌اند.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به طرح سرشماری اتباع فاقد مدارک هویتی، گفت: این سرشماری تنها به جهت شناسایی انجام شده و به این افراد گفته شده که در طول سال‌های گذشته به صورت غیرقانونی وارد و در کشور حضور داشته‌اند و هیچ ثبت آماری از آنها وجود نداشته است.
وی ادامه داد: امروز فرصتی ایجاد می‌کنیم تا به جهت عدم جرم‌انگاری، خروج از کشور را برایشان تسهیل کنیم و مساعدت‌هایی نیز برای خروج کالا در نظر گرفته شده است.
شهرکی این رویکرد را نشان‌دهنده نگاه بلند نظام ایران و رهبر معظم انقلاب مبنی بر رافت و مهربانی دانست و گفت: حتی فرزندان این اتباع که فاقد مدارک بوده‌اند، در این مدت تحصیل کرده‌اند و این نشان‌دهنده نگاه رافت‌آمیز نظام است. این موضوع به صراحت در مجامع بین‌المللی با مقامات سیاسی کشورهای دیگر مطرح شده و آنها نیز از این موضوع مطلع هستند
بازدید استاندار سیستان و بلوچستان از پایانه مرزی میلک به منظور بررسی روند خروج داوطلبانه اتباع افغانستانی
راه‌اندازی اردوگاه تمام عیار در مرز میلک
معاون استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به تصمیمات خودسرانه برخی اتباع برای خروج بدون هماهنگی و اطلاع مسوولان اشاره کرد و افزود: با وجود کمبود زیرساخت‌ها، در روزهای اخیر مرز میلک که قرار بود ایستگاه خروج باشد، تبدیل به یک اردوگاه تمام عیار شده است.
وی بیان کرد: در حال حاضر کارهای مربوط به ثبت نام، روند اداری، اسکان موقت و سرشماری در حال انجام بووده که با همت مردمی و خودیاری‌ها صورت گرفته است.
شهرکی با تقدیر از تلاش‌های فرماندار و سایر مسوولان در فراهم‌سازی این امر، بر تقویت ساختارهای حمایتی تاکید کرد و گفت: ما ۲ بخش پشتیبانی داریم؛ یکی پشتیبانی زیرساختی است که تکلیف دستگاه اجرایی بوده و در این راستا مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری ساختار را تعریف و به دوستان ابلاغ کرده است.
وی تامین آب، برق و ارتباطات پایدار را از جمله توقعات زیرساختی دانست و خاطرنشان کرد: دستگاه‌های اجرایی ما باید پای کار بیایند و این اتفاق بیفتد. اگر ظرفیتی هم کم است، باید تقویت شود، همانطور که شرکت توزیع برق تقویت کرده است.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان با تاکید بر اینکه این انتظار در همه اردوگاه‌ها وجود دارد، به بخش خدمات اشاره کرد و افزود: بخش خدمات ما در ساختار اولیه در خدمات سلامت محور ماست که در بحث‌های بهداشت محیط و جلوگیری از انتشار بیماری‌های واگیر اهمیت ویژه‌ای دارد، چون کلونی جمعیت در آنجا حضور دارد.